Frjáls verslun - 01.04.1977, Blaðsíða 98

HÉ ritstjórn
Byggðaþróunin
Mjög líflegar, en á köflum fremur gífuryrt-
ar umræður, lial'a orðið að undanförnu um
framkvæmd hinnar svonefndu byggðastefnu.
Menn hafa notað hin margvíslegustu tilefni
til að kveðja sér liljóðs um nauðsyn aukinn-
ar uppbyggingar í einstökum landslilutum
og i sumum tilvikum hafa tilfinningarnar
ldaupið með þá í gönur, þannig að málflutn-
ingurinn hefur fyrst og fremst verið upphróp-
anir um ágæti mannlífsins á einstökum kjálk-
um landsins og hrakyrði í garð þeirra, sem
annars staðar búa.
Hvað sem segja má um byggðastefnu og
hvernig framkvæmd hennar kemur við fólk
1 hinum ýmsu kjördæmum landsins eða
landshlutum, er það stórhættulegt, ef þessai-
umræður eiga eftir að einkennast af byggða-
ríg og tortryggni milli landsmanna eftir því
hvar þeir eru búsettir. Islendingum er þörf á
öðru en ala á sundrung og innbyrðis deilum
eða metingi milli landshluta.
Einn þáttur þessara nýlegu byggðastefnu-
umræðna eru vaxandi áhyggjur, sem kjörnir
fulltrúar fólksins á þéttbýlissvæðinu suð-
vestanlands liafa látið í ljós vegna erfiðra
uppvaxtarskilyrða atvinnufyrirtækja í sínum
umdæmum á sama tíma og mikil gróska er
i uppbyggingu atvinnulífsins víða á öðrum
landshornum með öflugri tilstuðlan opin-
berra fjárfestingarsjóða, með Byggðasjóðinn
í fararbroddi.
Það eru sannarlega uggvænleg tíðindi, sem
fram komu í viðtali við borgarstjórann í
Reykjavik fyrir nokkru, er hann benti á tölu-
legar upplýsingar, sem gefa til kynna, að
verulega hefur dregið úr því aflamagni, sem
lagt er upp til vinnslu í Reykjavik hin síðustu
ár. Hér er ekki átt við hlutfall Reykjavíkur
af landsmeðaltali, sem farið hafi niður á við,
heldur tonnafjöldaim sjálfan. Ekki er nema
eðlilegt, að talsmenn Reykvíkinga vckji máls
á þessum staðreyndum í samanburði við ])á
eflingu atvinnufyrirtækja úti á landsbyggð-
inni, sem fram hefur farið að undanförnu og
þcss árangurs, sem þegar er farinn að segja
til sín af j)ví starfi og birtist meðal annars í
nokkru hærri tekjum fólks í öðrum lands-
hlutum eða fullum jöfnuði við Reykjavík.
Byggðastefnan scm slík cr góðra gjalda
verð og fráleitt er að hverfa frá grundvaUar-
atriðum hennar, að búa fólki i öllum lands-
hlutum sambærileg lífskjör. En hins vegar er
tímabært að spyx-ja, hve langt skuli gengið
á þeirri braut að láta aðra landsliluta en
Reykjavík og þéttbýlissvæðið í nági*enni liöf-
uðborgariimar njóta forgangs við úthlutanir
úr opinberum lánasjóðum, sem fjármagnaðir
eru af sameiginlegum eigum þjóðai'heildai*-
með bundnu hlutfalli al' fjárlögum ríkisins.
Það er engan veginn óeðlilegt, og alls ekki
gert af neinum fjandskap i garð íbúa annarra
landshluta, þótt Reykvíkingar og nágrann-
ar þeirra nefni þessi mál opinberlega og vilji
vara við ])vi að sú þróun i atvinnumálum, sem
þegar cr orðið vart, haldi liömlulaust áfram.
Því er þó ekki að neita, að nafn Reykja-
víkur er nefnt í skýrslum um lánveitingar úr
Byggðasjóði l!)7ö. Það er gert m.a. með þeirn
Iiætii, að Rannsóknarstofnun landbúnaðarins
hafi fengið 2 milljón króna lán til beitartil-
rauna á hálendi og Hagstofa Islands 500 þús.
króna framlag til athugunar á framfærslu-
kostnaði á nokkrum stöðum utan Rcykja-
víkur! Umræddar stofnanir liafa óneitanlega
aðsetur í höfuðborginni en deila má um hag-
nýtt gildi umræddra verkefna fyrir ibiia höf-
uðstaðarins.
Fullt tillit verður að taka til atvinnufyrii*-
tækja, sem aðsetur hafa á höfuðborgarsvæð-
inu. Öhæfa er að helmingur þjóðarinnar sjái
ekki fram á jafngóð tækifæri til atvinnuupp-
byggingar og aðrir landsmenn gera. Það
verður að skapa atvinnufyrirtækjum í höf-
uðborginni og nágrannabyggðum eðlilcg
vaxtarskilyrði og korna þannig í veg l'yrir
að opinberir aðilar, ríki eða sveitarlélög
þurfi að blanda sér enn meir en orðið er i
rekstur atvinnufyrirtækja til að tryggja l'ólki
nauðsynlega vinnu.
Segja má að þetta sé mergurinn málsins hjá
talsmönnum þéttbýlisins í umræðum um
byggðaþróun. Það eru viðvörunarorð í tíma
töluð án alls skætings í garð annai'ra lands-
manna. Eru það drengileg vinnubrögð, sem
ýmsir lulltrúar strjálbýlisins á Alþingi og í
í’áðherrastólum mega taka sér til fyrir-
myndar.
98
FV 4 1977