Dagblaðið - 18.04.1978, Blaðsíða 12

12
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 18. APRÍL 1978. .
eru kvennaráðin
Leikfélag Keflavtkur sýnir
Herbergi 213 eftir Jökul JakobsSon.
Leikstjóri: Þórunn Siguröardóttir.
Leiklistarlíf stendur nú með miklum
blóma á Suðurnesjum og segja fróðir
menn, að sú starfsemi hafi fyrst tekið
við sér, eftir aö búið var að loka fyrir
kanasjónvarpiö þar syðra, og sýnir
þetta glögglega hvíllkt þjóðþrifaverk
sú lokun hefur verið. En nóg um það.
Nú hefur Leikfélag Keflavíkur tekið
til flutnings leikritið Herbergi 213 eftir
Jökul Jakobsson, en það var áður sýnt
fyrir um það bil fjórum árum i kjallara
Þjóðleikhússins. Það leynir sér ekki,
að verkið er mjög í ætt við önnur
leikrit sama höfundar frá þessum
tíma, svo sem Dóminó og
Klukkustrengi. Hér er enn á ferð
aðkomumaður, „gestkomandi í
bænum”, sem flækist inn i hversdags-
leika íslenzks smábæjarlífs og kemur
hlutunum á hreyfingu, ekki sizt
tilfinningalifi kvenþjóðarinnar. En í
þessu verki fara þó leikar þannig að
komumaður sogast inn í hringiðuna
og verður að taka við og leika til enda
hlutverk nýlátins vinar síns gagnvart
þeim kvenpeningi: eiginkonu, móður,
systur, dóttur og viðhaldi, sem hann,
eins og hver annar kristinn borgari,
verður að hafa i kringum sig til að
geta lifað — og dáið. Og leikurinn
sýnir, hvernig karlmaðurinn koðnar
niður i hópi þessara ástriku kvenna
sinna, sem ekki lirnia bliðulátum fyrr
en allur móður og mergur er úr hon-
um soginn og allar hinar háleitu og
karlmannlegu hugsjónir sem bærðust í
brjósti hans, svo sent sú að skrifa grein
um áburðardreifingu úr flugvélum,
eru vængstýfðar V nissanafnið fram-
kvæmd.
Svört kómedía?
I hugleiðingum sinum um verkið i
leikskrá varpar leikstjórinn, Þórunn
Sigurðardóttir, fram þeirri spurningu,
undir hvaða tegund leikrita Herbergi
213 skuli flokkast og verður þar margt
uppi á teningnum, svo sem: „Saka-
málaleikrit? Gamanleikrit? Alvarlegt
sálfræðidrama? Absúrd nútímaleikrit?
Svört kómedía? Kannski allt þetta?”
Verkið er raunar ekki sérlega
hreinræktað, en ef beitt er útilokunar-
aðferð er trúlegt að böndin berist að
endanum að titlinum „svört kómedía”
fremur en öðrum, en hinsvegar er í
verkinu að finna margt það sem gefur
tilefni til táknsæislegs skilnings og það
jafnvel i anda. absúrdisma, t.a.m.
er alls ekki Ijóst, að hve miklu leyti
aðalpersónan er „hann sjálfur” og að
hve miklu leyti óskadraumur eða
einhvers konar „annað ég”, og sjálfs-
henging þessarar persónu i lokin leiðir
óneitanlega hugann að þeim sálar-
dauða, sem flestir hafa dáið i sínu
hversdagslífi, löngu áður en maðurinn
með Ijáinn sækir þá heim. Og -megi
kannski lesa úr verkinu þá almennu
speki, að menn geri í líft sínu lítið
annað en að leika hlutverk sem þeim
er skammtað af öðrum, leynir sér þó
ekki, að þeir lífshættir sem móta per-
sónurnar í þessu verki eru bundnir við
efnað borgarafólk, þannig að næmir
menn gætu þótzt heyra í þvi
„þjóðfélagslegan undirtón”.
Ef við semsagt veðjum á það, að
verkið sé einskonar „kómedía”, er það
að vísu í dökkum litum og með alls-
kyns undirtónum og tákngildum,
hljótum við um leið að ætlast til þess
að flutningur þess einkennist öðru
fremur af hraða og hreyfingu. En það
er ekki laust við, að eitthvað vanti á
þetta tvennt i sýningunni, þótt
uppstillingar séu margar ágætar.
Orðræðurnar i leiknum eru yfirleitt
hnittnar og snjallar, en þurfa hinsveg-
ar að ganga nokkuö hratt fyrir sig til
aönjótasín.
Köttur og mús
Persónur leiksins greinast i tvo and-
stæða hópa, ef hópa skyldi kalla, þar
sem eru konurnar fimm annarsvegar,
en karlpersónan hinsvegar, og menn
sjá í hendi sér, að sú viðureign sem
fram fer milli téðra aðila verður ójafn
leikur. Um fyrri hópinn gildir það, að
hann verður að skoðast út frá þeirri
hlið sem snýr að hinni burtkölluðu og
endurheimtu miðju, karlmanninum,
þannig að skýrt sé dreginn fram sá
þáttur sem hver um sig á i skipbroú
hans og héðanför, eigi sýningin að
vera hnitmiðuð, en einnig þarf að
koma til skila sambandsleysi þeirra
kvennanna innbyrðis og einangrun
hverrar í sínu. Vandinn í túlkun felst
sjálfsagt i því að finna hina réttu
miðju milli manneskju og grínfígúru
og þótti undirrituðum Ingibjörg Haf-
liðadóttir, sem lék móðurina, rata þá
leið einna bezt og verða eftirminnileg-
ust. Eiginkonan, Jenný Lárusdóttir,
gekk hins vegar lengra i átt til grínfíg-
úru, enda má og segja, að hlutverkið
„bjóði upp á” slikt, „fina borgarafrú-
in” er orðin nokkuð þvæld, jú, það er
eins og maður haft rekizt á hana í öðr-
um leikritum áður, án þess að hún taki
teljandi breytingum. Hinar kvenper-
sónurnar þrjár, systirin (Marta Har-
aldsdóttir), dóttirin (Hjördís Árnadótt-
ir) og viðhaldið (Rósamunda Rúnars-
dóttir) eru lauslegar dregnar, en verða
þó lifandi í sýningunni, hver á sinn
hátt.
En þungamiðja leiksins er auðvitað
karlpersónan, sem Steinar Geirdal
leikur, og þróun hennar eða öllu
heldur niðurkoðnun, sem nær há-
marki með hengingunni frægu i bláa
herberginu. Hvað sem líður raunveru-
leika eða samsemd þessarar persónu
— og þótt tíminn i leiknum sé fugl sem
hnitar hringi fremur en fugl sem flýg-
ur burt beint af augum, eins og Ómar
Khajam vill hafa það, er ástæða til
þess að ætla, að mismunur eigi að vera
á Alberti-Pétri-?? í upphafi leiksins og
leikslok, þannig að heimsmennska og
sjálfstraust víki fyrir algeru bjargar-
leysi, því varla kemur maður, sem
hefur lagt Suður-Ameríku eða hvað
það nú var að fótum sér, inn í leikinn
eins og hann sé kominn beint úr ís-
lenzkum afdal.
1 sýningunni vantaði nokkuð upp á
þetta, hverjum sem það er að kenna,
og einkum í byrjun orkaði þessi dánu-
maður sem helzt til auðfengin bráð
kvenfólksins, þótt hann sýndi spretti
er á leið. En þetta dró nokkuð úr
spennu sýningar, sem í heild var mjög
vönduð og skemmtileg, enda var leik-
endum, leikstjóra og höfundi óspart
klappað lof i lófa að lokinni frumsýn-
ingu, en sá síðastnefndi birtist þar í
Stapanum nokkuð óvænt — og er ekki
meira Vit í því, að hann sýni sig hér
meðal vor en að hann sé að bogra yftr
þvottavélum suður í Kaupinhöfn?
Kristján Árnason
Leiklist
W >2
KRISTJÁN
ÁRNASON
Heimilisfaðirinn (Steinar Geirdal) nýtur frístunda sinna í skauti fjölskv Idunnar. Hver vildi ekki vera í hans sporum?
MALLÓ!
Sendum
í póstkröfu
um land allt
Vandað
,\\ íslenskt
sófasett
% \ á ótrúlega lágu verði
Staðgreiðsluverð aðeins HuS9agn|d|j
kr. 222.300 °
Jón Loftsson hf.
Hringbraut 121
Sími 10600
Bátskel
með
tveimur
fannst
eftir
næturleit
Lítill opinn bátur, sem á voru tveir
menn, fannst á fimmta tímanum í gær-
morgun 5 mílur NV af Gróttu. Hafði
verið svipazt um eftir honum frá því á
sunnudagskvöld. Mennirnir tveir
ætluðu í siglingu hér inn um Eyjar en
um sjöleytið var tekið að óttast um þá.
í Ijós kom að vél hafði bilað hjá þeim,
en þeir gátu á engan hátt gert vart við
sig, þótt bátar sigldu hjá skammt frá.
Var ekkert um borð sem hægt var að
nota til merkis um hættu, ekki blys, ekki
vasaljós og ekki eldspýta svo kveikja
mætti í olíubornum tvisti. Sagði Hannes
Hafstein í morgun að ástæða væri til að
vekja athygli bátseigenda á nauðsyn
neyðarmerkja um boð og eins að bátar
séu málaðir i skærum litum sem vel sést
til, en ekki hvitir og bláir eins og þessi,
sem varla sést á sjó.
Það voru róðrarbátar sem fundu
týndu bátskelina. Dró vb. Guðbjörg
hana til móts við björgunarbát SVFl.
- ASt.