Frjáls verslun - 01.09.1959, Blaðsíða 6

Nefnd þessi var skipuð 12. júlí 1950 og skilaði
áliti sínu á sl. vori.
í nefndarálitinu „Betænkning fra udvalget af 1950
vedrörende Kooperationens Beskatningsforhold 1.
del“ kemur fram allt önnur niðurstaða en „ að um-
setning beggja bæri, þegar öll kurl koma til grafar,
að heita mætti sömu skattprósentu.“ Skal nú nokk-
uð vikið að efni og niðurstöðum skýrslunnar, sem
cr frumheimildin um raunverulegt ástand þessara
mála í Danmiirku.
Efni og framsetning
Við skattasamanburðinn var stuðzt við það efni,
sem embættismannanefndin hafði safnað fram til
ársins 1950. Var um að ræða upplýsingar viðkom-
andi skattárunum 1947/48—1952/53. Nýja nefndin
aflaði sér frekari upplýsinga um skattárið 1950/57
frá sömu skattaðilum. Til þess að tryggja það, að
um sambærilegar upplýsingar væri að ræða, var
reynt að takmarka athuganirnar við smásölufyrir-
tæki, sem verzla með nýlenduvörur o. þ. h„ eða
blandaðar kaupmannaverzlanir.
Samanburður var gerður á milli fyrirtækja inn-
an sama stærðarflokks, án tillits til þess, livar þau
voru staðsett.
Nokkur ágreiningur varð milli fulltrúa samvinnu-
manna annars vegar og fulltrúa sjálfstæðrar kaup-
mannaverzlunar hins vegar um samanburðargrund-
völlinn. Til þess að sætta aðila var samþykkt, að
athugunin skyldi framkvæmd með hliðsjón af bæði
umsetningu og tekjum.
Athugunin eða réttara sagt rannsóknin náði til
15 skattaumdæma. Skattárið 1947/48 náði lnin til
um 1150 kaupmannaverzlana, en 1500 skattárið
1950/57. Á sama tíma náði rannsóknin til um 400
samvinnuverzlana.
Árið 1947/48 voru dönsk samvinnufélög skatt-
lögð samkvæmt eldri lögum á grundvelli skatt-
skyldra tekna, samkvæmt niðurstöðum rekstrar-
reikninga. Skattárið 1949/50 er hið fyrsta, sem nú-
gildandi lög voru notuð. Samkvæmt þeim eru skatt-
skyldar tekjur samvinnufyrirtækja gerðar upp á
grundvelli eigna og samvinnufyrirtækin skattlögð
í samræmi við það.
„Umsetning — sama skattprósenfa"
Þegar öll fyrirtækin, sem rannsóknin náði til, eru
tekin undir eitt, fæst eftirfarandi meðalumsetning
(í dönskum krónum):
Kaupm.vcrzl. Samv.vcrzl.
Skattár 1947/48 Um 117.000 235.000
— 1949/50 — 151.000 305.000
— 195G/57 — 247.000 509.000
Skattar til ríkis og bæja, sem lagðir voru á við-
komandi kaupmannaverzlanir og samvinnuverzl-
anir voru scm hér segir í hundrnðstöhihlutfalli (%)
af umsetningunni:
Kaupm.vcrzl. Samv.vcrzl.
Skattár 1947/48 1.05 0.70
— 1949/50 0.85 0.75
— 1950/57 1.05 0.78
Af þessu sést að því fer víðsfjarri, að kaupmanna-
og samvinnuverzlunin í Danmörku sitji við sama
borð, livað skattlagningu viðvíkur. Munurinn er
meiri en svo að unnt sé uppi á íslandi að tala um
„sömu skattprósentu“. Skattárið 1950/57 er hún
27% liærri hjá kaupmannaverzluninni.
Enn augljósara verður ranglætið, ef skattaálagn-
ing (%) á hæð umsetningar er tekin til nánari at-
hugunar. Sem sýnishorn úr töflum skýrslunnar skal
tekið eftirfarandi:
Slratfár 101,7/1,S
Umsctning Kaupm.verzl. Samv.verzl.
150.000—200.000 kr. 1.05 % 0.70 %
yfir 500.000 — 0.94 % 0.48 %
Slcattár 19J,9/f>0
150.000—200.000 kr. 0.87 % 0.83 %
yfir 500.000 — 0.81 % 0.08 %
Skattár 1956/S7
150.000—200.000 kr. 1.04 % 0.91 %
yfir 500.000 — 1.04 % 0.72 %
Þrátt fyrir skattalagfæringuna árið 1949, þcgar
minnka átti bilið milli einka- og samvinnuverzlun-
ar, virðist aftur vera að færast í sama horfið.
Vaxtarmöguleikar einkaverzlunarinnar eru tak-
markaðir vegna hinnar neikvæðu skattlagningar
við aukna umsetningu. Kemur það skýrt fram
skattárið 1950/57 ]>ar sem skattmismunurinn er
hvorki meiri né minni en 32% eða tæplega %, sam-
vinnuverzluninni í vil.
6
FRJÁLS VERZLUN