Helgarpósturinn - 16.11.1995, Page 8

8
FIMMTUDAGUR16. NOVEMBE1995
hmmi
STEF — Samtök tónskálda og eigenda flutningsréttar — sækja mál á hendur Marís Gilsfjörð Maríssyni fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur
fyrir að spila tónlist sem hann segir viðskiptavini verslunarinnar í mesta lagi „heyra óminn af“. Stefán Hrafn Hagalín þefaði af málavöxtum.
„Helvíti hart aö mega
ekki hlusta á fréttirnar“
- við vinnu sína. Þá er búið að svipta mann öllum rétti, segir
Marís og telur STEF ekki hafa neitt mál gegn sér. Lögmaður
STEFs segir þetta hinsvegar réttlætismál og að STEF fari
fínt í það — eins og önnur mál af svipuðum toga.
Fyrir Héraðsdómi Reykjavík-
ur er nú rekið allsérstætt mál
þar sem eiga í hlut STEF —
Samtök tónskálda og eigenda
flutningsréttar — og Marís
Gilsfjörð Marísson, eigandi
matvöruverslunarinnar M.
Gilsfjörð við Bræðraborgar-
stíg. Málavextir eru þeir að
Marís heldur agnarsmátt út-
varpstæki í verslun sinni, sem
hann segir að sé einungis not-
að fyrir starfsfólkið svo það
geti hlustað á fréttirnar. Auk
þess sé það svo lágt stillt að
viðskiptavinir heyri í mesta
lagi óminn. STEF segir hins
vegar að þarna fari fram gjald-
skyldur flutningur á tónlist á
almannafæri og að STEF sé að-
eins að framfylgja alþjóðasátt-
málum. Þrátt fyrir sáttaumleit-
anir er nú allt komið stál í stál
— og máiið semsagt fyrir dóm-
stólum um þessar mundir.
Fáránlegt mál
„Þetta er svo fáránlegt mál að
það tekur engu tali. Eg er bara
ekki með neitt annað útvarps-
tæki hér í búðinni en svona lít-
ið vasaútvarp á stærð við eld-
spýtustokk. Það er staðsett
við kjötborðið og starfsfólkið
— krakkarnir sem vigta græn-
metið og kjötið — hlustar á
fréttirnar í því. Þetta mál
STEFs er því ekki á nokkrum
rökum reist. Lágvær ómur af
tækinu við kjötborðið er bók-
staflega eina tónlistin sem
heyrist hér í búðinni. Stundum
er það kannski dálítið hátt
stillt, en ekki svo hátt að kúnn-
arnir geti hlustað á það. Svo
er annað, að maður er auðvit-
að búinn að borga sín STEF-
gjöld með afnotagjaldi Ríkisút-
varpsins.
Það er helvíti hart ef maður
má ekki hlusta á útvarpsfrétt-
irnar við vinnu sína. Helvíti
hart að rukka mann fyrir það,
því þá er að sjálfsögðu búið að
svipta mann öllum rétti. Mað-
ur gæti kannski skilið þetta ef
ég væri með hátalara í allri
búðinni og spilaði í þeim tón-
list fyrir kúnnana, en svo er
ekki. Þá væri þetta mál auk
þess allt öðruvísi vaxið. Ann-
ars held ég að kúnninn sé ekki
einu sinni að hlusta á þetta
litla eldspýtustokksútvarp
meðan hann er að versla.
Ég veit ekki hvað STEF ætla
að gera í málinu. Ég held að
þeir geti eiginlega ekki rukkað
þetta og eins og ég sagði við
manninn sem hringdi í mig: Ef
ég ætlaði að spila tónlist fyrir
kúnnana þá væri ég náttúrlega
með hátalara í allri versluninni
og myndi borga mín gjöld fyrir
það,“ sagði Marís Gilsflörð
Marísson, eigandi matvöru-
verslunarinnar M. Gilsfjörð, í
samtali við Helgarpóstinn.
Menn fá alltaf tækifæri
til að hætta spilun
„Eins og í hverjum öðrum
rekstri koma svona mál annað
veifið upp þegar innsendir
reikningar eru ekki greiddir.
Varðandi þetta tiltekna mál er
það að segja, að ísland er aðili
* *mm~
Marís Gilsfjörð Marísson, með
litla útvarpið sem starfsfólkið
hiustar á í kjötborðinu. Mynd: Jim
Smart.
að alþjóðasáttmálum þar sem
það skuldbindur sig til að veita
bæði erlendum og íslenskum
verkum ákveðna höfunda-
vernd. Og til þess að leika tón-
list opinberlega þarf heimild
höfunda.
STEF sér síðan um að veita
þessar heimildir fyrir hönd
höfundanna og taka fyrir það
gjald, sem er nú ekki hátt. Að
minnsta kosti finnst okkur það
ekki. Árgjald fyrir verslun sem
er fimmtíu fermetrar eða minni
er til dæmis rúmlega fimm þús-
und krónur og þá má verslun-
areigandinn spila tónlist úr út-
varpi eða af diskum eins og
honum sýnist.
Þetta gengur þannig fyrir sig,
að ef við fáum ábendingu um
að tónlist sé leikin á þennan
hátt í verslun þá sendum við
fyrst kynningu um málið; sem-
sagt að höfundar eigi rétt á
gjaldi fyrir þennan tónlistar-
flutning og það sé tekið með
fyrrgreindum hætti. Ef menn
ákveða svo að hætta tónlistar-
flutningnum við svo búið þá
gerum við ekkert meira í því,
en ef þeir vilja halda honum
áfram sendum við reikning,
sem þeim er skylt að greiða.
Okkur er síðan vitaskuld
ófært að fella niður reikning-
ana ef menn vilja einfaldlega
ekki greiða þá, en við reynum
hins vegar að fara fínt í þetta
og menn fá alltaf tækifæri til að
hætta tónlistarflutningi. Til
dæmis ef þeir telja sig ekki
hafa efni á að greiða gjaldið,“
sagði Gunnar Stefánsson, lög-
maður innheimtudeildar
STEFs, í samtali við Helgar-
póstinn.
Enn einu sinni logar allt í deilum í röðum íslenskra hrossaræktenda og nú eru það mál og umfjöllun tengd íslenskum hrossabúgarði í Litháen sem hafa
gengið svo langt að höfundarréttar- og meiðyrðamál er nú höfðað fyrir íslenskum dómstólum. Stefán Hrafn Hagalín reyndi að komast til botns í
málinu, en gekk hálferfiðlega.
„Þessir hestamenn eru kolbrjálaðir"
- sagði einn viðmælenda Helgarpóstsins í hópi hestamanna. Stefáni Hrafni fannst sú fullyrðing eiginlega skýra ýmislegt.
íslensku hrossabændurnir Reynir Sigursteinsson og Halldór
Gunnarsson standa þessa dagana í stórræðum fyrir Héraðsdómi
Reykjavíkur þarsem þeir stefna Hjalta Jóni Sveinssyni, ritstjóra
tímaritsins Hesturinn okkar, og Bimi H. Eiríkssyni, útgefanda í
Skjaldborg, fyrir annarsvegar brot á höfundarréttarlögum og
hinsvegar fyrir ærumeiðandi ummæli. Reyndar er þetta í annað
skipti sem þeir stefna Hjalta Jóni og Birni, því þeir drógu upphaf-
lega kæru sína tilbaka fyrir tveimur mánuðum eftir ráðleggingar
fróðra manna þess efnis að öflugri rökstuðning skorti.
Hvorttveggja varðar annars grein og leiðara sem Hjalti Jón
skrifaði í febrúarmánuði í fyrsta tölublað fyrrnefnds tímarits og
fjallaði um margumtalaðar fjárfestingar hlutafélagsins ísen hf. í
Litháen. Framkvæmdastjóri þarna úti er Jörmundur Ingi Han-
sen, betur þekktur sem allsherjargoði íslenskra ásatrúarmanna.
Hrossabúgarðurinn er að helmingi til í eigu ísen hf. og hinn helm-
inginn eiga Litháar. Hann er staðsettur á rúmlega 1.200 hektara
eign og starfsmenn skipta tugum.
Fyrir hönd Reynis og Halldórs sækir Steingrímur Þormóðsson
Halldór Gunnarsson, framkvæmdastjóri Félags hrossaræktenda og einn „Litháen-mannanna“
Óeðlileg afskipti íslenskra aðila
í samtali Helgarpóstsins við
Haildór Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóra Félags hrossa-
ræktenda, kom í ljós að hann
er ekki bara ósáttur við það
sem hann telur ærumeiðandi
ummæli Hjalta heldur einnig
að skýrsla til Norræna fjárfest-
ingabankans skyldi yfirhöfuð
birt. Hann telur engar forsend-
ur hafa verið fyrir birtingunni:
skýrslan hafi fyrir það fyrsta
verið algjört trúnaðarmál —
þráttfyrir að hafa verið dreift
til fjölmargra aðila — og auk-
þess hafi sú gerð skýrslunnar
sem birt var verið úrelt.
„Þegar Hjalti Jón birtir þessa
skýrslu ánþess að hafa sam-
band við höfunda einu orði og
birta síðan mynd af mér með
þá er það miklu meira en
ókurteisi.“
Eruð þið þú aðallega ósóttir
við að annarsvegar sé verið að
vitna til úreltrar skýrslu ó þeim
tíma sem hún birtist í tímaritinu
og hinsvegar að birt sé úr henni
únþess að hafa við ykkur sam-
band?
„Já. Skýrslan er einnig
þýdd eftir því sem þeim
sýnist og það er ekki
gert frá orði til orðs
heldur tekið út og klippt
saman. Þetta til-
heyrir öðrum tíma í sög-
unni.“
En nú er það hluti múl-
svarnar þeirra, að þarsem
skýrslan liafi farið um
hendur fjölmargra aðila sé
hún tœplega lengur óopin-
bert trúnaðarskjal?
„Við vissum ekki til
þess að skýrslan hefði
Halldór Gunnarsson, hrossarækt-
armaður í Litháen.
gengið milli margra manna.
Þessi skýrsla var aðeins afhent
örfáum og við gerðum það alls-
staðar með því fororði að hún
væri trúnaðarmál. Mér finnst
sjálfsagt að Hjalti Jón greini frá
því hvar hann fékk skýrsl-
una.“
En þetta með œrumeiðandi
ummælin... Ég hef lesið bæði
umfjöllunina um skýrsluna og
leiðarann og kem nú ekki auga
d œrumeiðingar þar.
„Þarna er hreinlega verið að
gefa í skyn að það sé verið að
ná í peninga tilþess að plata og
síðan verði menn gjaldþrota.
Það er ekki hægt að segja hlut-
ina berlegar en þarna í mínum
huga.“
Svona í lokin. Ég er ekki
hestamaður sjúlfur, en mér hef-
ur sýnst af fréttaflutningi og
munnmælum að það séu sífelld
lœti og deilur íykkar röðum. Af-
hverju erþetta?
„Það er bara kraftur íslenska
hestsins sem kallar á þetta.
Vafalaust tilheyrir þetta lífinu
sjálfu.“
Einn ógœtur hestamaður sem
ég rœddi við fyrir skömmu varú
því að allir hestamenn vœru
kolbrjdlaðir — svona upptil
hópa að minnsta kosti...
„Það er þá ekki gott að ég
presturinn sé í þessum hópi.“
Apple - umboðið hf.
Skipholti 21, simi: 511 5111
héraðsdómslögmaður málið, en Skarphéðinn Þórisson verst fyr-
ir Hjalta Jón og Björn.
Að mati þeirra Reynis og Halldórs er þeim félögum brigslað um
svik og pretti í skrifum Hestsins okkar. Jafnhliða þessu höfða þeir
Halldór og Reynir mál gegn Hjalta Jóni og Birni sem byggist á
meintu broti þeirra á höfundarréttarlögum.
Hin umdeildu leiðaraskrif \Hestinum okkar
íslensku ævlntýramennirnir
Hér að neðan gefur að líta
hluta af hinum umdeildu
orðum sem féllu í ieiðara
Hjalta Jóns Sveinssonar:
„Að undanförnu hefur mikið
verið rætt um ræktun ís-
ienskra hrossa erlendis og sí-
vaxandi útfiutning, ekki síst á
hryssum, í því skyni að bæta
stofninn ytra og auka viðkom-
una. Harðar deilur hafa verið
meðal hrossabænda um ný-
stofnaða rœktunarmiðstöð í Lit-
háen og stóra drauma og
glæstar vonir hluthafanna þar
að lútandi. Ekki skii ég til fulln-
ustu hvað vakir fyrir þessum
ágætu mönnum en það er
stundum engu líkara en þeir
standi í þeirri bjargföstu trú að
þeir séu brautryðjendur á
þessu sviði eða að minnsta
kosti muni eiga í fullu tré við
keppinauta sína í Evrópu. Vera
kann að þau hross sem til
ræktunarinnar hafa valist séu
af því tagi að þau slái öllu öðru
við. Litháen varð fyrir valinu
og telja hugsjónarmenn ein-
mitt fyrirtækjastofnun af þessu
tagi — samvinnuverkefni ís-
lendinga og Litháa í hrossa-
rækt — til þess fallið að rétta
við bágborinn efnahag og at-
vinnulíf þessa hrjáða og fá-
tæka lands. Ég óttast samt að
þær geysi-
legu fjár-
h a g s 1 e g u
skuldbind-
ingar sem ís-
lenskir aðilar
þessa sam-
vinnuverk-
efnis eru að
fjötra sig í
séu hættu-
spil og síst til
þess að auka
hróður ís-
lenska hestsins og þeirrar
menningar sem hann hefur
leitt af sér í Evrópu."
....íslendingar aftur á móti
eru spenntir fyrir áhættunni
enda því vanir að þurfa að
treysta á guð og luíckuna —
aldrei vissir um það fyrirfram
hvort að loðnan gengur upp að
landinu þetta árið eða ekki.
Þeir fjárfesta því óhikað þó að
þeir viti að ævintýrið geti end-
að úti í móa. Svona virðast þeir
íslensku hrossabændur vera
sem hafa nú stofnað „ræktun-
arstöðina“ í Litháen og leggja
undir hana 200 hektara iands
og svo mikils krefst býlið að 50
dráttarvélar mun þurfa til að
sinna aðdráttum og öðru
sem til þarf svo hjólin megi
snúast.”