Frjáls verslun - 01.12.1973, Blaðsíða 58

Frá
ritstjórn
Ljós og hiti
Það hefur oft verið sagt, að mikilvægustu
eiginleikar góðra stjórmnálamanna séu hæfi-
leikar til að sjá fram í tímann. Þetta rifjast
upp nú, þegar fólk úti í löndum þarf að glíma
við gífurleg vandamál vegna eldsneytis-
skorts á sama thna og meirihluti íslenzku
þjóðarinnar þarf ekki að liafa áhyggjur af
svo miklum grundvallarþáttum í aðbúnaði
sinum sem ljósi og hita fyrir hibýli sin og
vinnustaði.
1 þessu sambandi hlýtur að rifjast upp
frumkvæði forystumanna Reykjavíkur á
liðnum árum og á líðandi stund, í raforku-
og hitaveitumálum. Sogsvirkj anirnar og sið-
ar Búrfellsvirkjun, sem helmingur þjóðar-
innar fær nú raforku frá, eru fyrst og fremst
dæmi um algjört brauti-yðjendavex-k Reyk-
víkinga í raforkumálum, þó að ríkið hafi að
vísu komið inn i dæmið við stofnun Lands-
virkjunar. Það er lika vert að minnast þess
ofui’kapps, sem viss pólitisk öfl i landinu
lögðu á að koma í veg fyi’ir stórvirkjanir á
hoi’ð við Búrfellsvii’kjun. 1 málflutningi var
þá í-eynt að mála skrattann á vegginn vegna
þess, að stói’iðja með erlendri aðild þótti
nauðsynleg til að koma virkjunaráformun-
um í kring. Til að tryggja grundvöll fyrir
reksti’i næstu stórvirkjana á Þjórsársvæðinu
þykir nú öllum sjálfsagt að leita til erlendra
aðila um orkukaup.
Sé litið aðeins lengra aftur í timann sjást
dæmin um linnulausan áróður gegn hita-
veituframkvæmdum Reykjavíkurborgar. Á
engum bitnuðu árásirnar gegn þeim stór-
liuga framkvæmdum jafnharkalega og Pétri
Halldórssyni, boi’gax*stjói’a. En málið lial'ðist
í gegn og nú er Hitaveita Reykjavíkur það
fyrirtæki, sem á að leysa húsahitunarmál ná-
grannabyggðarlaga Reykjavíkux’, sem liingað
til hafa notazt við olíuhitun að langmestu
leyti.
Þessara afreka íslenzkra stjómmálafor-
ingja liðinna áratuga er vert að minnast á
þeim tímum, er nágrannaþjóðirnar verða að
neita sér um ljós og hita, þó að kaldir vetrar-
vindar næði.
Vörukaup
Nú blasa þær staðreyndir við, að vöru-
skortur gei’ir vart við sig á ýmsmn sviðum,
og á það fyrst og fremst við um fram-
leiðslu, sem unnin er úr olíuefnum, eins og
t. d. plast. Plaströr ýmis konar, sem nægar
birgðir voru af í byrjun mánaðarins, eru
uppurin, og fleii’i sambærileg dæmi mætti
nefna. Sömu sögu er að segja um liráefni
í einangrunarplast. Á hinum alþjóðlega
markaði er ástandið fremur dapurlegt oi’ðið.
Hver x-eynir að gei-a sitt bezta og i þeirri
orrahríð standa íslenzk fyrirtæki illa að vigi
vegna srnæðar sinnar og fjárskorts. Svarta-
markaðsbrask er oi’ðið tiítölulega algengt
úti i heimi, og snýst þar málið um vöi-uteg-
undir, sem menn myndu ekki liafa ætlað
fyrr, að gætu notið slíki’ar sérstöðu og eftir-
spumar.
En hvei’nig hefur vei’ið búið að íslenzkum
fyrirtækjum með tilliti til þess, að þau gætu
hugsanlega mætt umtalsvei'ðum ei’fiðleikum
í vöruöflun og aðdi’ætti til landsins? licfur
i nokkru vex’ið tekið tillit til þeirrar liættu,
að þrengingar yrðu á mörkuðum erlendis,
þar senx innkaupin eru gerð, eða þá að liafís
myndi gera aðflutninga til vissi’a liafna erf-
iða í vetur eða loka sjóleiðinni algjöi’lega?
Það er hið alsjáandi auga í’ikisvalds-
ins, sem hefur skert vei’ulega möguleika
verzlunarfyrirtækjanna til að vinna skyn-
samlega að vöruöflun. Ráðstafanir liafa
verið gerðar af hálfu hins opinbera til að
minnka getu fyrirtækjanna til innflutnings
með því að takmai’ka heimildir þeirra til
lántöku hjá erlendum viðskiptaaðilum sín-
um, sem þó hafa vei-ið reiðúbúnir að veita
mikilvæga fyrirgreiðslu i því efni. Það er
kominn tími til, að ojxinber yfii’völd átti sig
á, að aðild okkar að alþjóðlegum markaði
krefst aukins svigrúms fyrir íslenzk inn-
flutningsfyi’irtæki, og búa verður betur í
haginn fyrir þau, þannig að þau megi gæta
liagsmuna íslenzki’ar verzlunar og neytenda
i alþjóðaviðskiptum.
50
FV 12 1973