Helgarpósturinn - 16.11.1995, Side 22

FIMMTUDAGUR 16. NÓVEMBEÍÍ1995
22

w
Arni M. Mathiesen alþingismaður bað Ríkisendurskoðun um úttekt á Ríkisútvarpinu. Nú er hún komin og í samtali við Karl Th. Birgisson
segir Arni að:

EMt
■ á.
.

Skýrslon gæti verið tilefhi til að
reka útvarpsstíóra
Þú ert að segja að það séu
merki um að Framsóknarflokk-
urinn sé reiðubúnari að skera
niður í velferðarkerfinu en Al-
þýðuflokkurinn ?
„Ég er að gera mér vonir um
að við náum meiri árangri með
þeim en raunverulega náðist á
síðasta kjörtímabili. Það er
ákveðinn klofningur í Alþýðu-
flokknum; þeir vilja vera frjáls-
lyndir í aðra röndina, en svo
standa þeir vörð um ýmsar
heilagar kýr í velferðarkerfinu.
Flokkurinn skiptist þó ekki
endilega í fylkingar, heldur er
eins og hver og einn eigi í innra
stríði um þetta.
En auðvitað hefði orðið tals-
vert annað að vinna með Al-
þýðuflokknum eftir að Jóhanna
var farin. Hún fór of seint til að
mikið svigrúm gæfist til breyt-
inga, en var búin að setja mark
sitt á fjárlagavinnuna allt kjör-
tímabilið, með upphrópunum,
útgöngum og hurðaskellum.
Hún var mjög flink í að koma
sínum máíum fram á þeim
tímapunkti þegar þurfti að
hrökkva eða stökkva. Hún var
kiók.“
Ertu ekki að vinna með sama
þyngslalega Framsóknarflokkn-
um og hann var á síðasta kjör-
tímabili?
„Það leggur kannske ákveðn-
ar skyldur á okkar herðar um
„Ámeðanégerí
pólitík þá reyni ég að
hafa eins mikil áhrif
og aðstæður leyfa. Og
auka þau, stig afstigi. “
að lyfta þeim svolítið upp. Það
er talsvert af nýju fólki í þing-
flokknum hjá þeim, sem talaði
öðruvísi í kosningabaráttunni
en flokkurinn hafði gert og virt-
ist gera það með vitund og
vilja forystunnar."
Þrjú ár í óvissu
Landbúnaðarmálin fara í
taugarnar á þér, segirðu, en ertu
ánœgður með framkvœmd
GA TT-samnings?
„Ég held að framkvæmd
GATT-samningsins hafi verið á
þann hátt sem búast mátti við.
Það stóð aldrei til að það yrðu
breytingar á samkeppnisum-
hverfi landbúnaðarins við gild-
istöku samningsins, Það voru
framkvæmdalegir hnökrar,
sem voru leystir fljótlega, og
þar að auki urðu samtímis
breytingar á íslenzka markaðn-
um sem erfitt er að greina frá
hugsanlegum GATT-áhrifum,
sérstaklega varðandi grænmet-
ið. Grundvallaratriðið var að
ekkert átti að hækka vegna
samningsins."
Það gerði það nú samt.
„Það gerði það vegna þess-
ara upphaflegu skrifræðis-
hnökra, en líka af öðrum
ástæðum sem áttu rætur hér
innan lands. Það er erfitt að
greina í sundur hvað veldur
hverju. Svo held ég að við höf-
um á undanförnum misserum
tekið út verðlækkun vegna
gildistöku samningsins; land-
búnaðurinn hefur verið að búa
sig undir að mæta nýju um-
hverfi og verið þrýstingur á um
að lækka verðið. Frjálsu grein-
arnar hafa gert það, sérstak-
lega svínabændur."
En það er eitthvað skrýtið við
það, að loksins þegar við stað-
festum samning sem er beinlínis
hugsaður til að brjóta niður við-
skiptamúra og auka milliríkja-
verzlun, þá skjóta hér upp kolt-
inum alls kyns undarlegir toll-
kvótar og annað sem virkar
sem höft og verðlag hœkkar.
„Ég er ekki tilbúinn að viður-
kenna að það hafi gerzt vegna
GATT-samningsins. Það getur
verið um að kenna hnökrum í
skrifræði þegar mikil breyting
gengur yfir. Maður er margoft
búinn að sjá að embættis-
mannakerfið hér ræður ekki
við nema eitt stórt mál í einu.
Það gerðust þarna hlutir sem
ekki áttu að gerast og væntan-
lega er búið að leiðrétta þá.
En GATT-samningnum var
ætlað að breyta innflutnings-
höftum í tolla. Jón Sigurðsson
lýsti því þannig að þessa breyt-
ingu þyrfti að gera og svo væri
hægt að lækka tollana. Það
stóð aldrei til að þessi samn-
ingur opnaði fyrir innflutning
sem lækkaði verulega verð á
landbúnaðarvörum. Það er
verið að byrja ákveðið ferli.“
En þú sem þingmaður í þétt-
býliskjördœmi, neytendakjör-
dœmi, hvernig útskýrirðu hvað
þú ert að gera til að lœkka verð
á matvœlum?
„Ég er í stöðugri baráttu í
þessum málum. Við erum að
stíga skref fram á við. GATT-
samningurinn brýtur ákveðin
prinsipp sem hér hafa gilt ára-
tugum saman. Það er t.d. farið
að leyfa innflutning á ferskum
kjötvörum. Þessu ferli er ekki
lokið. Tollarnir munu lækka.
En það er jákvæðara fyrir bæði
dreifbýli og þéttbýli að verð-
lækkun á landbúnaðarvörum
gerist með því hvernig við sjálf
skipuleggjum okkar landbún-
að. Það er ekkert í náttúru
landsins sem segir að vörur
„Framsóknarflokkur-
inn erlíklega auðvelá-
ari í samstarfi í vel-
ferðarmálunum. “
eins og mjólkurvörur, kjúkling-
ar eða svínakjöt eigi að vera
dýrari hér en annars staðar.
Það geta verið markaðsástæð-
ur fyrir því, en ekki aðrar.
Ég hafði vonazt eftir því að
frjálsræði í sauðfjárframleiðsl-
unni næðist hraðar með nýja
búvörusamningnum. Það náð-
ist ekki samkomulag um það
og það er til skaða fyrir bæði
bændur og neytendur.
Það þýðir að fyrstu þrjú ár
búvörusamningsins veit eng-
inn hvernig hann mun virka.
Árið 1998 verður komin frjáls
verðmyndun á sauðfjármark-
aðnum og þá munum við sjá
varanlegar breytingar í grein-
inni, neytendum til hagsbóta.
Fram að því er óvíst hvað ger-
ist. Virka nýju hömlurnar, sem
komu í staðinn fyrir kvótakerf-
ið? Eða verður framleiðslu-
sprenging, sem krefst erlendra
markaða? Eða brotnar verð-
lagskerfið niður hér innan
lands? Það eru mörg dæmi um
að þegar myndast ósamræmi á
milli framboðsins og verðlags-
ins, þá brotnar kerfið. Það
verður til annar markaður á