Frjáls verslun - 01.04.1977, Blaðsíða 13

er reiknað með síldveiðum ís-
lenzkra skipa i Norðursjó á
þessu ári. Séu þessar aflafor-
sendur dregnar saman, virðist
framleiðsla á sjávarafurðum
geta aukizt um 4-5% á þessu
ári, en í desemberspánni var
reiknað með óbreyttri fram-
leiðslu miðað við fyrra ár.
Meginástæða þessarar aukn-
ingar er sem fyrr segir góð
loðnuveiði á vetrarvertíð.
Forsendur um aðra útflutn-
ingsframleiðslu eru í aðalat-
riðum óbreyttar frá desember-
spá. Reiknað er með 9-10%
aukningu álframleiðslu og
nokkru meiri aukningu út-
flutningsframleiðslu annarrar
iðnaðarvöru, en framleiðsla
búvöru til útflutnings er tal-
in munu verða svipuð og í
fyrra. Samkvæmt þessum
spám eykst útflutningsfram-
leiðslan á þessu ári um 5-6%
í heild, en hún jókst um rúm-
lega 9% á síðasta ári. (í des-
ember var spáð 2% aukn-
ingu útflutningsframleiðsl-
unnar). Búast má við, að enn
gangi á álbirgðir á árinu og
útflutningur verði því nokkru
meiri en framleiðslan. Sama
máli gegndi raunar einnig á
síðasta ári og því er talið,, að
útflutningsaukningin verði
svipuð og aukning framleiðslu
eða um 5-6%.
• 17% HÆKKUN ÚTFLUTN-
INGSVERÐLAGS FRÁ
ÁRSMEÐALTALI 1976
Útflutningsverðlag sjávar-
afurða var í lok siðasta árs
talið 8-10% hærra í erlendri
mynt en meðaltal ársins og
var í desemberspánni gert ráð
fyrir um 11% hækkun milli
áranna 1976 og 1977. í marz
síðastliðnum var útflutnings-
verðlagið hins vegar orðið
15% hærra en á árinu 1976
og munar þar mest um verð-
hækkun á frystiafurðum í árs-
byrjun. Verðlag á fiskimjöli
og lýsi hefur á síðustu vikum
farið hækkandi, en þessa mun
þó ekki gæta að marki í út-
flutningstekjum á næstunni,
þar sem megnið af framleiðslu
loðnuvertíðarinnar var selt
fyrirfram á nokkru lægra
verði en nú fæst. í heild er
nú talið, að útflutningsverðlag
sjávarafurða geti hækkað um
17% á þessu ári frá ársmeðal-
tali 1976. Þótt um sinn horfi
því vel um útflutningsverðlag,
getur hér brugðið til beggja
vona, því verð á fiskafurðum
er nú hátt miðað við sam-
keppnisvörur. Hvað freðfisk-
verð áhrærir horfir þó væn-
lega, þar sem efnahagshorfur
í Bandaríkjunum eru taldar
fremur góðar næstu misserin.
Ennfremur styrkir það mark-
aðinn fyrir fiskmjöl, að fram-
boð á sojabaunum er nú frek-
ar lítið miðað við eftirspurn
og verðið þess vegna hátt.
Verðlag á öðrum útflutnings-
afurðum en sjávarvöru hækk-
ar nokkru minna, þannig að
útflutningsverðlag í heild gæti
hækkað um 16% í erlendri
mynt að meðaltali miðað við
fyrra ár.
Lausleg spá um útflutnings-
tekjur af þjónustuviðskiptum
bendir til, að þær gætu aukizt
um 4% á föstu verðlagi á ár-
inu 1977. Samtals er því spáð,
að útflutningur vöru og þjón-
ustu aukist um 5% á árinu.
• TEKJUR, VERÐLAG OG
NEYZLA
Um síðustu áramót voru
kauptaxtar launþega 13-14%
hærri í peningum en að meðal-
tali 1976, en verðlag var um
sama leyti rúmlega 12%
hærra en ársmeðaltalið. Kaup-
máttur kauptaxta var því
heldur meiri en að meðaltali á
liðnu ári. Síðan hafa öll laun
hækkað samkvæmt samning-
um í febrúar og marz, samtals
um 71/2%. Hins vegar er lík-
legt, að vísitala framfærslu-
kostnaðar í maíbyrjun sé ná-
lægt 9V2% hærri en um ára-
mót.
í þjóðhagsspánni' fyrir árið
1977 frá 7. desember síðast-
liðnum voru forsendur um
breytingar launa, verðlags og
kaupmáttar á því reistar, að
almennar launabreytingar
fylgdu samningum opinberra
starfsmanna með 4% grunn-
kaupshækkun á miðju ári og
verðtryggingu launa frá 1.
marz líkt og samningarnir
kveða á um. Við endurskoðun
þjóðhagsspárinnar (Dæmi 1)
er nú sem fyrr við þetta mið-
að. í þessu felst, að peninga-
laun hækki um 11% um mitt
ár en verðlagsbætur á laun
kæmu svo síðar á árinu. Þetta
dæmi felur í sér 30% meðal-
hækkun kauptaxta frá 1976.
Með tilliti til þeirra verðbreyt-
inga, sem þegar eru þekktar,
og samkvæmt reynslu liðinna
ára af samhengi kostnaðar- og
verðbreytinga, yrði meðal-
hækkun framfærsluvísitölu á
þessu ári nærri 26%. Kaup-
máttur kauptaxta á árinu yrði
því að meðaltali um 3% meiri
en í fyrra. Jafnframt má ætla,
að kauptaxtar hækki um 28%
frá upphafi cil loka ársins, en
framfærsluvísitalan um 22%.
Samkvæmt þessu dæmi, sem
við ríkjandi aðstæður verður
að teljast fela í sér hófsamleg-
ar kauphækkanir, er því ljóst,
að hraði verðbólgunnar hér á
landi verður enn í ár að
minnsta kosti tvöfalt meiri en
í grannríkjum okkar í Evrópu.
ANNAÐ DÆMI
í annan stað er tekið dæmi
(Dæmi 2) af nokkru meiri
kauphækkun en gert var í
þjóðhagsspánni í desember og
í Dæmi 1 hér að framan, þar
sem gert er ráð fyrir 8%
grunnkaupshækkun um mitt
ár en svipaðri verðtryggingu
og áður. Af þessu leiddi um
15% kauptaxtahækkun um
mitt ár og myndu þá kaup-
taxtar hækka um 33-34% að
meðaltali á árinu. Framfærslu-
vísitalan hækkaði þá að líkind-
um um 27-28% að meðaltali
frá fyrra ári, og er það litlu
meiri hækkun en í Dæmi 1,
en verðáhrif meiri kauphækk-
unar kæmu 'á 'hinn bóginn
mun skýrar fram á næsta ári
og auk þess í toreytingum yfir
árið, en í þessu tilviki myndi
framfærsluvísitalan hækka um
24-25% frá upphafi til loka
árs en kauptaxtar um 35-36%.
Kaupmáttur kauptaxta á þessu
ári yrði því rúmlega 5% meiri
að meðaltali en í fyrra. Hér
eru vitaskuld aðeins tekin
dæmi um kaupmátt allra laun-
þega en engu spáð um kaup-
máttarbreytingar í einstökum
stéttum og starfsgreinum.
FV 4 1977
13