Dagblaðið - 25.09.1981, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 25. SEPTEMBER 1981.
/"'■...
Kjallarinn
FRAMTK) FRAMHALOS-
SKÓLA í KÓPAVOGI
Ámi Stefánsson
gekk svo langt í baráttu sinni, fyrir
velferð byggðarlags síns, að leggja til
að hluti skólahússins væri leigður
undir bílaverkstæði! — Tillagan var
felld.
Stofna ber
samræmdan
framhaldsskóla
Eins og áður segir er framhalds-
námi nú svo háttað hér í Kópavogi að
fjórar 2ja ára brautir starfa í Víg-
hólaskóla, fornámsdeild iðnskóla í
Pinghólsskóla og almennt bóknám
með hefðbundnum hætti í MK. Þar
sem svo virðist sem ekki sé að vænta
frumkvæðis af hálfu MK um skipu-
lagningu samræmds fjölbrautanáms
hlýtur það að vera skylda bæjar-
stjórnar að beita sér fyrir stofnun
fjölbrautaskóla og leita heimildar
rikisvaldsins þar um. Tillaga þess
efnis hefur einmitt komið fram í
skólanefnd (grunnskólans) nú fyrir
skí'umiu.
'I ' ætti ekfi að vera þörf á að
fæi-:*i-''.-y rók fyrir stofnun slíks
skolu, aðeins minnt á að fjölbrauta-
skólar eru arftakar fyrrum aðskildra
skóla, verknáms og bóknáms, sem
ekki hentar lengur vaxandi tækni-
þjóðfélagi.
Byggjum yfir
framhaldsskólann
Bæjarfélag okkar hefur verið í örri
uppbyggingu um árabil. íbúafjöldi er
nú tæp 14 þús. og á e.t.v. eftir að tvö-
faldast á næstu 2—3 áratugum, þar
sem land Kópavogs hentar einmitt
mjög vel til byggðar þegar litið er á
Stór-Reykjavíkursvæðið sem heild.
Kópavogur er óneitanlega hluti af
þeirri heild og byggðarlögum Stór-
Reykjavíkursvæðisins ber að þróa
hinar kostnaðarmeiri verknáms-
brautir hvert á sínu sviði auk hinna
almennu deilda. Hlutdeild Kópavogs
í þessari byggðaþróun hlýtur þó að
verða það veigamikil að engin önnur
leið kemur til greina en bygging sér-
staks skólahúss yfir framhaldsskól-
ann í hæfilegum áföngum þar sem
skólinn fengi að dafna eftir kröfum
tímans. Þvi þarf að ætla honum lóð
allvérulega umfram þær þarfir sem
mönnum eru augljósar í dag.
Hvað kostnaði viðkemur skal
minnt á að skipting stofnkostnaðar
grunnskóla milli rikis og sveitarfélaga
er nú jöfn. Hugmyndir, sem komið
hafa fram á Alþingi um skiptingu
stofnkostnaðar framhaldsskóla, gera
ráð fyrir 60—70% hlutdeild ríkisins.
Vissulega er það rétt hjá úrtölumönn-
um „byggingarleiðarinnar” að það
þarf fjármagn til að mennta þjóð —
Það fylgir því óneitanlega nokkur
áhætta að ganga uppréttur — en er
önnur aðferð heppilegri til lengdar?
Það verður svo eitt fyrsta verkefni
skólastjórnar hins nýja iraiiiMamó:
skóla í Kópavogi að leita lausnar á
timabundnum húsnæðisskorti
skólans í samráði við'bæjaryfirvöld
og skólastjórnarmenn. Þeim vanda
ber Vighóla-, Kópavogs- og Þing-
hólsskóla að jafna á sig. Aðrir grunn-
skólar (og þá sérstaklega Kársnes-
skóli) kunna einnig að þurfa að taka
við auknum nemendafjölda um
sinn.
Beri forráðamenn bæjarfélagsins
gæfu til að fara þessa leið í skóla-
málum okkar munu þeir tímar koma
að við minnumst þeirra manna sem
nú vilja selja húsnæðið ofan af
grunnskólabörnunum með sama
hætti og þeirra er eitt sinn vildu
leigja barnaskólann forðum undir
bílaverkstæði — með góðlátlegu
umburðarlyndi.
Árni Stefánsson
kennari
Undanfarnar vikur og mánuði
hefur allmikil umræða staðið um
skipan skólamála í Kópavogi.
Almenn umfjöllun um þau mál hafði
þá legið niðri um skeið.
Á frumbýlisárunum þurftu Kópa-
vogsbúar að senda börn sín, þegar að
loknu skyldunámi, til framhaldsnáms
í önnur byggðarlög og þá að sjálf-
sögðu fyrst og fremst til Reykiavíkur.
{ lok sjötta áratugarins tók svo Gagn-
fræðaskóli Kópavogs til starfa og
gátu þá nemendur lokið almennu
gagnfræðaprófi eða landsprófi í
heimabæ sínum. íbúar hins unga
sveitarfélags voru flestir hverjir efna-
litlir mennsem sóttu vinnu sína til ná-
grannabyggðanna. Tekjustofnar
sveitarfélagsins voru því rýrir og
hrukku skammt til frumþarfa þess,
lagningar gatna, rafmagns- og vatns-
lagna og síðar holræsa. Samt fór
meginhluti allra tekna sveitarfélags-
ins til verklegra framkvæmda því
stjórnunar- og þjónustukostnaður
sveitarfélagsins var á þessum árum
sáralítill.
íbúum Kópavogs fjölgaði ört, svo
ört að sum árin fjölgaði nemendum á
skólaskyldualdri álíka að höfðatölu
og í höfuðborginni sjálfri. Kópavogs-
bær hafði því ekki nándar nærri
undan að byggja skólahúsnæði yfir
skyldunámið og framhaldsskóli að
gagnfræðanámi loknu var enn
fjarlægur draumur.
Skóli í Kópavogi hefur því alla tíð
búið við þröngan kost, tví og þrísetn-
ing í skólastofur verið meginregla og
leikfimi- og sundkennsla lengst af
langt undir mörkum fræðslulaga.
Stundatöflur nemenda og kennara
hafa því verið afar óhagstæðar öllu
eðlilegu skólastarfi, sundurslitnar og
ofhlaðnar. Þ.ið er ekki fyrr en nú á
síðustu 2—3 árum að . okkuð hefur
rýmkast um skólastarfiö og bjartsýn-
ustu skólamenn eru famir að gera sér
von um betri daga. Sem dæmi um
þessa rýmkun má nefna að einsett er'
nú í nokkrar kennslustofur í skólum
vesturbæjar.
Menntaskóli
í Kópavogi
Upp úr 1970 fara menn svo að
huga að framhaldsnámi í Kópavogi
og þar sem verknámsskólar höfuð-
borgarinnar fullnægðu þörfum Stór-
Reykjavíkursvæðisins og rúmlega
það, var stefnt að framhaldsnámi á
bóknámssviði. Haustið 1973 tekur
svo Menntaskóli Kópavogs til starfa
og þrátt fyrir húsnæðisþrengsli
skyldunámsstigsins fékk menntaskól-
inn inni í nýrri álmu við Kópavogs-
skóla. Sýnir það glöggt hug bæjar-
yfirvalda og skólamanna til fram-
haldsskólans að ekki skuli hafa verið
beðið eftir að ríkisvaldið byggði yfir
menntaskólann (en menntaskólar eru
alfarið kostaðir af ríkisfé).
Hér var um bráðabirgðalausn að
ræða. Stefnt var að því að reisa
varanlega og veglega byggingu yfir
menntaskólann hið fyrsta. 1975
úthlutar svo bæjarstjórn MK lóð á
miðbæjarsvæðinu og ári síðar sam-
pyiikir HÍC-""í2?1álaráðherra bygg-
inguna fyrir hönd ríkisvaldsins.
Það hafði aldrei verið ætlunin að
skólinn yrði eingöngu menntaskóli
(„latínuskóli”), heldur yrði hann
fjölbrautaskóli þar sem verknáms-
svið skipaði vaxandi sess með tíð og
tíma. Því kom fljótlega fram sú
skoðun að skólanum væri ekki ætlað
nægilegt vaxtarrými á miðbæjar-
svæðinu, studd það veigamiklum
rökum að horfið var frá byggingu
skólans þar. — Síðan hafa
byggingarmál skólans verið í sjálf-
heldu og skólinn hírist enn undir þaki
grunnskólans og þrengir kost hans.
Vikist undan
forystuhlutverki
Eins og áður segir var MK ætlað að
þróast í fjölbrautaskóla og samþykkt
hans upphaflega háð því skilyrði af
hálfu ríkisvaldsins.
En hvernig hefur MK rækt það
hlutverk sitt?
— Því miður verður að viður-
kennast að forráðamenn skólans
hafa algjörlega vikist undan forystu-
hlutverki sínu í þeim efnum og MK
starfar enn með hefðbundnu sniði
slíkra skóla. Vissulega hefur skólinn
búið við húsnæðisþrengsli en það
hafa bara flestir skólar á íslandi
orðið að þola meira eða minna á ferli
sínum og því eru forráðamönnum
MK þau rök ekki haldbærari en
öðrum. Þetta gerist á sama tíma og
fjölbrautaskólar spretta upp í
nálægum byggðarlögum, R-vík,
Garðabæ, Hafnarfirði, Keflavík og
víðar um landið.
Það hefur hins vegar komið í hlut
brottviknu eða jafnvel byggja við
skólana, þ.e.a.s einhvern tíma í fram-
tíðinni.
Nýlega hefur komið fram ein slík
tillaga sem væntanlega kemur fyrir
bæjarstjórn nú á næstunni. Þar er
lagt til að Þinghólsskóli verði seldur
rikinu undir menntaskólann. Skrif-
legur rökstuðningur fylgir ekki tillög-
unni en engu að síður eru hugmynd-
irnar að þessari leið til lausnar
húsnæðisvanda MK- orðnar gamal-
kunnar.
Þar er m.a. byggt á þeirri kenningu
að allir grunnskólar í Kópavogi skuli
verða heildstæðir (þ.e. 1.—9.
0 „Við áætlun íbúafjölda vesturbæjar
láðist reiknimeisturum til dæmis að
reikna með heilu hverfi sem reist verður
norðan Kársnesbrautar og í verður að minnsta
kosti 100 íbúðir.”
Vaxtarþörf
skóla vanmetin
Tillögur skólasölumanna endur-
spegla einnig afar takmarkaðan
skilning á vaxtarþörf skóla sem
grunnskólalögunum er ætlað að
stuðla að. Skólar þróast nefnilega í
tímans rás sem og aðrar stofnanir.
Þannig má benda á að fyrir nokkrum
árum voru engin sjálfstæð bókasöfn í
skólum Kópavogs, aðeins nokkrar
handbækur kennara og örfáir bóka-
titlar ætlaðir nemendum. Nú eru
þar starfrækt sérstök skólabóka-
söfn samkvæmt Iögum og taka að
jafnaði upp húsnæði þai sei : aður
fór fram almenn i<ennsla Ueggja til
fjögurra bekkjardeilda, þ. :. 1—2
skólastofur í hverjum skóla. Fyrir-
sjáanlegar eru einnig breytingar sem
kalla á enn meira húsnæði — fram-
farir á sviði tungumálakennslu og
tölvuvæðing kalla á sérkennslu-
stofur, bæta þarf verulega búnað
eðlis- og efnafræðistofa en ekki taka
þær undir almenna kennslu eins og
gera þyrfti a.m.k. í vesturbæ, væri
farið aö tillögum skólasölumanna.
Skólamálin i Kópavogi hafa veríð i brennidepli að undanfðrnu vegna hugmynda um að bjóða menntamálaráðuneytinu afnot
eða kaup á hluta Kópavogsbæjar i Þinghólsskóla. Á fjölmennum fundi um skólamálin sl. mióvikudag var harólega mótmælt
afhendingu Þinghólsskóla undir Menntaskóla Kópavogs. Þessi í stað var skorað á yfirvöld að hefjast handa um byggingu
fjölbrautaskóla í Kópavogi. Myndin er tekin á skólamálafundinum. Sigriður Ólafsdóttir formaður Foreldrafélags
Kársnesskóla er i ræðustóli. DB-mynd Einar Ólason.
annars skóla í Kópavogi, Víghóla-
skóla, að koma á fót námsbrautum á
framhaldsskólastigi, ekki síst vegna
áhuga og skilnings ráðamanna þar.
Þar starfa nú fjórar námsbrautir, á
uppeldis-, heilsugæslu-, verslunar-
og íþróttasviði. Full ástæða er til að
ætla að hefði MK einbeitt sér að upp-
byggingu fjölbrautakerfis (með
áfanga- og einingakerfi) væru hús-
næðismál hans betur á vegi stödd nú
en raun ber vitni.
Praktískir
menn á ferð
Á fyrstu árum MK hefði sá maður
vart verið finnanlegur í bænum sem
ekki taldi einsýnt að byggja þyrfti
yfir skólann hið allra fyrsta. Raddir
um annað heyrðust ekki enda hefðu
þær fljótlega verið kveðnar í kútinn.
Hin síðari ár hafa hins vegar
komið fram á sjónarsviðið hér í bæ
menn sem vissulega eru ekki haldnir
neinni ofdirfsku í skólamálum. Menn
þessir hafa bein áhrif í fræðslumálum
og sumir hverjir einnig á öðrum vett-
vangi bæjarmálanna. Hér eru
praktískir menn á ferð er leita
billegra lausna sem hæfa mætavel
lífsviðhorfum þeirra og markmiðum.
Kjarninn í hugmyndum þeirra er
einfaldlega sá að einn eða fleiri
grunnskólar verði ruddir og fengnir
menntaskólanum til varanlegra
afnota, lausar kennslustofur
(„útihús”) skal síðan flytja að þeim
skólum sem taka eiga við hinum
bekkur) í framtíðinni. Hér skal ekki
farið út í rökræður um kosti og galla
heildstæðra grunnskóla en minnt á
þá skynsamlegu stefnu sem Kópa-
vogsbær tók með samþykkt
„Heildaráætlunar fyrir grunnskóla
Kópavogs” 1976 en þar er gert ráð
fyrir að bæði kerfin, heildstæður
grunnskóli og skiptur, skuli starfa
enda engin óyggjandi rök til fyrir því
að annað kerfið skuli víkja fyrir
hinu.
Hœpin tölfræði
Kennarar hafa nú mötuneyti í skól-
unum, ekki nemendur. Þessu verður
ekki unað öllu lengur — nemendur
eldri bekkja grunnskólans, sem mikla
tímasókn hafa, eiga að geta keypt og
neytt léttra máltíða innan veggja
skólans — og í því sambandi: í Þing
hólsskóla er eina skólaeldhús grunn-
skólans (grunnflötur þess svarar til
fjögurra kennslustofa) — Hvar ætla
skólasölumenn aö skapa aðstöðu
fyrir matreiðslukennsluna í staðinn
og hvenær?
Fnrmælendur skólasölu bera fyrir Leitaðað hlið-
sig tölfræðilegar spár um fólksfjölg-
un í Kópavogi næstu árin (unnar
1978 á vegum svokallaðrar
framhaldsskólanefndar) sem eiga að
sýna fram á tiltölulega hæga fjölgun.
En við allar slíkar áætlanir gefa menn
sér forsendur og við áætlun íbúa-
fjölda vestrubæjar láðist reikni-
meisturum t.d. að reikna með heilu
hverfi sem reist verður norðan
Kársnesbrautar og verður a.m.k. 100
íbúðir! Einnig er þétting byggðar al-
mennt vanmetin í spánni — eða
hvaða Kópavogsbúi hefur ekki tekið
eftir að þegar gömul hús hverfa rís
jafnan upp 3—6 íbúða hús í staðinn?
Skólasölumenn ofmeta einnig alla
nýtingarmöguleika skólahúsnæðis,
(sem hér eru ekki tök á að fjalla um
sérstaklega) og hugmyndir þeirra
ganga þvert á yfirlýst takmark allra
skólamanna (án tillits til stjórnmála-
skoðana) varðandi húsnæðisþörf —
þ.e. einsetinnskóla!
stæðu í sögunni
Hér er ekki rúm fyrir frekari
umfjöllun um þær þrengingar og
afturhvarf sem samþykkt dllögu
skólasölumanna hefði í för með sér
fyrir grunnskólann — hér er um
hreina afturhaldstillögu að ræða
enda eru báðir flutningsmenn tillög-
unnar á hægri væng stjórnmálanna
og er það vel við hæfi. Skylt er þó að
taka fram að fjölmargir mætir
menn, kjósendur Sjálfstæðis-
flokksins (eða flokksbrotanna) hafa
megnustu skömm á þessum tillögu-
flutningi bæjarfulltrúa sinna. I raun-
inni þarf að leita langt í sögu Kópa-
vogs til að finna ámóta afturhalds-
semi í skólamálum. Þó minnast eldri
Kópavogsbúar þess e.t.v. að þegar
fyrsti áfangi Kópavogsskóla var í
byggingu fullyrtu nokkrir skatt-
borgarar að hann myndi aldrei nýtast
barnaskólanum til fulls og einn þeirra