Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1964, Síða 6

wm Alexander; Jón var dálítið sér-
vitur. Yeturli'ða kynntist ég ekki, en
sagt heyrði ég, að hann væri líkur
þeim bræðrum sínum. Allir munu
J>eir hafa alizt upp m-eð föðuir sínum,
nema Otúel, sem snemma mun hafa
farið úr föðurgarði og stundum átt
misjafna æfi, enda talinn ærið óstýri-
látur í uppvextinum, þó mun honum
íiafa liðið allvel þau árin, sem hann
Var í Arnardal við Skutulsfjör’ð, hjá
J>eim myndarhjónum, Halldóri Hall-
dórssyni og Guðrúnu Jakobsdóttur.
IHún var Obúel m.jög góð og fyrirgaf
honum margt.
1 Arnardal voru fleiri drengir á
Bama aldursskeiði og Otúel, einn
þeirra hét Þorleifur, og hafði Otúel
mestan félagsskap við hann, þó oft
elægist í kekki og vinskapurinn væri
líkur útsynningnum, þá virtist það
einungis skerpa kærleikann. Þorleif-
ur bar alltaf yfirihöndina, þegar til
Ihandalögmáls kom, en Otúel var
liðugur í öllum fimleikum. >eir æfðu
saman ýmsa leiiki, en voru hvorugur
vel þokkaður hjá eldra fólkinu, þóttu
báðir ófyrirleitnir og hrekkjóttir.
IÞegar Otúel var 11 ára, en Þorleifur
| 12,- gaf einhver þeim gamlan bóg-
| lausan byssuihólk, því næst eignuðust
j |>eir, upp á einihvern hátt, pú'ður og
i Ihögl og lögðu síðan af stað til rjúpna-
veiða með byssuhólkinn og hamar,
sem Þeir 'stálu frá einhverjum. Þegar
kom til að skjóta rjúpurnar, mið-
aði annar, en hinn sló á knallhettuna
með hamrinum. Þannig stunduðu þeir
rjúpnaveiðar daglega þegar veðri'ð
leyfði þann veturinn. Rjúpumar seldu
þeir í kaupstaðinn, óskiptar. (ísafjarð
arkaupstað). Þeir máttu ekki skipta
þeim, svo hvor gæti selt sinn part,
því þegar stóð á stöku, tók Þor-
leifur ætíð stöku rjúpuna, hvort Otú-
el líkaði betur eða verr, þvi Þor-
leifur var sterkari. Þeir æfðu sig mik-
ið vi'ð að kasta, bæði smásteinum og
snjókúlum og urðu svo hæfnir að
undrum sætti; urðu stundum ýmsir
íyrir snjókúlum þeirra, og voru strák-
ar þá oft grátt leiknir, þegar saklaus-
ir hjá gengu, fenigu snjókúlu utan I
vangann eða beint framan í sig. Eitt
vorið, skömmu fyrir fráfærur, voru
þeir að smala sem aftar, Þorleifur
og Otúel, inni á Kirkjubólslhlíð og
gekk heldur seinlega, því rollurnar
vildu ekki rekast vel,' enda þóttust
Bmalarnir eftir mörgu fleiru þunfa a'ð
líta, sérstaklega ef þeir sáu fugl í kast
íæri, þá varð að senda honum steiin.
Nú voru þeir komnir út á háu bakk-
•na, sem eru nokkru fyrir innan Arn-
ardal, Þar ganga klettar fram í sjó-
inn og eru sumir umflotnir. Þeir sáu
eeðarkollu sitja á einum þessara
kletta úti í sjónum, og köstúðu nú
báðir undir eins; æðarkollan datt
dauð í sjóinn, vindur stóð á land, svo
ha.na rak upp í fjöruna. Þeir félagar
hlupu nú báðir niður bakkana og
grípa kolluna, sáu þeir þá, að annar
Bfceinninn hafði komið í bakið en hinn
í hausinn á fuglinum, þóttust báðiir
hafa kasfcað þeim steininum, sem kom
í hausinn, því hann hefði drepið
BBðarkolluna. Vildi Otúel þá ekkert
hjálpa >o s fi við lambærnar, svo
tiann varð einsamall að reka þær
heim, en þær voru dreift, svo hann
| varð ýmist að hiaupa hátt upp í hlíð,
eða niður á götur, en va,r nú óvenju-
lega duglegur, og loks kom hann roll-
unum saman í hóp, sem röltu með
Ihægð heim göturnar. Otúel drattaði
talsvert íangt á eftir. Þorleifur átti
eina á, sem honum hafði verið gefin,
Ihún hafði borið með þeim fyrstu og
J
var lamb hennar eitt hið vænsta í
hópnum. Ærin var lítið eitt á undan
hinum og auðþekkt á lambinu. Þor-
leifi heyrðist þytur í loftinu mjög
nálægt eyranu á sér, og þegap hann
kemur þar er ærin var, liggur lamibið
þar steindautt á götunni, hafði Otúel
þannig hefnt sín.
F1
■Li inu sinm sem Ifklega oftar,
vantaði af kviánum hjá Otúel, hús-
móðirin var sjálf að mjólka, Otúel
var a’ð vazla í kvíunum, sem ekki
voru sem þrifalegaistar, leggst svo
ingu; kona hans hét Dagmey og var
fósturdóttir merkislhjóna, Finniboga
og Ingunnar, sem bjuggu á Melgras-
eyri. Um ætt hennar man ég ekkert,
hún hafði verið fríleikis stúlka og
fönguleg í sjón.
Haustið 1873 réðst ég sem háseti
hjá Otúel, bæði sökum þess, að það
þótti aflavon að vera með honum, og
svo þótti mér í þá daga, gaman að
tilbuxðum hans og tali, þá bjó hann.
á Snæfjöllum, og hafði búið þar
nokkur ár í tvíbýli, Ofcúel var ekiki
hneigður fyrir landibúskap, enda var
endilangur á kvíavegginn; húsfreyja
var að nudda við hann um að fara
að leita að því, seim vantaði, og m,eð
því hann vissi sig mega til þegar til
húsbóndans kæmi, slítur hann af sér
annan skóinn, sem var götóttur og
ekki sem þrifalegastur og kastar hon
um yfir rollurnar ofan í mjólkurföt-
una í höndum húsmóður sinnar og
drattar síðan af stað á sokknum á
öðrum fætinum.
Otúel ólst upp alveg menntunar-
laus, nema hafi hann lært eitthvern
graut í fræðunum, og þá utarubókar,
því hann var lítt læs. Til sjóverka
læriði hann snemma, enda mjög lag-
inn á allt þessháttar, og framúrskar-
arndi aflasæll, er hann fór sjálfur að
vera með bát, fékk hann þess vegna
oft duglega menn að róa hjá sér. En
það senn hann kunni öllum Isfirðing-
um betur í þá daga, var að skjóta af
byssu, hann var afbragðs skytta og
ennfremur ótrúlega hæfinn á allt,
sem hann kastaði til og það oft á
afarlöngu færi. Það sem aðallega ein-
kenmdi Otúel frá öðrum mönnum, var
yfirlæti eða mont bæði í orði og lát-
æði, hvort sem hann var með víni
eða ekki, þó út yfir tæki þegar hann
var mátulega hreyfur, þá kom mont-
ið oft svo hlálega út hjá honum, að
enginn viðstaddur gat vorizt hlátri.
Otúel eignaðist ungur bæði byssu og
bát, og græddist honum á því talsvert
fé, og. er hann var rúmlega tvítugúr,
var hann talinn með efnilegri ung-
HP'64
búið lítið, ein kýr, eitt hross, 9 ær og,
þann vetur 8 gemlingatr á vetur sett-
ir. Iíann átti bát og fimim manna
far, sem Blfðviður hét, hann átti þrjár
byssur, sem hann kallaði Laufana.
Eina kallaði hann Laufann, aðra
gula Laufann og þá þriðju litla Lauf-
ann.
Otúel hafði ég kynnzt í tvö undan-
farin vor, og vorum við orðnir tals-
vert 'góðir kunningjar, enda þótti
honum einatt vænt um mig og var
mér mjög góður. Faðir minn flutti
mig alla leið á hrossuim út að Snæ-
fjöllum, hittum vi'ð þá svo á, að Otúel
var vel sætkenndur, sem hann kall-
aði, og varð það þó betur síðar um
kvödið. Vildi þá Dagmey ekki sofa
hjá honum, sem mjög sjaldan kom
fyrir, þótt hann væri allkenndur.
Löngu eftir að háttað var, hefðu all-
ir verið farnir að hrjóta, ef Otúel
hefði talað lægra vi'ð sjálfan sig 1
rúminu; en þar allt um hinar frægu
'herferðir hans, — svo kallaði hann
skytteríisíerðiir sínar, bæði inn um
djúpið,' en einkum norður í Jökul-
fjörðu. Loksins var hann orðinn svo
æstur og ærður af þessum hetju-
sögum af sjálfum sér, þótt enginn
anzaði honurn, að hann þeytti með
ihöndunum og fótunum öllum fötun-
um ofan af sér, fram að hurð, og
hrópaði: „Heiðuirsikepan spriklar nú!“
Ég man að föður mínum leizt ekki
á fiormanninn, sem ég hafði ráðið mig
hjá. Um morgunin var Otúel miklu
um mönnum, hann fékk góða gift- stilltari, spurði hann þá föðuir minn,
hva'ð hann vildi ráðstafa hlut mínuim,
bæði í selum og hnísum, sem hann
mundi skjóta, „því“, sagði hann, ,ég
er vanur að fá feitt með mögru,
skaltu vita.“
N
i" ú byrjuðum við róðrana og
allt hafði gengið vel og skemmtilega
nokkrar vikur, en þá kom allra heil-
agra messa, hún var mikill uppá-
haidisdagur, og varð ævintýradagur
í þetta sinn. Þrjá dagana næstu á
undan hafði verið nor'ðan blindbyluir
með ákafri snjókomu, skefldi þá svo
fram af bænum, að moka varð um 8
feta löng göng frá bæjardyrunum
fram úr skaflinum, tók þá við brekka,
sem þakin var lausum snjó. Við höfð
um átt nokkrar lóðir í sjó, síðan fyrir
nor'ðanbylinn og fórum nú snemma
að sækja þær, og fiskuðum vel. Það
var og er enn vani, að menn fari
heim að borða, er þeir korna af sjó,
óður en aflinn er gjörður til, og svo
gjörðum við í þetta sinn. Otúel var
vanur að koma litlu á eftir okkuir
niður í fjöruna, til áð fletja fiskinn,
sem er formannsins verk. Nú dvald-
ist honurn venju lengur, svo við há-
setarnir vorum búnir að öllum okk-
ar verkum í fjörunni, svo einungia
stóð á að fletja fiskinn, fóir ég þá að
fletja, en Geir gamli að þvo. Þessi
Geir var þá vinnumaður Otúels, ég
tók þá eftir því, að það var einhver
hávaði og gauragangur heiima í snjó-
skyggninu, leit þá upp eftir, til að
sjá hváð um væri að vera, sá ég
þá einhverju svörtu og fyrirferðar-
miklu vera þeytt fram úr skyggninu
niður í brekkuna, er hér um bil
hvarf á kaf í snjóinn, en brátt fór
þetta að hreyfast, og upp stóð þar
Ihúsfreyjan heldur snjóug. Otúel kem-
ur þá út úr snjóskyggninu snúðugur
með hendur á síðum og gengur til
hliðar við konu sína, niður eítir til
okkar, ýtir við mér og segir: „Sástu
hvað hefðurskempan gerði, Jónsi?“
Ég kvað nei við og innti hann u-m
hvað það hefði verið. „Ég staklk
maddömu Dagmey á höfuðið fram 1
skaflinn." Varð bann þá allreiðilegur.
„Maddama Dagmey skyggir á ljóma
minn, heiðurskempan Otúel Vagns-
son þolir ekki slikt“, sag'ði hann með
hendur á síðum og hrækti í allar átt-
ir. „Ykkur hefir eitthvað borið á
milli“, sagði ég. „Hún reitti mig til
reiði, Jónsi. Þegar hann var búinn
að rausa þessu úr sér, þaut hann frá
mér nokkra faðma með allskonar
fettum og brettum, en kom brátt aft-
ur talsvert stilltari: „Veiztu hvað ég
ætla að gera, Jónsi? „Nei, hvað er
það?“ spuriði ég. „Ég ætla að skilja
við Maddömu Dagmey, og gefa hennl
allt sem ég á, nema íitla bátinn og
Laufana, ég ætla að láta hana hafa
kúna og hiryssuna og alla gemlingana
og Blíðvið Mka. Þá geri ég eins og
heiðurskempu sæniir'1, segir hann.
Svo rausaði hann lengi um það,
hvernig hann ætlaði að hafa alia
hluti, þegar hann væri skilinn við
Maddömu Dagmey. Síðan fór hann
beim a'ð bæ með alls konar tilburð-
um.
MT egar Ótúel var í essinu sínu,
var engu líkara en að hann hefði liða-
mót á hverjum feilþumlungi x öllum
skrokknum, það er ómögulegt að lýsa
öllum þeim tilfourðum og hreyfimg-
uim; hann var 5 fet og 5 þumlungar
á hæð, en gildur, einktan um lend-
amar var hann afar sver, nokkuð
varaþykkur með Mtið nef og ekki
ófríðuir, hann hafði lengi raúða breiða
trefju um hálsinn, og náðu endarnir
3S LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
38. tbl. 1964