Frjáls verslun - 01.11.1960, Blaðsíða 29

raun. Ríkisstjórnin í heild mun síðan endanlega
staðfesta þessar reglur. Ég liefi hugsað mér, að öll-
um samtökum innflytjenda verði gert kunnugt,
hverjar þær séu. Það er ennfremur skoðun mín,
að sjálf úthlutunin eigi ekki að vera neitt trún-
aðarmál eða leyndarmál, heldur eigi hver, sem vill,
að geta fengið upplýsingar um það, hvernig leyfum
hafi verið skipt hverju sinni, eða a. m. k., að öll
samtök innflytjenda eigi að fá upplýsingar um
það. Enn er of snemmt að segja til um það í ein-
stökum atriðum, hvaða háttur verði á þessu hafður,
og mun viðskiptamálaráðuneytið ræða nánar við
sarntök innflytjenda, áður en endanlegar ákvarð-
anir um tilhögun í þessum efnum verða teknar.
Æskilegast hefði verið, að liægt hefði verið að
auglýsa glóbalkvóta fyrir síðari 7 mánuði þessa
árs þegar 1. júní eða um leið og hinn nýi frílisti
tók gildi. Undirbúningur sjálfs frílistans reyndist
þó svo vandasamur og tímafrekur, að ekki reyndist
unnt að auglýsa glóbal-kvótana samtímis frílist-
anum. Þess vegna var ákveðið, þegar hin nýja
skipan tók gildi, að gjaldeyrisdeild bankanna skyldi
veita leyfi fyrir þeim vörum, sem gefa ætti út
glóbal-kvóta um, cins og hún teldi þörf á, þangað
til unnt yrði að auglýsa glóbal-kvótana. Þeir voru
síðan auglýstir hinn 10. september. Frá þeirri upp-
hæð, sem ráð var fyrir gert fyrir tímabilið júní—
desember þessa árs, var dregin sú upphæð, sem búið
var að veita leyfi fyrir, þegar glóbal-kvótarnir voru
auglýstir, og tilkynnt, fyrir hvaða upphæð leyfi
mundu verða veitt, það sem eftir er af árinu. Er
cinmitt nú verið að vinna að úthlutun þessara
leyfa. Því miður hefur ekki enn unnizt tími til þess
að setja fastar reglur um þessa leyfisúthlutun. Þeir
trúnaðarmenn, sem hana framkvæma, verða að gera
það eftir beztu samvizku og á grundvelli þeirrar
reynslu, sein þeir hafa þegar öðlazt í starfi sínu,
og þeirra gagna, sem fyrir liggja um leyfisúthlutanir
á fyrri árum. En það cr ætlunin, eins og ég drap á
áðan, að fyrir áramót verði í samráði við samtök
innflytjenda samdar reglur, sem farið verður eftir
við hinar reglulegu úthlutanir á glóbal-kvótavörum
á næsta ári og framvegis.
Ég er í engum vafa um, að bæði innflytjendur
og allur almenningur muni dæma þetta nýja skipu-
lag innflutningsmálanna miklu hagkvæmara en það
sem áður var. Það hlýtur að vera að því mikið
hagræði, að geta treyst því, að frílistinn sé raun-
hæfur, og hægt sé hvenær sem er að fá gjaldeyri
fyrir þeim vörum, sem á honum eru. Ilið sazna á
við um þær vörur, sem eru á bundna listanum. Og
að því hlýtur einnig að vera mikið hagræði og
aukið öryggi að vita fyrir fram hversu mikið á að
flytja inn árlega af þeim vörum, sem innflutningur
er takmarkaður á, hvenær slík innflutningsleyfi
verða veitt, og eftir hvaða reglurn þeim verður út-
hlutað. Þeir voru býsna margir, sem höfðu litla
trú á því, að liægt yrði að komast af án Innflutn-
ingsskrifstofunnar eða annarrar hliðstæðrar stofn-
unar. Reynslan hefur þó sýnt ótvírætt, að þau
störf, sem hún vann, má vinna með miklu ein-
faldari og ódýrari hætti með samstarfi embættis-
manna bankanna og viðskiptamálaráðuneytisins. Sú
fjögurra mánaða reynsla, sem fengin er, sýnir ótví-
rætt, hversu mikið það hefur kostað þjóðarbúið
undanfarinn áratug að halda við dýru og lamandi
haftakerfi, eftir að kringumstæður þær, sem á sín-
um tíma gerðu það nauðsynlegt, liöfðu breytzt og
voru búnar að gera það ekki aðeins óþarft, heldur
jafnvel beinlínis skaðlegt.
Austurviðskiptin
í þessu sambandi langar mig til að fara fáeinum
orðum um viðskiptin við jafnkeypislöndin. Þegar
stefnubreytingin í efnahagsmálunum var ákveðin,
létu ýmsir í Ijós nokkrar áhyggjur um, að hún
myndi verða þess valdandi, að mjög drægi úr inn-
flutningi okkar frá jafnkeypislöndum, en þá um
leið mundi útflutningsmarkaður okkar þar spillast.
Reynslan hefur orðið sú undanfarna mánuði að sjálf
stefnubreytingin hefur engin teljandi áhrif haft á
viðskiptin við Sovétríkin og Pólland. Hins vegar
hefur orðið nokkur samdráttur á viðskiptunum
við Austur-Þýzkaland og Tékkóslóvakíu. Við þessu
mátti búast, en hins vcgar er hér ekki um að ræða
neina gerbreytingu frá því, sem áður var, því að
undanfarin ár hefur verið um stöðuga tilhneigingu
að ræða í þá átt, að innflutningur frá þessum lönd-
um yrði minni en útflutningur þangað, og hafa því
viljað safnazt innstæður í þessum löndum. Astæðan
fyrir þessu er fyrst og fremst sú, að íslendingar
hafa ekki getað fengið frá þessum löndum ýmsar
þær vörur, sem þeir hafa vijjað kaupa þaðan, svo
FRJÁLS VERZLUN
29