Dagblaðið - 09.03.1981, Blaðsíða 12

DAGBLAÐIÐ. MANUDAGUR 9. MARZ 1981.
MMBIAÐIB
írjálst, óháð dagblað
Útgefandi: Dagblaðifl hf.
Framkvœmdastjórí: Sveinn R. Eyjótfsson. Ritstjóri: Jónas Krístjánsson.
Aðstoðarritstjórí: Haukur Helgason. Fróttastjórí: ómar Valdimarsson.
Skrífstofustjóri rítstjómar: Jóhannes Reykdal.
íþróttir: Hailur Sfmonarson. Menning: Aflalsteinn IngóHsson. Aflstoðarfróttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrfmur Páisson. Hönnun: Hilmar Karisson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Atli Rúnar HaOdórsson, Atli Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sfg-
urfleson, Dóra Stefánsdóttk, Elín Albertsdóttir, Qfsli Svan Einarsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga
Huld Hákonardóttir, Kristján Már Unnarsson, Slgurflur Sverrisson.
Ljósmyndir: Bjamleifur Bjamleifsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurðsson, Sigurflur Þorri Sigurflsson
og Sveinn Þormófleson.
Skrífstofustjóri: ólafur Eyjólfsson. Gjaldkerí: Þráinn Þorieifsson. Auglýsingastjóri: Már E.M. HaKdórs-
son. Dreifingarstjóri: Valgerflur H. Sveinsdóttir.
RHstjóm: Sfflumúla 12. Afgreiflsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
AAalsfmi blaflsins er 27022 (10 Ifnur).
Aronsku íalmannavörnum
Sjónvarpsáhorfendur sáu í síðustu
viku hrollvekjandi þátt um möguleika á
kjarnorkustríði og afleiðingar þess og
síðan umræðuþátt íslendinga um stöðu
almannavarna hér á landi. Fram kom í
umræðuþættinum enn einu sinni,
hversu hörmulega illa við stöndum að
almannavörnum, ekki einungis gagnvart hugsanlegu
heimsstríði, heldur einnig ef til tíðinda dregur með
Suðurlandsskjálfta, Kötlugosi eða öðrum meiri háttar
náttúruhamförum.
Vandamál almannavarna er ekki svo mjög hvernig
forráðamenn þeirra standa að þeim heldur fjárskortur-
inn, sem hvarvetna heldur þeim niðri.
Forystumenn almannavarna röktu, að í reynd þyrfti
ekki svo ýkja stórar byrðar, ef ráðrúm gæfist til að
safna þeim skipulega á nokkrum árum. Almannavarnir
væru nú allvel búnar, ef til þessa verks hefði verið
gengið fyrir svo sem tíu árum og árlega lagður fyrir
skammtur, og var nefndur hluti af tekjum Áfengis- og
tóbaksverzlunar ríkisins. Sjónvarpsáhorfendur munu
eftir þessa þætti betur skilja, hversu mikið verkefni er
óunnið í almannavörnum hér á landi. Þeim er væntan-
lega einnig ljóst, að íslenzk stjórnvöld, sem jafnan láta
reka á reiðanum og „redda” stóru málunum aðeins frá
degi til dags, eru ekki líkleg til að beina nauðsynlegu
fjármagni til almannavarna. Sannast sagna má ganga
út frá, að stjórnvöld geri það ekki og við stöndum
svipað og nú eftir næstu tíu ár, ef við höfum þá ráðrúm
til þeirrar biðar.
Hvað er þá til ráða? munu menn spyrja. Svarið mun
þjóðinni ekki á móti skapi, miðað við skoðanakannan-
ir. Við eigum að láta „aronskuna” ráða ferðinni. Við
eigum að krefja Bandaríkjamenn um fjármuni til að
byggja upp almannavarnirnar.
Núverandi forsætisráðherra, Gunnar Thoroddsen,
bar fyrir nokkrum árum fram athyglisverðar tillögur í
þessu efni, þar sem leitað var nokkurs konar málamiðl-
unar við aronskuna. í tillögum Gunnars Thoroddsen
fólst, að afnumin yrðu ýmis fríðindi, sem varnarlið
hefur, og það taki þátt í kostnaði við almannavarnir.
Gunnar sagði meðal annars: ,,í öllum löndum
Norður-Atlantshafsbandalagsins er ekki aðeins séð
fyrir landvörnum, heldur einnig hugað að vörnum fyrir
fólkið sjálft, almannavörnum . . . Þessu mikilvæga
verkefni höfum við íslendingar ekki sinnt sem skyldi,
fyrst og fremst vegna kostnaðar. Margs konar varnar-
viðbúnað fyrir fólkið vantar. . . . Ef til ófriðarátaka
kemur, eru borgararnir ofurseldir hættu og hörmung-
um, séu þessum málum ekki gerð skil . . .
Allar slíkar varnaraðgerðir vegna fólksins sjálfs
kosta mikið fé. Þótt þær yrðu að sjálfsögðu undir
stjórn íslendinga sjálfra, þá eru þær hluti af vörnum
íslands og því eðlilegt, að undir þeim útgjöldum verði
staðið í samræmi við það ...”
Ekkert hefur breytzt, síðan þetta var mælt, sem ætti
að valda stefnubreytingu hjá forsætisráðherra. í þess-
um efnum voru tillögur hans í samræmi við aronsk-
una, sem byggir á því, að varnarliðið skuli leggja nokk-
uð af mörkum fyrir þá aðstöðu sem við veitum því hér.
Rökrétt er, að Bandaríkjamenn líti á það sem þátt i
landvörnum íslands, sem þeir telja sig annast, að
byggja upp varnaraðstöðu þá fyrir fólkið sjálft, sem
forsætisráðherra nefnir. Við lausn vanda almanna-
varna á íslandi á að leita til aronskunnar.
Tímamótaniðurstöð
ur Búnaðarþings
r
Skömmu eftir að Búnaðarþing
kom saman í Reykjavík um miðjan
febrúar sl. sendi Jónas Kristjánsson
ritstjóri Dagblaðsins þingfuUtrúum
og bændum landsins vinsamlegar
kveðjur eins og hans var von og visa.
Þar sem hann taldi að Búnaðarþing
mundi standa i einn mánuð og
fulltrúarnir heföu stólpakaup, frítt
fæði og húsnæði allan tímann, þá
verð ég að upplýsa hann og lesendur
Dagblaðsins að Búnaðarþing stóð
aðeins í tvær vikur og búnaðarþing-
fulltrúar höfðu lítiö kaup.
Starfstimi fulltrúanna var aö
jafnaði um 12 klst. á dag, jafnt
helgidaga sem virka daga. Það sem
Jónas skrifaði um Búnaðarþing var
jafnvel undirbyggt og annað sem
hann hefur látið frá sér fara um land-
búnaðinn og málefni bændastétt-
arinnar. Þaö er rúmlega helmingur
ósatt. Eftir þennan nauðsynlega for-
mála er ætlunin að skýra nokkuð frá
afgreiðslu mála á síðasta Búnaðar-
þingi.
Samdráttur íhefðbund-
inni framleiðslu
Mjög mikið var rætt á Búnaðar-
þingi um leiðir til að auka fjölbreytni
í atvinnulífi sveitanna. Menn voru
sammála um að nauðsynlegt væri að
treysta byggð í sveitunum og stuðla
að uppbyggingu nýrra búgreina.
Athyglin beinist fyrst og fremst að
loðdýraræktinni og á einum fyrstu
dögum þingsins var eftirfarandi
ályktun samþykkt:
„Búnaðarþing telur liklegt, að
framundan sé vaxtarskeið i
loðdýrarækt hérlendis, og að því
beri að stuöla. Þingið telur, aö nú
sé réttur tími til að móta þá
stefnu, sem þróun þessarar
búgreinar tekur í framtíðinni,
og leggur á það rika áherzlu, að
hún verði felld í þann farveg, að
vera fyrst og fremst aukabúgrein
á sveitabýlum, er tryggi afkomu
og styrki búsetu í dreifbýli vegna
samdráttar eða vaxtarstöðvunar I
hefðbundnum búgreinum.
Búnaðarþing felur stjóm
Búnaðarfélags fslands að skipa
nefnd, er vinni að því að gera
tillögur til stjórnvalda um sam-
ræmda tilhögun þeirra þátta, er
ráða munu þróun loðdýra-
búskaparins, og bjóða Stéttar-
sambandi bænda aðild að
nefndinni.”
Kornrækt og hlunnindi
Undanfarin ár hafa verið gerðar
nokkrar tilraunir með kornrækt á
Á síðustu 10 árum hefur ýmislegt
veriö gert til þess að jafna símagjöld
milli höfuðborgarsvæðsins og dreif-
býlisins. Ástæður fyrir þessum
breytingum eru þær geysilega hag-
stæðu aðstæður í simamálum, sem
höfuðborgarsvæðið hefur haft
samanborið við dreifbýlið. Þrátt
fyrir stærð höfuðborgarsvæðisins
hafa allar símstöðvar í Hafnarfirði,
Garðabæ, Kópavogi, Reykjavík og
Mosfellssveit verið samtengdar eins
og um eina símstöð væri að ræða og
bæjarsímtalagjald látið gilda fyrir
allt svælðið eins og um einn bæ væri
að ræða, þ.e.a.s. ein talning fyrir
hvert slmtal innan svæðisins óháð
tímalengd símtalsins. Á þessu svæði
eru 2/3 allra uppsettra símanúmera á
ísalndi. Á þessu svæði er öll stjórn-
sýsla landsins og aöalstöðvar nær
allra stærstu fyrirtækja og
þjónustustofnana landsins. Á þessu
svæði eru símstöðvar á 6 mismunandi
stöðum og eru þessar simstöðvar
allar samtengdar með miklum fjölda
millistöðvalína. Þetta gerir símakerfi
þessa svæðis hlutfallslega miklu
dýrara en nokkurt tilsvarandi síma-
kerfi í dreifbýlinu. Af þessum
ástæðum hefur lengi verið talin þörf
á að jafna símakostnaðinum milli
höfuðborgarsvæðisins og dreif-
býlisins, og hafa t.d. samtök sveita-
stjórna margoft ítrekað það. Dreif-
býlið hefur þurft að hringja mjög
mikið til höfuðborgarsvæðsins og af
þeim ástæðum hafa langlinugjöld
verið miklu stærri liöur að meðaltali i
reikningum til íbúa dreifbýlisins
heldur en höfuðborgarsvæðisins.
Allar lækkanir á langlinugjöldum
hafa því orsakað meiri jöfnuð I
gjöldum milli dreifbýlisins og
höfuðborgarsvæðsins. Hér skulu
Kjallarinn
ÞorvarðurJónsson
nefndar nokkrar þeirra aðgerða, sem
framkvæmdar hafa verið á síðustu
10 árum og eru nú á næsta leiti:
1. Nætur-og helgar-
taxtinn
1. ágúst 1971 ákvað samgöngu-
ráðherra að taka upp lægra gjald
fyrir sjálfvirk langlínusamtöl um
kvöld og helgar. 1. desember 1971
var nætur- og helgar-
taxtinn tekinn í notkun
með um hálfu gjaldi á
timabilinu frá kl. 22 til kl.
7 mánudaga til föstudaga og frá kl.
15 á laugardögum til kl. 7 mánudaga.
1. júní 1973 var nætur- og helgar-
taxtinn látinn hefjast kl. 20 og ljúka
kl. 8 á virkum dögum og kl. 15 á
laugardögum til kl. 8 á mánudögum.
1. janúar 1977 var nætur- og helgar-
taxtinn lengdur um eina klukkustund
og látinn hefjast kl. 19 í stað kl. 20
virka daga en óbreytt að öðru leyti.
2. Innifalin skref
í ársfjórðungsgjaldi
Skrefafjöldi í ársfjórðungs-
gjaldinu hefur verð minnkaður á
höfuðborgarsvæðinu og hefur öll sú
tekjuaukning sem með því hefur
fengist verið notuð til þess að lækka
langlínugjöldin.
1. apríl 1972: Innifalinn skrefa-
fjöldi í ársfjórðungsgjaldinu á
höfuðborgarsvæðinu lækkaður úr
525 í 400 skref, endreifbýlið hélt á-
fram að hafa 525 skref innifalin.
1. janúar 1974: Skrefafjöldi
r
í SKUGGA HEL-
SPRENGJUNNAR
Undanfarna áratugi höfum við
lifað við jafnvægi óttans í skugga
helsprengjunnar. Við höfum vanist
þeirri hugsun að vígbúnaðurinn I
heiminum sé orðinn svo hrikalegur
að árás á einn muni þýða eigin tor-
• timingu.
Mánudaginn 2. mars gaf að lita
á sjónvarpsskerminum þá mestu
hrollvekju sem ég hef séð til þessa,
eða hvernig umhorfs verður í heimi
hér „þegar sprengjurnar falla” og
þriðja heimsstyrjöldin er hafin.
Kenndi þar margra grasa, m.a. kom
þar fram á hvern hátt breska al-
mannavarnanefndin hyggst
„vernda” óbreytta borgara Bret-
lands í slíkum hildarleik. Fólki er
ráðlagt að safnast saman í
neðanjarðarskýlum eða kjöllurum og
hafa með sér mat til tveggja vikna.
Engu máli virtist skipta i þessu
sambandi að reiknað er með að hild-
arleikurinn hefjist á nokkrum min-
útum, svo lítill timi mun gefast til
Kjallarinn
María
Þorsteinsdóttir
að viða að sér matvælum. Nei, takið
með ykkur mat og gleymið ekki
dósahníf og flöskulykli! segir í
myndinni. Þá er gert ráð fyrir að
heilu borgarhverfin verði lögð í rúst,
svo örlög þeirra sem þar hafast við
neðanjarðar hljóta að verða þau að
grafast undir rústunum. Ráðlcgging-
ar eru gefnar um hvemig eigi að
meðhöndla lik hinna dauðu sem
smám saman hljóti að deyja í þessum
neðanjarðarafdrepum. Það á sem sé
að vefja þau í dúk (væntanlega á að
taka hann með sér llka þegar farið er
i þessi skýli) og merkja þau vandlega,
enda kemur brátt í Ijós að
aðalvandamálið muni verða að jarða
þá sem láta lífið ofanjarðar og
neðan. Þá er sagt að sjúkrahús muni
verða fá eftir fyrstu árásina og liðfá
eftir því, svo þau verði illa i stakk
búin til að taka við særðu fólki.
Hjálparsveitum skal þvi bannað að
liðsinna öðrum en þeim sem eru lítið
særðir og þær skulu ekki koma