Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1986, Síða 45

Litlar sem engar rannsóknir hafa verið gerðar á því hve hratt
búfé meltir mismunandi gróður hér á landi.
Sé fé alið á gróíTóðri, þar með töldum beitargróðri, virðist
vera beint samhengi milli næringargildis og átgetu (2.
, mynd). Atgetan eykst með vaxandi meltanleika (31,45). Hve
ör aukningin er fer hins vegar eftir lífeðlisfræðilegum kröfum
skepnunar. Lömb og mylkar ær geta t.d. étið meira en geldar
ær á sama fóðri. Almennt séð virðast kindur geta étið þurr-
efni sem samsvarar tæplega 2% til rúmlega 4% af líkams-
þunga sínum. Hæstu gildin eru hjá lömbum í örum vexti
á góðum gróðri. Þau lægstu eiga við viðhald áa á lélegum
gróðri. Stig það sem kemur fram hægra megin á 2. mynd,
þar sem næringargildi fóðurs hættir að hafa áhrif á át, kemur
líklega sjaldan fram á beit.
í beitartilraun, sem gerð var í Kálfholti í Holtum, kom
í ljós að vambir lamba, sem gengu á orkuríku fóðurkáli fyrir
slátrun, voru litlar og stinnar. Það bendir til að gróðurinn
hafi gengið hratt í gegnum meltingarfærin og lömbin étið
mikið, enda uxu þau vel. Vambir lamba, sem beitt var á
mikið fallinn mýrargróður, voru hins vegar stórar og vatns-
miklar. Jórturdýr virðast geta stækkað vömbina nokkuð á
lélegu fóðri, en þó ekki nóg til þess að vega upp á móti
hægara flæði fóðurs í gegnum meltingarfærin. Átgetan
minnkar, auk þess sem minna meltist, og þrif lambanna
verða lakari.
Nýting orku til vaxtar er mjög háð orkustyrkleika (þ.e.
gæðum) gróðursins (1). Fitusýrur, sem myndast við gerjun
í vömb á lélegu fóðri, eru að nokkru aðrar en þær sem mynd-
ast á betra fóðri og nýtast mun verr til vaxtar. Fleiri ástæður
koma til, en þetta eykur enn á hin neikvæðu margfeldisáhrif
lélegs fóðurs á vöxt. í erlendum rannsóknum hefur verið
sýnt fram á að nýting upptekinnar breytiorku til vaxtar fellur
. mjög ört ef gæði beitarinnar minnka (3. mynd). Breytiorka
er sú orka sem eftir er til ráðstöfunar þegar hið mikla orku-
tap, sem verður vegna taðs, gasmyndunar og þvags, hefur
verið dregið frá orkuinnihaldi fóðursins.
Tiltölulega litlar breytingar á meltanleika geta haft ótrú-
47