Dagblaðið - 05.06.1978, Blaðsíða 10

10
Útgefandi: Dagblaðið hf.
Framkwmdasljón: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjórí: Jónas Krísljánsson. Fróttastjóri: Jón Birgir Péturs-
son. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. bkrífstofustjórí ritstjómar Jóhannes ReykdaL íþróttir Hallur
Simonarson. Aðstoðarfróttastjórar Atli Steinarsson og Ómar VakJimarsson. Handrif Ásgrímur Péls-
son.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefénsdóttir, Gissur Sigurðs-
son, Guðmundur Magnússon, Hallur HaHsson, Helgi Pótursson, Jónas Haraldsson, Ólafur Geirsson,
Ólafur Jónsson, Ragnar Lér., Ragnheiður Kristjénsdóttir. Hönnun: Guðjón H. Pélsson.
Ljósmyndir: Ámi Péll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamleifsson, Hörður VHhjélmsson, Ragnar Th. Sigurðs*
son, Sveinn Þormóðsson.
Skrífstofustjórí: Ólafur Eyjólfsson. GjakJkori: Þréinn Þoríeifsson. Sökistjórí: Ingvar Sveinsson. Dreifing-
arstjórí: Mér E.M. Halldórsson.
Ritstjóm Siðumúla 12. Afgreiðsla, éskriftadeHd, auglýsingar og skrifstofur Þverhohi 11.
Aðalsimi blaðsins er 27022 (10 Ifnur). Áskrift 2000 kr. é ménuði innanlands. I lausasölu 100 kr. eintakið.
Setning og umbrot Dagblaðið hf. Síðumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf. Siðumúla 12. Prantun:
Árvakur hf. Skeifunni 10.
Órökréttyfirvinnubann
Yfirvinnubann Verkamannasam-
bandsins, sem á að hefjast eftir nokkra
daga, er tilefnislaus blóðtaka fyrir hinn
almenna verkamann. Til þess er stofnað
af flokkspólitískum orsökum. Gildi þess í
kjarabaráttunni sjálfri er ekkert.
Þótt forystumenn Verkamannasambandsins vilji að
sinni fara með nokkurri gát, þótti þeim rétt að bæta yfir-
vinnubanni frá 10. þessa mánaðar við útflutningsstöðv-
unina svonefndu. Með því munu hinir lægstlaunuðu
missa miklar tekjur í um þrjár vikur af júnímánuði. Víða
hafa menn haft allt að þriðjungi launa sinna fyrir yfir-
vinnu.
Ljóst er, að yfirvinnubannið eykur ekki líkurnar á, að
fullar verðbætur á laun verði endurheimtar. Atvinnurek-
endur eru ekki til viðtals um slíkt fyrir kosningar. Að
sjálfsögðu verður þetta dæmi gert upp eftir kosningarn-
ar. Það verður komandi ríkisstjórn, en ekki atvinnurek-
endur, sem í reynd mun ráða þessari ferð.
Vera má, að nýir meirihlutar í ýmsum sveitarfélögum
fari nú að greiða starfsmönnum sveitarfélaganna fullar
verðbætur. Sú aðgerð er auðvitað ekki til komin vegna
verkfallsaðgerða heldur afleiðing stjórnmálastöðunnar.
'Sama máli gegnir í raun um landið sem heild.
í komandi kjarasamningum munu aðilar vinnumark-
aðarins í reynd semja við ríkisvaldið. Atvinnurekendur
munu gera til þess kröfur um ákveðna fyrirgreiðslu, eigi
verðbætur að hækka. Hætt er við, að hækkun verði,
þegar á hólminn kemur, að mestu velt út í verðlagið,
verði pólitískur grundvöllur fyrir samþykkt hennar.
Engu að síður eiga verkalýðsfélögin að standa fast að
kröfu um fullar verðbætur. Um þær hafði verið samið,
unz ríkisstjórnin lét ganga á samningana með lögum
sínum um efnahagsráðstafanir. Ríkisstjórnir allra flokka
hafa staðið að skerðingu vísitöluuppbótar, þótt aðferðin
nú hafi verið óvenju gróf. Verkalýðshreyfingin á að nota
lækifærið, sem nú gefst, til að stöðva slík samningsrof. í
eitt skipti fyrir öll. Hún þarf að sýna flokkunum, að þeim
muni ekki líðast slíkar aðgerðir í framtíðinni. Þegar
staðið verður upp frá kjarasamningum, verða menn að
vita, um hvað var samið.
Ekki má gleymast, að það eru fleiri en lægstlaunaðir
verkamenn, sem krefjast fullra verðbóta í samræmi við
kjarasamningana í fyrra. Yfirvinnubann á vegum Verka-
mannasambandsins þýðir, að enn einu sinni er hinum
lægstlaunuðu beitt fyrir vagn þeirra, sem meira bera úr
býtum. Hinir lægstlaunuðu eru látnir sæta minnkun
launa. Hinir bíða átekta.
Þegar ljóst er, að spurningunni um verðbætur verður
ekki svarað fyrr en eftir kosningar og stjórnmálastaðan
þá mun ráða svarinu, stuðlar yfirvinnubann ekki að því,
að krafa verkafólks nái fram að ganga. Fórnir hinna
lægstlaunuðu eru því tilefnislausar.
Yfirvinnubannið rýrir afkomu fyrirtækja og þjóðar-
’msins. Þannig gerir það sem slíkt komandi stjórnvöldum
erfiðara að gangast fyrir kauphækkunum.
Tilgangur forystumanna Verkamannasambandsins er
+ yrst og fremst sá að halda launþegum „heitum” fram
’Tir kosningar. Yfirvinnubann er því flokkspólitísk ráð-
; töfun.
DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 5. JÚNÍ1978
A f kvenréttindum í
Kínverska
>1 Iþýðulýö veldinu
— fyrirtækin reka barnaheimili, mötuneyti og _
fatasaumahópa
Þegar komið er inn á „Hjóltækja-
iðjuverið 7. febrúar” í úthverfi Pekíng-
borgar má hvarvetna sjá konur við
vinnu. Þær vinna við rennibekki og
háa krana eða stjóma rafknúnum
kerrum og vörubílum. Sumar eru að
sjóða saman skrokka dtsilknúinna
járnbrautarlesta.
Konur voru engar á þessu
vinnusvæði fyrir stofnun
flokkurinn hafði verið myndaður fékk
hann það sem sitt fyrsta verkefni að
yfirfara rennibekk í vélsmiðjunni. En
þegar konurnar komu þangað til að
losa rennibekkinn reyndi karl-
maðurinn sem vann við bekkinn að
snúa þeim frá með því að segja: „Vélin
mín er í ágætu ásigkomulagi ennþá.
Það þarf ekkert að yfirfara hana sem
stendur.”
Þessar kínversku stúlkur starfa á rannsóknastofu tengdri oliuiðnaðinum og hafa uppgötvað nýjar aðferðirvið oliuhreinsun.
Alþýðulýðveldisins Kina árið 1949.
Þar voru aðeins ráðnir karlmenn til
starfa. Þær fáu konur sem fyrir-
fundust þar þá sópuðu verksmiðjugólf
eða unnu önnur fyrirlitin störf. N ú eru
23 prósent vinnuaflsins konur svo að
hjóltækjaiðjuverið er ekki lengur
umráðasvæði karlmanna einna.
Svipaða sögu má segja úr öðrum verk-
smiðjum og iðjuverum í kínverskum
þungaiðnaði.
Verkakonur verða ekki fyrir neinni
mismunun i iðjuverinu. Verkakonur
og verkamenn fá sömu laun fyrir
sömu vinnu. Verkakonur sem skara
fram úr i starfi eru metnar og
heiðraðar sem „þróaðir” eða „fyrir-
myndar” verkamenn og Ijósmyndir af
þeim eru sýndar á áberandi hátt meðal
mynda af framúrskarandi verka-
mönnum við aðalinnganginn að
iðjuverinu. Ein þeirra kvenna, sem
þannig hafa verið heiðraðar er Sjih
Hsíújúng, 42 ára gömul. Hún fann
uppnýtt vinnsluferli fyrir framleiðslu
á hlutum í skiptidósir fyrir járnbraut-
arstjórnvagna sem var tólf sinnum
fljótvirkara en hið eldra.
í vélsmiðjunni eivinnuflokkur sem i
eru eingöngu konur. Þessi _ flokkur
hefur verið nefndur „8. marsvinnu-
flokkurinn”, til heiðurs alþjóðlegum
baráttudegi verkakvenna. Þær tuttugu
og þrjár konur — allar rennismiðir —
sem eru í þessum flokki voru út-
skrifaðar úr gagnfræða- og tækni-
skólum. Þær hafa ekki aðeins framleitt
hluti sem eru jafngóðir þeim sem
verkakarlarnir hafa unnið, heldur hafa
þær einnig innleitt ýmsar nýjungar i
hömrunar- og skurðartækni og
flokkurinn þar með fengið heiðurs-
nafnbótina „þróuð vinnueining”.
Saga viðhaldsvinnuflokks eins sem í
voru faglærðir kvenvélvirkjarsýnir vel
hvernig verkakonur náðu stöðu sinni
með meðvituðu starfi. Þessi
vinnuflokkur var settur á laggirnar í
menningarbyltingunni en meðan á
henni stóð var einmitt kenningin um
yfirburði karlmannsins tekin til gagn-
rýninnar umræðu. Þegar vinnu-
Þegar leiðtogi vinnuhópsins, Pén
Sjúlan, minntist þessa atviks, sagði
hún: „Þessi karlmaður leit niður á
konur. Hann trúði þvi ekki að við
gætum yfirfarið rennibekkinn al-
mennilega.”
Þegar framkvæmdastjórn
iðjuversins hafði minnt hann á að í
kinverskum sósialisma rikti jafnrétti
kynja lét hann undan og leyfði konun
um að vinna verk sitt.
Konurnar fóru þá með vélina inn á
verkstæði sitt og gerðu þar sitt besta til
að fyrsta viðhaldsverkefnið yrði vel
af hendi leyst. Þegar rennibekkurinn
hafði aftur verið settur niður á sinn
stað í vélsmiðjunni gekk hann óað-
fipnanlega. Rennismiðurinn sagði við
kvenvélvirkjana: „Næst þegar eitt-
hvað fer að gefa sig í vélinni hjá mér,
læt ég enga aðra en ykkur vita.”
Viðhaldsflokkur kvennanna hefur
síðan gert við aragrúa véltækja. í stað
þess að vísa þeim á bug eru verka-
mennirnir nú ánægðir með að þær geri
við vélarnarfyrirþá.
Mikill fjöldi kvennanna vinnur al-
menn verkamannastörf í iðjuverinu.
Fjöldi annarra kvenna skipar ýmsar
aðrar stöður innan iðjuversins, á mis-
munandi stigum vinnunnar. Sumar
eru vélfræðingar, aðrar
tæknifræðingar.
Margar verkakvennanna eiga börn.
Barnaheimili, mötuneyti og fata-
saumahópar, sem hjóltækjaiðjuverið
rekur, og taka mjög lágt gjald fyrir
þjónustu sína, hafa létt af vinnandi
mæðrum þyngstu byrði barna-
uppeldisins og hluta heimilishaldsins
og veitt þeim tækifæri til að stunda
pólitiskt og tæknilegt nám í fristund-
um sínum.