Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1986, Blaðsíða 97

Hvernig fóðurpróteinið greinist í ofangreinda flokka hefur
afgerandi áhrif á nýtingu þess hjá skepnunni. Upplýsinga
um stærð hvers þáttar um sig svo og hve hratt óuppleysan-
legi, gerjanlegi hlutinn brotnar niður er unnt að afla með
mælingum. Til þess er unnt að beita ýmsum aðferðum, mis-
jafnleg nákvæmum. Sú aðferð sem helst er notuð er svokölluð
nylonpoka-aðferð. (5)
í töflu 2, eru dæmi um viðmiðunartölur byggðar á niður-
stöðum mælinga (nylonpokaaðferð) á niðurbroti próteins í
vömb í fáeinum algengum fóðurtegundum.
Niðurstöður í töflu 2 sýna, að niðurbrotshlutfallið getur
verið breytilegt innan sömu fóðurtegundar, og að ekki er
unnt að ganga út frá því sem gefinni stærð. Orsakir þessa
breytileika eru margar og verða þær ekki raktar hér. Að öðru
leyti sýna niðurstöður í töflunni talsverðan breytileika á milli
fóðurtegunda, svo sem að próteinleysnin er mikil í beitar-
gróðri, þurrheyi, byggi og sojamjöli, en töluvert minni í fiski-
mjöli, maískurli og graskögglum.
Eins og áður sagði, byggist örverustarfsemin á næringar-
efnum úr fóðri skepnunnar. Stærstur hluti örveruvaxtarins
er próteinsöfnun. Framleiðsla örverupróteins krefst orku og
köfnunarefnissambanda, aðallega ammoníaks. Orkuna fá
örverurnar frá ummyndun kolvetna í fóðrinu yfir í rokgjarnar
fitusýrur, (edik-, própion- og smjörsýru). Ammóníak er
endastig í niðurbroti próteins í vömbinni. Það nýta örver-
urnar til myndunar á örverupróteini. A mynd 2 er rissað upp
hvernig örverupróteinmyndunin fer fram. Við getum hugsað
okkur að samruni orku og ammóníaks gangi fyrir sig líkt
og snúningur tveggja tannhjóla, þar sem hver tönn táknar
tiltekið magn af hvoru um sig. Skorti annað tveggja, stöðvast
snúningur hjólanna. Orverupróteinmyndunin í vömb er því
augljóslega háð ákveðnu jafnvægi milli nýtanlegrar (gerjan-
legrar) orku og ammóníaks úr uppleystu próteini úr fóðrinu.
Jafnhliða stöðugu streymi fóðursins um meltingarveginn
berast óniðurbrotið fóðurprótein og vambarörverurnar aftur
til vinstrar og síðan til þarma (mjógirni). í þörmunum
(skeifugörn og fremri hluta mjógirnis) fer hvatamelting prót-
99