Dagblaðið - 15.09.1981, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 15. SEPTEMBER 1981.
BLESSAÐ LAGLAUNAFOLKIÐ
Nú seinnipart sumars hafa farið
fram miklar umræður um kjör lág-
launafólks og er það vel. Jafnvel þó
að þeir sömu, sem nú tárast hvað
mest yfir ömurlegum kjörum verka-
fólks, hafi fram að þessu talið það
allra meina bót að skera niður launin,
þá hafa þeir kannski verið í of mikilli
fjarlægð frá verkafólki til þess að
vita hver kjör þess eru. Þeir eru vel-
komnir íokkar hóp.
En ef hér er um atkvæðaveiðar að
ræða og þeir hinir sömu eru tilbúnir
til, þegar inn á Alþingi kemur, að
greiða atkvæði með kaupskerðingar-
lögum þá svei því. Ég verð að játa að
ég er tortryggin á umhyggjuna.
á kröfugerð
Nú eru samningar að renna út og
enn hefur lítið borið á kröfugerð frá
verkalýðshreyfmgunni. Menn hljóta
þó að verða að fara að setja kröf-
urnar fram, að minnsta kosti þá sem
ASÍ þing samþykkti, um að nýir
samningar skuli gilda frá þvi er þeir
eldri renna út.
Ég hef að undanförnu verið að lesa
ýmislegt eftir þá sem kalla sig andófs-
menn í verkalýðshreyfingunni og nú
síðast „kjallara” eftir Guðmund Sæ-
mundsson verkamann. Mér þykir
grein Guðmundar á margan hátt
skynsamleg og raunhæf. Ég ætla hér
á eftir að setja fram mínar hug-
myndir.
í fyrsta lagi: Sett verði lög um lág-
markslaun.
Annað: Tíu neðstu launataxtarnir
verði skornir frá.
Þriðja: Almenn laun hækki um 11
prósent. Mætti hugsa sér að skipta
hækkuninni í tvennt og kæmi sú
seinni til framkvæmda 1. marz
1982.
Fjórða: Fella niður yfirvinnu allt
árið þar sem því verður við komið en
hækka helgarálag þar sem ekki
Kjallarinn
Aðalheiður
Bjamfreðsdðttir
verður undan helgarvinnu komist
(sjúkrahús og fleira).
Fimmta: Leggja niður bónus i nú-
verandi mynd. Hann er ómanneskju-
legur, slítur fólki um aldur fram og
heldur niðri almennum launum í
landinu. Fólkið í bónusnum hugsar
ekki um tíma- eða mánaðarkaupið.
Það horfir bara á bónusinn.
Félagslegu
atriðin
Hvað snertir félagsleg atriði vil ég
að verkafólkið eigi kost á ellilífeyri 65
ára ef það óskar þess. Ég vil að
verkafólk eigi meiri kost á fullorðins-
fræðslu en nú tíðkast, að Edduhótel-
in verði að einhverju leyti gerð að
sumarhótelum fyrir verkafólk og að
réttur verkafólks gegn uppsögnum sé
betur tryggður. Þar á ég ekki ein-
göngu við uppsagnir í fiskvinnu
heldur vil ég að ákveðin nefnd eða
Aðalheiöur Bjarnfreðsdóttir leggur meðal annars til í grein sinni að bónusvinna verði lögð niður. Hún sé ómanneskjuleg, sliti
fólki um aldur fram og haldi niðri almennum launum i landinu. DB-mynd.
• «MN» '■ 1 *

|V;. J

starfsmannaráð á hverjum vinnustað
fjalli um uppsagnir.
Ennfremur vil ég að sett verði ský-
laus löggjöf um að sjómenn séu í
landi ástórhátíðum.
Þetta er það helsta sem ég tel fram
að þessu sinni og þy-kir sjálfsagt sum-
um ærið nóg. En ýmislegt þarf að
fylgja með. Einhver þarf að sjá
um að við fáum rauntekjur allra
launastétta upp á borðið ásamt
hlunnindum og þeim tíma sem það
tekur að afla rauntekna.
Samflotið
Við höfum ekki og höfum ekki
haft launastefnu í landinu. Hún
verður að taka mið af rauntekjum.
Og þá kem ég að samflotinu. Ef
verkaiýðurinn ætlar að ná fram
ákveðnum kröfum, ef við sitjum öll
við sama borð og semjum öll um leið
er samflotið auðvitað bezt. Verka-
lýðshreyfingin er sterkasta aflið hér á
landi eins og annars staðar (sbr. Pól-
land) ef við stöndum saman. Þetta
vita þeir sem eru að berja á henni.
Þeim er illa við hana í raun, hvað sem
ástarjátningum þeirra líður.
En því er ekki að leyna að samflot,
eins og það hefur verið, hefur valdið
vonbrigðum. Stóru hóparnir eru af-
greiddir fyrst og bera minnst úr
býtum en síðan koma aðrir á eftir og
hljóta með góðu samþykki atvinnu-
rekenda mun meira og hælast jafnvel
um á eftir.
Ef við ætlum að standa saman *
verðum við að vera ærleg hvert við
annað. En Karvel minn ætlar að
standa einn og sigra lénsherrana i
Garðastræti. Mikið vildi ég að
honum tækist það, heiðarlega. En
þeir segjast hafa stjórn á sínum
mönnum, þeir séu allir miðstýrðir.
Merkilegt að enginn skuli rannsaka
lýðræðið á þeim bæ. Er engin at-
kvæðavon þar eða hvað veldur?
Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir
Kaupmátturinn rýmar
en bændur segja lítið
Margir kvarta þessa dagana
undan rýrnun kaupmáttarins. Ein er
sú stétt í þjóðfélaginu sem lítið sem
ekkert heyrist talað um, og er samt
með hvað lægstu launin, það er
bændastéttin.
Búmarkið
Nú er framleiðsluráð land-
búnaðarins búið að reikna út hið svo-
kallaða búmark, og eins og búast
mátti við bitnar það á smá-
bændunum, en þeir sem hafa stóru
búin, allt að 1200 ærgildi eða meira,
lenda í minnstu verðskerðingunni.
Sem dæmi má nefna bónda sem
framleiddi 15000 lítra af mjólk á
síðasta ári. Hann fær 8300 lítra í
verðskerðingu. Og er skerðingin 1,35
kr. pr. lítra á meðan hann fær greidd-
ar 3,60 kr. pr lítra. Og reikni nú út
hver sem getur, hvað þessi bóndi
tapar miklu á meðan bóndi sem
framleiðir 150.000 lítra fær ekki
nema 4000—6000 lítra í verðskerð-
ingu.
En sagan er ekki öll sögð. Um leið
og framleiðsluráð dembir þessu yfir
bændur fá þeir ósk frá Mjólkurbúi
Flóamanna um að framleiða meiri
mjólk í neytendur í vetur því fyrirsjá-
anlegur er samdráttur í
framleiðslunni.
Eftir svona kalt vor og allt kalið í
túnum bætist ofan á allt saman minni
heyfengur sem leiðir til fækkunar á
bústofni og minnkandi bústofn
leiðir til minnkandi framleiðslu og
minni framleiðsla þýðir það eitt að
eftir nokkur ár verður skortur á land-
búnaðarvörum. Þáer ég hræddur um
að neytendur fari að kvarta og
kveina.
Greiðslufyrirkomu-
lag til bœnda
Kjallarinn
Daníel Magnússon
vexti á skuldir bænda á úttekinn
áburð í vor.
Úr mjólkurstöð. Greinarhöfundur bendir á að eftir að búmarkið var reiknað út tapi smábændurnir meira en áður á mjólkur-
framleiðslunni. Samt eru þeir hvattir til að framleiða meira. DB-mynd.
Eitt er það sem bændur verða að
þola og það er greiðslufyrir-
komulagið. Mjólkurframleiðendur fá
í mánaðargreiðslur 65-75% af
framleiðslu yfir sumarmánuðina, en
yfir vetrarmánuðina 85-90%. Hvað
myndu verkamenn segja ef haldið
væri svona eftir af kaupi þeirra
óvisitölutryggðu. En sauðfjár-
bændur verða fyrir meiri skaða. Þeim
bændum sem sendu lömb sín í sumar-
slátrun 1980 var lofað að þau yrðu
greidd innan hálfs mánaðar, en
fengu þau ekki greidd fyrr en í
desember, ef þeir fengu þau þá greidd
að fullu. Er að furða þó litið sé um
lömb í sumarslátrun í ár. Sauðfjár-
bændur fengu í vor borgaða rest fyrir
lömb sem þeir lögðu inn 1978 og var
það óvísitölutryggt og að mestu án
vaxta. Og á meðan Sláturfélag
Suðurlands heldur eftir greiðslum til
bænda, reiknar áburðarverksmiðjan
Byggt á kostnað
framleiðenda
Sauðfjárbændur verða að borga
tugi þúsunda í útflutningsbætur sem
þeir fá svo seint eða aldrei greiddar.
Sláturfélagið byggir verslanir á
kostnað framleiðenda, og það er
ótrúlegt en satt, framleiðendur fá
ekki neitt í hagnað af þessum
verslunum þó þeirra fjármunir séu
notaðir til að stofna þær. Smádæmi
um greiðslufyrirkomulagið hjá SS:
Maður sem lagði inn eitt 14 kg
lamb, við skulum segja í september í
fyrrahaust, fékk fyrstu greiðslu 22.
desember 1980 eftir lokun banka.
önnur greiðsla í lok janúar og þriðja
greiðsla í lok júní og síðan hefur
hann ekki fengið meira fyrir þetta
lamb, og þetta er staðreynd.
Daníel Magnússon.
„Bændum sem sendu lömb sín í sumar-
^ slátrun 1980 var lofað að þau yrðu
greidd innan hálfs mánaðar en fengu þau ekki
greidd fyrr en í desember, ef þeir fengu þau þá
greidd að fullu.”
Vi