Dagblaðið - 09.06.1980, Qupperneq 12

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR9. JÚNÍ 1980

í
iBIABIB
Útgofandi: Dagblaðið hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjónsson.
v Ritstjómarfulltrúi: Haukur Helgason. Fróttastjóri: Ómar Valdimarsson.
Skrífstofustjóri ritstjóman Jóhannos Reykdal.
íþróttir Hallur Símonarson. Menning: Aðalsteinn Ingólfsson. Aflstoðarfréttastjóri: Jónas Haraldsson
Handrit: Ásgrímur Pólsson. Hönnun: Hilmar Karisson.
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Adi Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi
Sigurðsson, Dóra Stefónsdóttir, Elin Albertsdóttir, Erna V. Ingólfsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson,
Ólafur Goirsson, Sigurður Sverrisson.
Ljósmyndir: Ámi Póll Jóhannsson, Bjamlerfur BjamleHsson, Hörflur Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurfls
son, Svoinn Pormóðsson. Safn: Jón Sævar Baldvinsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur EyjóHsson. Gjaldkori: Þróinn ÞorleHsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson. DreHing
arstjóri: Mór E.M. Halldórsson.
Ritstjóm Siflumúla 12. Afgreiðsla, óskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11
Aflatsimi blaflsins er 27022 (10 linur).
Áskríftarvorfl ó mónufli kr. 5000. Verfl í lausasölu kr. 250 eintakifl.
Sjálfstæðismenn eru endanlega búnir
að glata voninni um Reykjavík. For-
ustumenn þeirra í borgarstjórn eru á
leið í grænni haga á öðrum sviðum
þjóðlífsins. Og eftirmennirnir eru ekki
þeir bógar, að þeir endurheimti meiri-
hlutann.
Birgir ísleifur Gunnarsson, fyrrverandi borgarstjóri,
er hættur formennsku stjórnarandstöðunnar í Reykja-
vík. Hann hefur verið á þingi í tvö ár og er kominn á
kaf í landsmálin. Sennilega verður hann ekki aftur i
framboði til borgarstjórnar.
Birgir var um tíma einn af fáum mönnum, sem
nefndir voru sem formannsefni Sjálfstæðisflokksins.
Það var, þegar sú skoðun var uppi, að Geir og Gunnar
yrðu að víkja úr forsæti fyrir sameiningartákni, er
stæði utan við klíkur.
Nú virðist hins vegar sem Geir vilji halda stríðinu til
streitu, fjarlægja Gunnarsmenn úr áhrifastöðum
flokksins og halda sjálfur áfram formennsku. Og
meðal Geirsmanna er Birgir talinn heppilegur varafor-
maður í stað Gunnars.
Eins og Birgir er Albert Guðmundsson líklegur til
minni afskipta af borgarmálum. Hann er í framboði til
forseta og situr á þingi. Og hann gaf ekki kost á sér við
forustuskiptin í borgarstjórnarflokki sjálfstæðis-
manna.
Margir sjálfstæðismenn höfðu trúað og vonað, að
Ólafur B. Thors mundi vilja taka við formennsku
stjórnarandstöðunnar í Reykjavík, þegar Birgir hætti.
Hann var þriðji og síðasti bógurinn í borgarstjórnar-
flokki sjálfstæðismanna.
En Ólafur gaf ekki kost á sér. Sagt er.aðþað sé vegna
þess að senn verði hann einn forstjóri Almennra trygg-
inga og þurfí að helga fyrirtækinu krafta sína óskipta.
Þetta hefur magnað svartsýni sjálfstæðismanna í
Reykjavík.
Ólafur var í vetur eins og Birgir af sumum talinn
heppilegt formannsefni í Sjálfstæðisflokknum sem al-
mennt vel látinn utanklíkumaður. En vaxandi atvinnu-
skyldur Ólafs virðast hafa gert hann fráhverfan póli-
tískum frama.
Engan stjórnvitring þarf til að sjá vonleysið, sem
hlýtur að grípa sjálfstæðismenn í Reykjavík, þegar
Birgir ísleifur Gunnarsson, Albert Guðmundsson og
Ólafur B. Thors sýna ekki áhuga á forustu í borgar-
stjórnarflokknum.
Davíð Oddsson er nú orðinn formaður stjórnarand-
stöðunnar í Reykjavík. Hann varð skrifstofustjóri
borgarstofnunar, Sjúkrasamlags Reykjavíkur, fljót-
lega eftir að hann varð borgarfulltrúi. Nú er hann for-
stjóri þessarar stofnunar.
Þegar borgarfulltrúinn Kristján J. Gunnarsson var
skipaður embættismaður borgarinnar, fræðslustjóri
Reykjavíkur, þótti honum óviðkunnanlegt að halda
áfram þátttöku í stjórnmálum borgarinnar. Hann
hætti að vera borgarfulltrúi.
Úr því að Davíð hafði sem borgarfulltrúi þáverandi
meirihluta aðstöðu til að verða embættismaður borgar-
innar, átti hann að hætta í stjórnmálum borgarinnar
eða einfaldlega neita sér um embættið. Kristján valdi,
en Davíð ekki.
Þessi forsaga er sízt til þess fallin að blása lífsanda í
þaráttu sjálfstæðismanna fyrir endurnýjuðum meiri-
hluta í Reykjavík. Það verður erfitt hjá embættis-
manni borgarinnar, þegar hann hyggst fylla lið sitt eld-
móði.
Leit forustumanna borgarstjórnarflokksins i grænni
hága og hin róttæku forustuskipti segja áhorfendum
þá sögu, að sjálfstæðismenn í Reykjavík eygi ekki
lengur von um afturkomu meirihlutans.
Þrettán ár f rá sex daga stríði ísraels og arabaríkjanna:
Sættir aldrei
fjær—hatríð
aldrei meira
—eru tímar hermdarverka og ógnaraldar loks að renna þar
uppaðfullu?
I liðinni viku voru þretlán ár siðan
ísraelsmenn réðusl inn í þrjú araba-
ríki og á sex dögum náðu þcir þeim
árangri að síðan hafa ein milljón og
tvö hundruð arabar verið undir veldi
gyðinga. — Þetta gerðisl í sex daga
stríðinu svonefnda árið 1967.
Á nokkrum liðnum vikunt hefur
hatrið og beiskjan blossað upp meðal
Palestínuaraba á vesturbakka árinnar
Jórdan. Viðræður sem fram hafa
farið á milli Egypta og Ísraelsmanna
um sjálfstjórn Palestínuarabanna á
hernumdu svæðunum virðast algjör-
lega runnar út í sandinn. Vonir þær
sem menn báru í brjósti um að deilur
araba og israelsmanna mundu leysast
virðast nú fjarlægari en nokkru sinni.
Aldrei á þessum þrettán árum, sem
liðin eru frá sex daga stríðinu, hafa
deilur um heimild til búselu ísraela á
hernumdu svæðunum verið harðari
Gífurlegar deilur hafa verið meðal
Ísraela og einnig við arabana um ný-
gefnar heimildir til að borgarar ísrael
setjist að til frambúðar á vesturbakk-
anunt.
Vitahringur hefndarverka og of-
beldis hefur aldrei verið á hraðari
snúningi en liðnar vikur. Nefna ntá
að palestinskir hermdarverkamenn
drápu sex israela í borginni Hebron á
vesturbakkanum. Þarna var um land-
nenta að ræða og vakti morð þeirra
gífurlega reiði í ísrael. í stuttu ntáli
ntá segja að hið gamla lögntál gyð-
inga — auga fyrir auga, tönn fyrir
tönn — gildi í samskiptum deiluaðila
á þessum slóðum.
í liðinni viku urðu Iveir arabiskir
bæjarstjórar fyrir þvi að sprengja var
sett í bifreiðir þeirra og missti annar
þeirra báða fætur en taka varð annan
fótinn af hinum. Þriðji arabiski borg-
arstjórinn slapp við svipuð örlög fyrir
árvekni sína. ísraelskur sprengjusér-
fræðingur varð hins vegar fyrir þvi
að blindasl er sprengja i bifreið borg-
arstjórans sprakk í andlit hans. Arab-
ar á hernumdu svæðunum telja al-
ntennt að tilræðismennirnir hafi
verið hermdarverkamenn úr röðum
harðlinugyðinga sent vilja láta sverfa
til stáls í samskiptum araba og ísra-
ela.
Á þeim árunt sem liðin eru frá sex
daga styrjöldinni hefur fleygur verið
rekinn milli andstæðra hópa í ísrael.
Flestir ef ekki allir Ísraelsmenn eiga
enga ósk heitari en þá að lausn finnist
sem fyrsl á deilum þeirra viðaraba og
þá sérstaklega Palestinuaraba á her-
numdu svæðunum. Vandinn er að-
eins sá að órafjarlægð er á milli
þeirra hugmynda sem menn gera sér
um hvernig leysa megi þá deilu.
Tvær andstæðar kenningar eru
helztar. Samkvæmt annarri er leiðin
sú að arabar og íszraelsmenn eigi að
lifa saman i sátt og samlyndi á þvi
landssvæði sem gamla testamentið
kallar ísrael. Hin kenningin er sú að
ekki sé nein von um frið fyrr en arab-
ar ogisraelsmenn búi aðskildir hvorir
í sínu ríkinu.
Þingmaður á israelska þingínu, —
Knesset — Uri Avnery að nafni
segir til dæmis að Ísraelsmenn hali
misst af upplögðu tækifæri til að
leysa deilurnar þegar látið var hjá
liða að bjóða Palestínuaröbum siit
eigið sjálfstæða ríki strax í kjöllar sex
daga striðsins árið I967. Avnery er
leiðtogi lítils vinstri sinnaðs sljórn-
málaflokks í ísrael.
Hann segir að síðan árið I967 hali
Framsóknar-
áratugurinn
og „litlabóla”
Segja má að þrjú ártöl í íslandssög-
unni séu greypt í huga hvers íslend-
ings, a.m.k. hinna lítt skólagengnu af
minni kynslóð. Það eru þau ártöl sem
kennd eru við svartadauða, stórubólu
og móðuharðindi. Öll þessi tímabil
varð mannfellir svo mikill að stapp-
aði nærri landauðn. Nú tel ég hik-
laust að megi bæta fjórða timabilinu
við, þ.e. þeim áratug sem útrunninn
er i júlí á næsta ári og framsóknar-
menn vilja ýmist kenna við flokk sinn
eða foringja, Ólaf Jóhannesson.
Sumir munu vilja telja þetta stóryrði
en gáum nánar að.
Það er að visu rétt að ekki hefur
orðið mannfellir á þessum áratug svo
liggi við landauðn. En á honum hefur
það gerst mitt í mesta góðæri sem yfir
þetta land hefur dunið, svo maður
notið sama orðalag og venjulega er
haft um plágur, að allt þjóðlífið
hefur farið svo úr böndum að sl. 5 ár
hefur flust af landi brott mannfjöldi
sem svarar einum kaupstað á borð
við ísafjörð eða Akranes og leitað
gæfunnar erlendis. Vesturfarirnar
þóttu mikil blóðtaka á sinni tið. Það
voru harðindaár, tækifærin fá hér
heima og harðvítugir Ameríkuagent-
ar fóru um landið og lofuðu gulli og
grænum skógum vestur á sléttum
Kanada. Nú er árferði gott, atvinnu-
leysi ekki meira en svo að við verðum
að flytja inn erlent verkafólk og alls
staðar blasa við ónýtt, gullin tæki-
færi og enginn rekur áróður fyrir
landflótta. Samt hafa á fimm árum
tekið sig upp og horfið úr landi álika
margir og á tveimur áratugum vestur-
faratímabilsins.
Ég get vel unnt þeim framsóknar-
mönnum þess að kenna þennan
ömurlega áratug við sjálfa sig eða
foringja sinn. Mér þætti þó fara jafn-
vel eða betur á því að kenna hann við
„litlubólu” eða „móðuharðindi af
mannavöldum”. Því að jafnvel land-
flóttinn segir ekki alla söguna, þó
mér þyki hann segja ærið nóg og
þykir mér furðu gegna að enginn
skuli verða til að ráða þær rúnir sem
að baki liggja, eins og lætin urðu
þegar landflóttinn varð á síðasta ára-
tug þegar saman fóru síldarleysis- og
kalár og verðhrun varð á islenskum
afurðum á erlendum mörkuðum.
Allan þennan áratug hefur átt sér
stað innri landflótti svo að brátt mun
liggja við landauðn á borð við afleið-
ingar þeirra plága sem ég nefndi
áðan. Allan þennan áratug, „litlu-
bólunnar” hefur eitt sveitabýli farið í
eyði á 60 stunda fresti, 12 á mánuði,
nærri I50áári.
En þetta er bara byrjunin. Stefán
Jónsson alþingismaður benti á það i
vetur að vaxtabyrði og bankakostn-
aður samkvæmt Ólafslögum (sem
hann var með í að samþykkja)
íþyngdi nú þegar verulega fólki sem
væri að koma undir sig fótum í bú-
rekstri og ungt fólk í sveitum mundi
hreinlega flosna upp á næstunni.
Eftir sætu miðaldra, skuldlausir
bændur sem ættu eftir stuttan bú-
skapartima en unga fólkið hrektist
burt.