Frjáls verslun - 01.09.1981, Page 33

fullyrðingar séu hæpnar, virðist
augljóst að margt er sameiginlegt
með þessu unga fólki sem nú er að
brjóta sér braut upp á toppinn og
er þegar komið þangað þar sem
það hefur raunveruleg áhrif. Þetta
unga fólk er fyrst og fremst ólíkt
því sem búast hefði mátt við af ár-
gangi 1968, en það er líka ólíkt
þeim miðaldarmönnum sem það er
nú sem óðast að taka við af.
Svo undarlega vill til að mjög fáir
þessara ungu manna starfa á hin-
um „mannlegri" vettvöngum við-
skiptalífsins, eins og t.d. við
starfsmannahald, mannleg sam-
skipti, umhverfismál, félagsleg mál
eða jafnvel almannatengsl.
Þeir virðast allir sækja í ,,harð-
línuþætti" fyrirtækjanna — þ.e.
peningamál, bókhald, tölvu-
vinnslu, skipulagningu, hagrann-
sóknir, markaðsrannsóknir og
framleiðslustjórnun. Þegar þeir
mæta á fundum er vasatölva það
fyrsta sem þeir leggja á borðið.
Þeir eru fyrsta kynslóðin sem lítur
á tölvur sem sjálfsagðan hlut til
daglegra nota en ekki eitthvert
furðuverk vísindanna.
Þeir eru ekki „íhaldssamir" í
hinum hefðbundna skilningi þess
orðs sem markast af afstööu til
kynþátta, trúflokka eða kynja. í
þeim skilningi eru þeir ákafir
frjálshyggjumenn. En þeir eru ekki
„frjálslyndir" í afstöðu sinni til rík-
isstjórna og áætlana þeirra. Á
þeim vettvangi eru þeir ekkert
nema íhaldssemin og jafnvel kald-
hæðnin. Þeir eru ekki „einangr-
unarsinnar". Þeir hafa ferðast
mikiö og láta sig ekki muna um að
hjóla t.d. um Skotland í sumarfrí-
inu. En þeir eru ekki „alþjóða-
hyggjumenn" sjötta áratugsins.
Það blæðir enn úr opnum sárum
Vietnamstríösins. Og „þróun van-
þróaðra ríkja" er þeim ekkert
„kappsmál".
Ákaflega metnaðargjarnir
— allt að því ýtnir
Afstaöa þeirra til starfsframa í
heimi viðskiptanna er allt önnur en
búast heföi mátt við af þeim sem
böröust svo eindregið gegn „kerf-
inu" fyrir rúmum áratug. Þeir vinna
óhóflega mikið. Þeir hafa áhuga á
starfinu og ætlast til að það sé
krefjanai og þeir þurfi að leggja sig
fram við það. Og þeir eru fáir sem
gefast upp á framabrautinni.
Jafnframt eru þeir ákaflega
metnaðargjarnir, allt að því ýtnir.
Þeim finnst að þeir verði að kom-
ast hið skjótasta á toppinn, ef þeir
á annað borö eiga að ná þangað.
Ástæðan er sú aö þeir finna þrýst-
ing frá þeim sem yngri eru, og þeir
vita að þessi hópur er stærri en
þeirra eigin og verður það næsta
áratug eða svo, þar til börn sem
fædd eru á upphafsári fæðingar-
lægðarinnar 1960 ná fullorðins-
aldri. Þannig hafa margir karlar og
konur, sem við mig hafa rætt um
störf sín og möguleika á starfs-
frama, sagt: „Maður verður að
vera kominn nærri toppinum 35
ára því ella verður maður troðinn
undir."
En það er langt frá því að þeir
séu „bundnir" fyrirtækinu sem
þeir starfa hjá. Þeir líta á það sem
áfanga á framabraut þeirra. „Ég
held ég ætti að halda mér við
þennan banka í þrjú ár í viðbót,"
sagði einn þessara manna er hann
hringdi til að segja mér að hann
hefði fengið framkvæmdastjóra-
stöðuna sem hann hafði verið að
sækjast eftir. „Þá verð ég kominn
eins langt og ég kemst innan
bankans, og þá held ég að ég ætti
aö skipta um starf og fara í rann-
sóknastarf eða skipulagningu á
sviði viðskipta og fjármála."
Þetta er nefnt sem dæmi um það
hve vandlega þeir velta fyrir sér
framtíöarmöguleikum sínum í
starfi. Það ber líka töluvert á því
sem ekki er hægt að kalla annað
en kaldhæðni í sambandi við
verðbólgu og afleiðingar hennar:
um skatta og skattfríðindi og um-
fram allt laun. Sjálfir telja þeir sig
„raunsæja" í afstöðu sinni til
þessara mála. Ung kona í þessum
hópi sagði t.d. við mig: „Okkur
hefurlærst að takaalltaf heldurvið
kauphækkun en stöðuhækkun og
láta okkur aldrei verða það á að
taka við stöðuhækkun í stað
kauphækkunar. Það er engin
stöðuhækkun ef þeir borga ekki
betur."
Krefjast fagmennsku
í stjórnun
En stærsti munurinn á þessum
mönnum og fyrirrennurum þeirra
liggur í afstöðu þeirra til stjórnun-
ar. Þeir ætlast til þess — og krefj-
ast þess í rauninni — að yfirmenn
þeirra séu afkastamiklir og dug-
legir og séu fagmenn á sviði
stjórnunar. Þeir ætlast til þess að
hjá fyrirtækinu þar sem þeir starfa
séu gerðar áætlanir og þær síðan
framkvæmdar. Þeir ætlast til þess
aö fylgt sé ákveðnu kerfi í sam-
bandi við ákvarðanatökur. Þeir
ætlast til þess að í málefnum
starfsmanna fylgi fyrirtækið
ákveðinni stefnu, sem m.a. felst í
því að afköst manna séu mæld og
vegin reglulega og af nákvæmni.
Með öðrum orðum: Þeir ætlast
til þess að skynsemi og ekkert
annaö sé ráðandi í stjórnun fyrir-
tækja og að stjórnendurnir — og
þá fyrst og fremst þeirra eigin yfir-
menn í æðstu stjórnunarstörfum
— séu fagmenn í sínu starfi. Þeir
eru mjög harðir ídómum sínum um
stjórnun þar sem þeir þekkja til,
stundum of dómharðir. Þeir meta
reynslu ef til vill ekki að verðleik-
um, enda hafa þeir ekki mikla
reynslu sjálfir. En kerfi, vinnulag
og skipulagningu meta þeir mikils
— og má kannski segja að þeir
ofmeti þessa þætti.
Utan vinnustaðar stunda margir
þeirra innhverfa ihugun og fleira af
því tagi. F.n á vinnustað vænta þeir
sér — og krefjast — stjórnunar
sem er fagmennskuleg, kerfis-
bundin og kannski nokkuð laus við
kímni. Áberandi í gagnrýni þeirra
á yfirmanninum er ekki að hann sé
„gamall fauskur", „afturhalds-
samur" eða „heimskur" eins og
algengt var meðal ungs fólks fyrr á
árum. Gagnrýni þeirra beinist að
því að yfirmaðurinn fari ekki eftir
þeim reglum stjórnunar sem hann
aðhyllist.
(Grein úr Wall Street Journal
eftir dr. Peter F. Drucker,
prófessor í þjóðfélagsfræði
við háskóla í Kaliforníu. Auk
kennslunnar rekur dr. Druck-
er ráðgjafaþjónustu fyrir
stjórnendur fyrirtækja og er
þekktur víða um heim. Hann
hefur ritað mikið um stjórn-
unarmál og var bók hans,
„Management: Tasks,
Responsibilities, Practices",
metsölubók í Bandaríkjunum
fyrir nokkrum árum.)
33