Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1986, Page 72

ins seinni hluta sumars. Ormasmit getur jafnframt magnast
upp við þrönga beit (42).
Sökum þess hve áburðurinn er dýr kemur notkun áborins
lands líklega aðeins til greina sem liður í beitarstjórnun eða
beitarkerfum. Ríkt tillit verður að taka til markmiða áburð-
argjafarinnar og möguleika til stjórnunar á beitinni. Notkun
áburðar er þannig virk leið til að hafa áhrif á dreifmgu fjár
um beitilönd og til að geta létt á afréttum síðari hluta
sumars. Erfitt er að meta gildi slíkrar dreifingar til fjár.
Sumarlöng beit á sama landið er að öllu jöfnu röng leið
til að nýta áborið land fyrir sauðfé. Aborið land, ræktað eða
óræktað, ætti fyrst og fremst að nota til að brúa hið viðkvæma
bil í sprettu á vorin og til að geta gefið fénu aðgang að nær-
ingarríkari gróðri eftir að gróður úthagans fer að falla síðla
sumars.
XI. BEITARKERFI
Með beitarkerfum er átt við markvissa stjórn á beit sauðfjár-
ins til aukinna afurða ellegar þá bættrar meðferðar á landi,
en þetta tvennt fer raunar oft saman. Hér á landi má segja
að tíðkist almennt beitarkerfi, sem felst í því að beita fénu
á tún að vori, í heimalönd eða afrétt miðsumars og svo hluta
lamba á ræktað land fyrir slátrun. Litlar rannsóknir hafa
hins vegar farið fram á því hvernig best sé að haga beit
í samræmi við þær breytingar sem verða á gróðri yfir sumar-
ið.
í lok síðustu aldar og á fyrstu áratugum þessarar aldar
átti sér stað mikil jarðvegseyðing í Bandaríkjunum. Beitilönd
voru þá nýtt sameiginlega til beitar af mörgum bændum,
en reynslan hefur sýnt að við slíkar aðstæður er hætta á
að gróðri og jarðvegi sé ofboðið með of miklu beitarálagi
eða rangri skipan beitar (21). Um aldamótin hófust miklar
gróður- og beitarrannsóknir í Bandaríkjunum. Ymis beitar-
kerfi voru tekin í notkun, sem öll miðuðu að varðveislu og
74