Helgarpósturinn - 21.12.1995, Blaðsíða 18

FIMMTUDAGUR 2L DESEMBER1995
18
Egill Helgason veltir fyrir sér nokkrum staðreyndum
um jólapóstinn sem Póstur og sími kýs að þegja um.
\
„Hvaða
Guðbran
Þið haldið ef til vill að það
sé einfalt mál að senda
jólakort. Það er ekki svo.
Jólakort segja nefnilega mikla
sögu um sendandann, stund-
um sögu sem hann hefði helst
ekki viljað að kæmi fram í
dagsljósið. Maður getur nefni-
lega komið upp um sig með
jólakortum. Jólakortasending-
ar eru semsagt nákvæmnis-
vinna sem útheimtir vand-
virkni og umhugsun, hvort
sem einstaklingur eða fyrir-
tæki á í hlut. Að öðrum kosti
getur farið illa.
Hugum að nokkrum leiðbein-
ingum um jólapóstinn sem
Póstur og sími hefur svikist
um að birta ár eftir ár.
Það er til dæmis hvenœr
maður sendir jólakortið. Alls
ekki of snemma, það er ein
meginreglan. Það er öruggt að
sá sem fær jólakort í hendurn-
ar snemma í desember hugsar
með sér að sendandinn hafi í
raun ekkert þarfara að gera en
að senda jólakort. Eigi fyrir-
tæki í hlut er slík fljótfærni
næstum örugg vísbending um
að fyrirtækið hafi engin verk-
efni og sé því nánast farið á
hausinn. í slíkum tilvikum get-
ur ótímabært jólakort beinlínis
alið á óþægilegum grunsemd-
um og eftir það er fljótséð fyrir
endann á rekstrinum.
Sá sem sendir jólakort of
snemma getur líka virst óör-
uggur og fullur af efasemdum
um eigið ágæti og vinsældir.
Hann gefur í skyn að hann sé
fullkomlega vantrúaður á að
nokkur vilji senda sér jólakort;
hann vill semsagt gefa viðtak-
andanum nægan tíma til að
svara með öðru korti fyrir jól-
in, svo ekki verði úr hin vand:
ræðalegasta uppákoma. í
reynd er hann að heimta að
sér verði sent jólakort, sem er
náttúrlega argasti dónaskapur.
Regla 1: Aldrei senda jólakort
sem berst viðtakanda fyrir 15.
desember.
Ekki of seint
Það gefur augaleið að önnur
regla er sú að senda jólakortin
ekki of seint. Kunn er hrakfalla-
saga ráðherra í einni af vinstri
stjórnum fortíðarinnar sem
steingleymdi að senda jóla-
kort, en vaknaði svo upp við
vondan draum daginn fyrir
Þorláksmessu og sá fyrir sér
að hann yrði ekki vinsæll mað-
ur næsta árið. Engin kort farin
út, allt í óefni, pólitíski ferillinn
í voða. Svo ráðherrann — við
getum vel látið uppi að hann
var í sjávarútvegsráðuneytinu
— lét kaupa kort og umslög í
dauðans ofboði, kallaði á konu
sína til að kvitta undir kortin,
„Kjartan og Irma“; setti svo
starfslið ráðuneytisins frá
ráðuneytisstjóra niður í sendil
í að skrifa utan á umslög langt
fram á nótt. Að því búnu, á
sjálfan Þorláksmessudag, lét
hann leigubílstjóra keyra kort-
in út.
Þetta hefði ráðherrann betur
iátið ógert. Þessi vinnubrögð
urðu honum náttúrlega ekki til
frægðarauka, enda bera þau í
besta falli vott um sakleysis-
legar gleymskuyfirsjónir, í
versta falli algjört skipulags-
leysi og glundroða.
Regla 2: Aldrei senda jólakort
sem berst í hendur viðtakanda
á Þorláksmessu, hvað þá eftir
jól.
Tvær ofantaldar reglur get-
um við svo notað til að koma
okkur upp einni reglunni enn
og hún er auðvitað þeirra mik-
ilvægust:
Regla 3: Jólakort skulu send
með þeim hœtti að þau berist
viðtakanda á bilinu 16. til
20.desember. Varla degi fyrr,
helst ekki degi síðar.
Útvarpið
kemur til bjargar
í framhjáhlaupi er reyndar
rétt að geta þess að ekki er al-
veg víst að öll sund séu lokuð
þótt þessi árstími sé runninn
upp og engin jólakort komin í
póstinn. Jólakveðjuþjónusta
Ríkisútvarpsins getur leyst
ýmsan vanda í slíkum neyðar-
tilvikum og gæti þá texti kveðj-
unnar verið eitthvað á þessa
leið:
„Sendum öllum landsmönn-
um til sjávar og sveita bestu
jóla- og nýárskveðjur. Fjöiskyld-
an Mururima 12. “
Smekkleg og
ósmekkleg jolakort
Annað sem getur vafist fyrir
mörgum er hvers eðlis hún á
að vera myndin sem prýðir
jólakortið. Þetta var náttúrlega
ekkert vandamál á þeim árum
þegar sama myndin skreytti öll
íslensk jólakort, með örfáum
tilbrigðum: kaldir og kafloðnir
smáhestar norpandi í vetrar-
haga.
Nú er fjölbreytnin meiri og í
raun vandasamt að gefa ein-
hver einhlít ráð. Þó má ef til
vill greina ákveðna megin-
drætti:
Jólakort með myndum af
englum, jólasveinum, jóiabjöll-
um, kirkjum og hreindýrum
eru ekki í tísku. Þau þykja full-
almúgaleg.
Jólakort með myndum af
börnunum eða fjölskyldunni
eru ekki móðins, en kannski
ekki úr tísku heldur. Vart getur
talist ráðlegt að senda slík kort
nema til allra nánustu skyld-
menna og vandamanna, en síð-
ur til vina og alls ekki til kunn-
ingja, viðskiptavina eða ann-
arra óskyldra aðila.
Engum skal ráðlagt að fylgja
fordæmi sendiferðabílstjórans
sem sendi út um allar jarðir
jólakort með mynd af sendi-
ferðabílnum sínum.
Fyndin kort eru góð til síns
brúks, en vandmeðfarin og
ekki ailtaf smekkleg á jólunum.
En úr því það eru jólin er þó
líklega kristilegast og í mestu
samræmi við anda hátíðarinn-
ar að senda jólakort frá ein-
hverju góðgerðarfélagi eða
hjálparstofnun — við getum
nefnt Barnahjálp Samein-
uðu þjóðanna eða psorias-
issamtökin. Svoleiðis jóla-
kort vekja upp góðar
kenndir hjá hvort tveggja
viðtakanda og sendanda.
Virðuleg jólakort
Ríkisstofnanir og stór-
fyrirtæki senda náttúr-
lega ekki fyndin jólakort
eða kort með engla-
myndum. Þvert á móti
virðast stofnanir á
borð við Seðlabank-
ann, Landsvirkjun,
fjármálaráðuneytið og
Eimskip hafa tilhneig-
ingu til að senda jóla-
kort með myndum
sem eru ekki vitund
jólalegar. Það gefur
af einhverjum
ástæðum þau skila-
boð að viðkomandi
sé næstum hafinn
yfir jólaamstrið.
Stundum eru
þetta myndir af upp-
ijómuðum kirkjum, stór-
brotnu landslagi, en virðuleg-
ast þykir þó að senda eftir-
prentanir af málverkum eftir
stórmeistara sem allir geta fall-
ist á að séu alveg ágætir: Kjar-
val, Ásgrím, Gunnlaug Sche-
ving, en Jón Stefánsson er þó
allra vinsælastur, kannski af
því hann þykir svo stásslegur.
Viðtakandinn getur svo ráð-
ið hug fyrirtækisins eða stofn-
unarinnar til sín af því hvort
forstjórinn eða ráðherrann
hefur skrifað undir jólakortið
sjálfur. Honum er óhætt að
álykta að hann sé talinn til sér-
stakra mektarmanna ef skrifað
hefur verið undir kortið með
þykkum Mont Blanc-sjálfblek-
ungi. Undirskrift með kúlu-
penna táknar að hann sé álit-
inn sómasamlegasti náungi, en
ekkert meira og ekkert minna.
Snautlegast er auðvitað að
k o r t
með fjölfaldaðri und-
irskrift; svoleiðis sending get-
ur beinlínis eyðilagt jólin fyrir
viðtakandanum og þá er
kannski betra að fá ekkert
kort.
Hversu mörg jólakort?
Önnur brýn spurning er
hversu mörg jólakort er æski-
legt að senda — eða fá. Auðvit-
að gefur það augaleið að sá
sem fær ekki nema svona þrjú
jólakort getur ekki reynt að
ljúga því að sjálfum sér að
hann sé vinsæll maður eða eft-
irsóttur. Hann getur náttúrlega
reynt að bregðast við vandan-
um með því að senda út jóla-
kort í gríð og erg, en tekur um
leið þá áhættu að viðtakand-
inn bregðist illa við þegar
hann fær það á tilfinninguna
að það sé verið
að heimta af sér jólakort á
móti. Þótt viðkomandi bregði
til dæmis á það ráð að senda
öllum alþingismönnum eða
borgarfulitrúum jólakort gæti
uppskeran reynst heldur betur
rýr.
Engum skal semsagt ráðið
að senda of mörg jólakort, því
þá er viðbúið að maður fari að
líta út eins og eitthvert allra-
gagn.
Eða hvað er óþægilegra, í
kyrrð aðfangadagskvölds, en
að opna jólakort sem er til
dæmis undirritað: „Með þökk
fyrir allt gamalt og gott. Guð-
brandur Gíslason."
Og spyrja þá, forviða og
gramur: „Hvaða Guðbrandur?"
Ja, hver röndóttur!
Plötur
„ Útsetningar þeirra sebrahesta eru útpœldar og fullar
afóuœntu góðgœti á bak uið öll horn. Pað uar löngu
kominn tími til að einhuer tœki til hendinni í þessum
málum, þyrði að prófa ný meðul og fara nýjar og betri
leiðir með lögin sín. “
Zebra
Zebra
Útgefandi: Rymur
Dreifing: Japis
*★★★★
Hér er komin ný hljómsveit
skipuð félögunum Guð-
mundi Jónssyni og Jens
Hanssyni sem jafnframt eru
saman í Sálinni hans Jóns
míns.
Guðmund þekkja allir sem
útungunarvél Sálar-smellanna
sem fólk hefur skemmt sér við
um langa hríð.
Hér kveður við nýjan tón og
heldur betur óvæntan frá
poppvélinni. Leitað er á alveg
nýjar slóðir, í það minnsta
miðað við fyrri verk þeirra fé-
laga. þeir annast sjálfir allan
flutning, útsetningar og upp-
tökustjórn. Allt er þetta vel úr
garði gert og að mestu leyti
spilað á hljóðgervla og hermi-
krákur auk gítars og saxófóns,
sem eru þeirra aðalhljóðfæri.
Björn
Jörundur
Guðmundur syngur alla plöt-
una með eindæmum glæsilega
og á örugglega eftir að koma
mörgum á óvart í þessu nýja
hlutverki sínu.
Tölvuvinnslan er faglega frá-
gengin og þeir eru hvergi
bangnir að nýta sér hina ýmsu
möguleika þess umhverfis,
leyfa sér tilraunamennsku og
nýjungagirni, sem gefur plöt-
unni mikið.
Hérna er Guðmundur ekki að
framreiða smellina sem hann
er sérfróður í, heldur metnað-
arfullar hágæðalagasmíðar og
sýnir með því að hann er í hópi
okkar langbestu lagasmiða.
Jens kemur einnig við sögu í
tónsmíðadeildinni: hann er
með Guðmundi í tveimur lög-
um en einn skrifaður fyrir lag-
inu Black fiction, sem er meist-
aralegt framlag. Lag Guðmund-
ar The Jigsaw stendur upp úr í
annars harðri samkeppni við
systkini sín ásamt Iaginu So-
unding Seabed ofMy Soul, sem
er í algjörum sérflokki. Popp-
lagið Paradise er einnig sérlega
glæsilegur fulltrúi feðra sinna.
Eina lagið sem er að einhverju
marki síðra en hin er Waiting
for Mercy en það skrifast þó
kannski á textann og langloku-
lega útsetningu frekar en lagið
sem slíkt.
Útsetningar þeirra sebra-
hesta eru útpældar og fullar af
óvæntu góðgæti á bak við öll
horn. Það var löngu kominn
tími til að einhver tæki til
hendinni í þessum málum,
þyrði að prófa ný meðul og
fara nýjar og betri leiðir með
lögin sín. Það er gaman að
hlusta á plötur þegar þú veist
ekki upp á hár hvað gerist í
næsta takti. Þá hefur maður á
tilfinningunni að eitthvað hafi
verið búið til en ekki tekið og
gert á auðveldasta, kunnugleg-
asta hátt.