Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1973, Side 30

tölulega heimildir eru æskilegar og mundu t. d- auðvelda
mjög könnun á áhrifum veðurfars á kal.
Enda þótt kals hafi gætt alls staðar á landinu, hafa viss
svæði á Norðurlandi orðið fyrir mestum skakkaföllum. —
Meðal annars þess vegna verður hér á eftir lögð meiri
áherzla á útbreiðslu kalskemmda á norðanverðu landinu
heldur en í öðrum landshlutum. Mun hér í heild leitazt við
að gera grein fyrir eftirtöldum þremur þáttum er að kal-
vandamálinu lúta:
1. Tíðni kalára á þessari öld-
2. Sveifla í heyfeng og heytap vegna kalskemmda á þessari
öld.
3. Utbreiðsla kalskemmda í nokkrum hreppum á Norður-
landi á árunum 1960—1972.
Augljóslega leiðir þessi rannsókn ekki til neinna hag-
nýtra úrlausna á vandamálinu, en hefur helzt sögulegt gildi
og er ætlað að vekja athygli á tíðni og útbreiðslu kal-
skemmda á Norðurlandi, og gæti auk þess orðið öðrum að
einhverju liði í rannsóknum á skaðlegum afleiðingum
vetrarveðráttunar á túngróðurinn.
LÝSING RANNSÓKNA
Til könnunar á skráðum upplýsingum um kal, var farið
yfir eftirtalin rit: Almanak Hins íslenzka þjóðvinafélags,
Árbók landbúnaðarins, Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands,
Búnaðarrit, Frey, Skýrslur tilraunastöðvanna og Veðráttuna.
Kom þá í ljós, að þessar heimildir gera einungis kleift að
skipta árum þessarar aldar í þrennt, hvað kali viðkemur. í
fyrsta lagi eru ár án kalskemmda; það eru ár, þar sem kals
er hvergi getið. í öðru lagi eru lítil kalár, þ. e. ár með litlar
kalskemmdir og þá oft staðbundnar. í þriðja lagi eru svo
mikil kalár, ár þar sem getið er mikilla og algjörra kal-
skemmda, annað hvort staðbundinna eða útbreiddra.
Til athugunar á sveiflu í heyfeng á flatareiningu ræktaðs
32