Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1962, Blaðsíða 20

BETLARAR Á HVERJU STRÁI

vekur á sér athygli almennings, er skipt
er um heiðursvörðinn með mdklu til-
standi.
SUNDURSKOTNAR KIRKJUR
Nokkru eftir að við yfirgáfum minn-
ismerkið gengum við framhjá kirkju
einni veglegri, sem greinilega hefur ver-
ið mjög fögur bygging og glæst á sín-
um tíma. En ömurleg var nú aðkoman;
turnarnir að mestu í rústum, kúlna- og
sprengjugöt um alla veggi, og neglt
fyrir glugga og dyr. En kommúnisminn
mun ekki telja sig þurfa á guðshúsum
að halda, jafnvel þótt fögur séu, og er
með öllu óvíst að kirkja þessi, og raunar
margar fleiri, séu með í þeim áform-
um Ulbrichts „sem gestir okkar erlend-
is frá“ eiga aðeins að fá að sjá „stig
af stigi“, þ. e. a. s. aðeins á pappírnum.
STAUU ÖLLU STEINI LÉTTARA
í áróðursbaeklingum þeim, sem við
höfðum milli handa, var mikið látið af
söfnum í A-Berlín. „Fjársjóðirnir, sem
hermenn Rauða hersins björguðu frá
tortímingu (sic) 1845, og voru endur
nýjaðir af mikilli kostgæfni í Sovét-
ríkjunum, gegna nú enn mikilvægu hlut
verki í safnaheiminum", segir í áróðurs-
bæklingi varðandi listást Ulbrichtsstjórn
arinnar.
Sannleikurinn er raunar sá, að Kússar
höfðu á sínum tíma að fyrirmynd
feril Görings í hinum hernumdu lönd-
um Þjóðverja á stríðsárunum. Stálu þeir
öllu steini léttara í Berlín og annars
staðar í Þýzkalandi, og fluttu heim.
Meðal ótal hluta má nefna listaverk,
vélar, heilar verksmiðjur, mót af bílum
o. fl. Einn árangur þessa hafa íslending-
ar daglega fyrir augum í mynd „Mosk-
vitsj“ bílana rússnesku. Er það raunar
þýzkur Opel Kadet-bíll, sem Rússar
stálu á sínum tíma.
Er Rússar vildu reyna að tryggja
leppa sína í A-Þýzkalandi betur í sessi
fyrir nokkrum árum, tóku þeir það m. a.
til ráðs að skila ýmsu af þýfinu til lepp-
stjórnar Ulbrichts, sem í staðinn básún-
aði út stórlyndi Rússa og velvilja.
Sem betur fer lentu flest meiriháttar
listaverk og minjar í Þýzkalandi á her-
námssvæði Vesturveldanna, og eru flest
söfn í A-Berlín heldur ómerkileg, ef
frá er talið Pergamon-safnið, sem hefur
að geyma frábærar fornminjar, sem á
sínum tíma voru fluttar víðsvegar að til
Þýzkalands.
INNGANGUR LISTASAFNSINS
FULLUR AF RUSLI
Eftir að hafa gengið um Pergamon-
safnið og skoðað fornminjar, lá leiðin
næst í Listasafn ríkisins. Var það ekki
ófróðlegt. Fyrst komum við að inngangi,
sem að vísu var ekki aðalinngangurinn
í safnið. Stóð þar þó Nationalgalerie á
veglegu skilti og ör benti inn í húsagarð,
en á öðru klúðurslegu handmáluðu
skilti stóð að fótgangendum væri ráð-
lagt að nota aðra innganga fremur. Var
það raunar ekki að undra því að við
inngang þennan ægði saman allskyns
rusli; ryðguðu bárujárni, gömlum kassa-
fjölum, vír og öðru dóti, sem ekki tekur
að nefna. Bar draslið þess merki að það
hefði þar lengi legið, en í fljótu bragði
virtist það varla dagsverk að hreinsa
til. En þegar vinnuaflið gengur til þess
að reisa múra og gaddavírsgirðingar
utan um þrælakistuna, verður eitthvað
að gjalda þess, og því þá ekki um-
gengnin við söfnin eins og flest annað?
Eftir að hafa gengið umhverfis bygg-
inguna fundum við loks aðalinnganginn
í safnið og eyddum nálega klukkustund
þar. Ekki verður sagt að hægt sé að
kynna sér slíkt safn til nokkurrar hlít-
ar á svo stuttum tíma, en svo virtist
sem eini gimsteinn safnsins væri smá-
mynd eftir Goya og dvaldist túlkum og
leiðsögumönnum mjög við hana með
20 LESBÓK MORGUNELAÐSINS
ferðamannahópana, en í skyndingu var |.
gengið gegnum aðra sali. H
BETLARAR A NOKKURRA
METRA FRESTI
Það vakti athygli okkar bæði við inn-
gönguna í safnið og útgöngu, að fyrir
utan varð ekki komizt nema nokkra
metra í senn fyrir betlurum. Betlarar
þessir voru ekki af þeirri tegund, sem
maður kynnist yfirleitt í borgum er-
lendis; róna og fatlaða menn má víðast
kenna. En hugsað verður manni til
ástandsins þegar ungir menn og konur,
blátt áfram og venjulegt fólk, gefur sig
að manni á götum úti og biður um pen-
inga, tóbak eða annað, aðeins útaf
hreinni eymd og hörðum lífskjörum,
sem kommúnistar hafa þrengt uppá
þetta fólk. En svo vill fara þegar kenn-
ingin situr í fyrirrúmi fyrir hagsmunum
fólksins.
Leið okkar lá næst að Brandenborg-
arhliðinu, þekktasta kennileiti Berlínar-
borgar, sem stendur rétt austan múrsins.
Ekki komumst við í skrúðgarð þann
framan við hliðið, sem glaðværð æska
gengur um á myndum í áróðursbæki-
ingunum. Þar er nú einskismannsland,
múrinn frægi og einu sálirnar Vopo-
menn Ulbrichts. Ekki var hægt að kom-
ast nær hliðinu en ca. 100 metra, og
engan „útkíkspall" var þar að sjá. Sjálf-
sagt fá ekki aðrir aðgöngu að pöllum
þessum en „prívilegeraðir" boðsgestir
herra Ulbrichts, svo sem kennarinn ís-
lenzki.
„GJÖRA SVO VEL OG SÝNA
KVITTUNINA“
Áður en við héldum út úr „sæiurík-
inu“ var ákveðið að eftir tæplega 9
klst. göngu væri rétt að drekka eitt
glas af A-þýzku öli. Varð leitin að
bjórstofunni raunar nokkuð löng, enda
Ferðamaður gengur síðasta spölinn í gegnum farartálma kommúnista á
horgarmörkunum. Vopomaðurinn í hliðinu á múrnum á eftir að rýna í vega-
hréfið, sem maðurinn heldur á, í þriðja og síðasta sinn. Hér kemst enginn
út, sem ekki á að fara. — Myndin er ekki í „fókus“, þar sem henni var
„stolið“, þ.e.a.s. miðað lauslega í laumi og smellt af. Kommúnistar eru lítiö
hrifnir af myndatökum við múrinn austan megin.
(Ljósm. Mbl.)
til þessa, yppti þjónninn öxlum, og sagði
að þetta væru fyrirskipanir frá lög-
reglunni. Ölið fengum við loks gegn
ærnu gjaldi eftir að hafa sýnt umrædda
kvittun. Er það ekki á 'hverjum degi
sem maður drekkur öl með leynilög-
regluleyfi.
„10% FYRIR ÞJÓNUSTU, TAKK“.
Frá veitingahúsinu héldum við aftur
að Cheekpoint Oharlie, og tók þá við
eftirlit öllu strangara en þegar inn
FRAMKVÆMDIR, SEM SJÁST EIGA
,STIG AF STIGI'
I//
//‘
lítið um þær stofnanir likt og flestar
aðrar lífsins lystisemdir í þessari borg.
Staðinn fundum við loks ca. 10 min-
útna gang frá Oheokpoint Oharlie, en
svo brá við er við pöntuðum ölglasið,
að þjónninn krafðist þess að við sýndum
kvittun frá öryggislögreglunni, þess efnis
að við hefðum skipt peningum á réttmæt
an máta. Er við spurðum um ástæðuna
var komið, enda mun aðalatriðið vera að
komast út úr „sæluríkinu“ ekki í það.
Vegabréfið var á sama hátt athugað
á þremur stöðuim, en nú lengur rýnt
í það og því velt fyrir sér á hverjum
stað áður en lengra varð haldið.
Að þessu sinni var haldið út í gegn-
um varðskúr og hlið hinu megin varð-
stöðvarinnar. Átti ég þá fjögur A.-þýzik
mörk eftir, og hafði greitt hvert þeirra
með einu v-þýzku. Fannst mér ástæðu-
laust að fara vestur yfir með þessa
verðlausu peninga í vasanum, og fór
fram á að fá þeim skipt aftur á sama
gengi. Var mér þá bent á það af Vopo-
manni, að bankinn væri lokaður. Ég
spurði hann hvort hann væri ekki op-
inn hinu megin, þar sem fólk fór inn
í A.-Berlín og eftir nokkurt þóf viður-
kenndi hann að svo væri. Er þetta enn
eitt dæmið um hin hagkvæmu gjald-
eyrisviðskipti, sem Ulbriohit rekur fyrir
sjálfan sig, hafa bankann opinn þegar
fólk fer inn, þar sem peningum er
skipt fyrir þriðja hluta verðgildis þeirra,
en loikaðan, þegar farið er út, ef eitt-
hvað kynni að vera eftir.
Eftir talsvert stapp féllst Vopo-mað-
urinn á að ég mætti fara yfir í hinn
bankann og skipta þessum fjórum mörk-
um, en tilkynnti jafnframt að vegabréfið
mundi hann geyma á meðan. Fór ég
síðan yfir og bað um að fá mörkunum
skipt. Bankamaðurinn krafðist þá
kvittunarinnar um að ég hefði skipt
peningum, þegar ég fór inn !
Austux-Berlín og varð ég þá að fara
aftur til fyrrnefnds Vopo-manns, og ná
Framh. á bls. 22
spjaldinu á súlunni til vinstri stendur „NationaIgalerie“, en á hvita spjaldinusvo og allri byggingunni. Á dökka
aðra innganga fremur. Þarf sú ráðlegging ekki skýringa við.
33. tölublað 1962