Dagblaðið - 14.11.1980, Qupperneq 7

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 14. NÓVEMBER 1980.
.............. “
7
V
EINFRUMA VEIFAR ONGUM
Litla sviflið:
DAGSHRÍÐAR SPOR
eftir Vaigarfl EgUsson
Lýsing: Ingvar Bjömsson
TónHst: Jórunn Vifler
Leikmynd og búningar: Sigurjón Jóhannsson
Lelkstjóm: Brynja Benediktsdóttir og Eriingur
Gfslason.
Fólkið 1 leikriti Valgarðs Egils-
sonar ber nöfn eins og það ætlaði að
fara að leika í revíu. Það heitir ísald-
ur og örvaldur, prófessor Þjóðlaug
og Mr. Goldmaker. Efnið í leiknum
er hinsvegar allt í alvörunni. Það er
gamla góða þjóðræknin, ástin á lánd-
inu, ættjörðinni, sem eins og svo oft
áður er um leið nátengt kvennaást,
getnaði og barnsburði. Eigi skal
víkja í því efni, held ég að islenskir
rithöfundar og rithöfundaefni hljóti
að segja við sjálfa sig hvern dag og
oft á dag. Þetta er alltaf sama suðið.
Daflur og flaður
Eins og vant er í slíkum sögum og
leikjum er á móti fulltrúum þessa
gamla og góða, ættjarðarinnar og
ástarinnar, teflt mannskræfum og
bleyðum, ráðherrum, prófessorum
og biskupum, sem endilega hreint
vilja svikja þjóð og selja land (og
grafa bein í sumum bókum) og eru
hinir allra mestu eymdarskrokkar,
geta ekki talað útlensku nema verða
sér til athlægis, sólgnir í að drekka
sig fulla og daðra auðvitað og flaðra
fyrir fulltrúa hins eins sanna valds í
heiminum, nefnilega peninganna,
sem eins og vera ber eru bæði útlend-
ir og vondir. Þeirra fulltrúi, Mr.
Goldmaker, er frekar háskalegur en
hlægilegur. Fleki hann ekki og sví-
virði góða og vandaða konu, eins og
til dæmis Lóu í Silfurtunglinu, þá
fyllir hann blásaklausan ungling, eins
og til dæmis Lilla ísaldsson í þessu
leikriti.
Þetta er nú ekki efnilegt og lofar
hreint ekki góðu. En þótt einkenni-
legt megi virðast var bara reglulega
gaman í Leikhúskjallaranum í gær-
kvöld. Það held ég að stafi sumpart
af sviðsetningu hins frekar hvumleiða
leikefnis. Leikstjórar taka með köfl-
um af dásamlegu gáleysi á hinum
alvörugefnu frásagnar- og umtals-
efnum í leiknum og fá að vísu að því
skapi óvænta áheyrn, jafnvel hjá
daufum og tortryggnum leikhúsgesti
eins og tam. undirrituðum. En af
þessum ástæðum var fjarskalega
gaman að ellibelgjunum í upphafi
leiks, Örvaldi og Hlérúnu: Júlíusi
Brjánssyni og Guðbjörgu Þor-
bjarnardóttur í yfirtaks góðum
gervum Sigurjóns Jóhannssonar. Á
sama máta varð býsna gaman að ráð-
herraskrípunum: Rúrik Haraldssyni
og Þóri Steingrímssyni vegna þess
meinfúsa karikatúrs sem þar var
dreginn í gervi og leikmáta, ýkjustíls
sem í verki hafnar markmiðum raún-
hæfrar ádeilu sem svo er nefnd og
endilega þykir eiga að vera í góðum
leikritum.
Della og deila
En satt að segja er della mun
skemmtilegri en deila. Og hrein og
skær dásemd dellunnar var að vísu
lýsing Sigurðar Sigurjónssonar á
„heimspekilegri þjóðfélagsfræði” í
gervi dr. lektors Stefnis. Þá varð
áhorfandi svo sæll að hlæja eins og
fífl sem ekki gerist nema á bestu leik-
sýningum. Ekki má heldur gleyma
Herdísi Þorvaldsdóttur: prófessor
Þjóðlaugu. Lítil sena snemma í leik,
þar sem hún kemur annarshugar
heim til sín og tekur ekki meira en svo
eftir gestum, fannst mér að væri
revíulist eins og hún gerist allra best.
Ekki er nóg með að vel sé leikið i
hnyttnum og haganlegum gerfum,
undarlega aðsópsmiklum leikstíl.
Þjóðleikhúskjallarinn er sjálfur ansi
skemmtilegt leiksvæði, og kemur það
nú á daginn í hverri sýningu af
annarri þar sem prófað er að raða
leikurum og leikgestum upp á nýtt.
Löngu orðið alsiða að leika hringinn í
kringum áhorfendur og fer bara vel í
þetta sinn eins og raunar stundum
áður. Sömuleiðis sniðug hugmynd að
láta láhorfendur arka inn í hliðarsal
til að vera þar viðstaddir „hátíða-
fund í hátíðasal háskólans eftir
hádegi”. En þegar hér var komið var
því miður mesti móðurinn úr leik-
stjórum, og það sem i hönd fór í
hliðarsalnum var miklu venjulegri
Leiklist
revía en það sem á undan var gengið.
Aðallega var gaman fyrir hlé. Og
leiknum lýkur með hálfgerðum
vandræðagangi, miklu ljósabliki og
•dularfullum skáldlegum orðum: er
ekki í rauninni niðurlag leiksins
virkara og áhrifameira eftir prentuðu
gerðinni en það sem leikið var?
Geta og aukageta
Og þá er um síðir komið að því sem
kannski sker úr um leikinn. Þrátt
fyrir allan vandræðagang á frá-
sagnarefni leiksins, dragnandi
náttúrulýrik og ættjarðarrellu sem
þar er höfð í frammi er einhvers-
konar raunverulegur skáldskapur í
sjálfum textanum. Þetta fannst mér
birtast eins skýrt og verða mátti af
hlutverki Hlérúnar: Guðbjörg var
gull í gervi kerlingar. Meira að segja
hið vandræðalega hlutverk fanga og
píslarvotts: Leifs Haukssonar, og
konu sem mælir skáldyrðum: Helgu
Bachmann, gæddist lífi og þokka -í
leiknum. Aldrei hefði ég trúað því að
óreyndu að framkvæmanleg væri
senan þar sem fangi þessi frjóvgar
„eggdýr” konunnar. En hún varð
næstum því falleg.
Mergurinn málsins er, held ég, að
það er raunverulegt mál sem Val-
garður Egilsson yrkir 1 sinum skrýtna
og öfgafengna texta. Samt eru þar i
og með einhverjar líffræðilegar auka-
getur sem að minnsta kosti ég fekk
ekki botn í. Er það ekki alveg óeðli-
legt að fara að velta því fyrir sér á
miðri leiksýningu hvort einfrum-
ungur hafi „arma” eða „anga” eða
þvílíkt. En það skeði líka í Leikhús-
kjallaranum í gærkvöld.
MIKLATORGI
/ er rétti tíminn til að tryggja sér
jólastjörnu. Verð frákr. 5.000
OPIÐ
9TIL21
SÍMI 22822
•
Blómstrandi
jólastjörnur
llr leiknum „Dags hríðar spor”: læknar og fræðingar skoða „mapann”, sambland manns og apa.
DB-mynd: Gunnar Orn.
Stórglæsilegur Buick Century Special
árg. ’77, aðeins ekinn 10 þ.m.
Vínrauður, mjúkar, rennilegar Ifnur.
Hagkvæmur, enda með V—6 vél, með
öllu.
Volvo Grand Luxe 264 árg. ’77. Ljós-
grænn, sem nýr. 6 cyl„ sjálfskiptur
meö vökvastýri og vökvabremsum.
Skipti möguleg. Fallegur bfll.
Bfllinn til að innrétta fyrir næsta
Subaru station 4X4 árg. ’80. Einn sumar. Ford Econoline árg. '11.
vinsælasti sölubíllinn í dag. Sem nýr, Ekinn aðeins um 30 þ km Biár 6 cy|
enda ekinn aðeins 4500 km. Skipti á beinskiptur. Skipti.
ódýrari möguleg.
BILAKA
i 11,
::::; j ■ i i U I i 111 ■ 111! 111111 n i.
MiiiimimiiiiiiUiimiiiiiiiiii,
SKEIFAN 5 — SÍMAR 86010 og 86030
HRINGDU í ^M
Nú opnum við kl. 10 föstudaga og laugardaga
Opið til kl. 05 sunnudaga — fimmtudaga kí. 12—05.
ENGIN NÆTURALAGNING