Lesbók Morgunblaðsins - 01.12.1968, Blaðsíða 3

Bilar voru orðnir algeng sjón á götum Reykjavíkur 1918.
Skip við bryggju í Viðey. Þar var vörum skipað á land.
kistu, sem alltaf megi ausa úr
takmarkalaust og án allrar for
sjálni. En nú er tómahljóð kom
ið í þá kistu. Aðal atvinnuveg-
imir eru í kaldakoli svo þaðan
er ekki auðs að vænta en út-
gjöldin keyra úr hófi.“ Þessi
pistill birtist nafnlaus í Morg-
unblaðinu í maimánuðL
Ekki hefur samt verið á-
stæða að kvarta undanskemmt
analifinu; Leikfélag Reykjavík-
trr sýndi rnn þessar mundir
leikritið Landafræði og ást í
Iðnaðarmannahúsinu og aug-
lýst er fjölbreytt skemmtun í
Bárunni: „>ar verður Bern-
burg með hljóðfærasveit sinni,
Bem allir vita að hrífur hugi
manna, Gunnar Gunnarsson
skáld les upp sögu. Ennfrem-
ur sýngur fröken Gunnþórunn
Halldórsdóttir gamanvísur“.
Nú er farið að síga á seinni
hluta styrjaldarinnar og tekið
að halla undan fæti hjá Þjóð-
verjum. í opinberri tilkynningu
frá London segir svo.
„Óvinirnir standa þannig að
vígi, að vér getum búist við að-
alsókn þeirra á vígstöðvunum
hjá Arras-Amíens. Nauðsyn
krefst þess fyrir þá, að endur-
bæta og tryggja stöðvar sínar
hjá Lies.
Bandamenn geta óhræddir
beðið átekta. Tilgangur óvin-
anna er sá, að reyna af fremsta
megni að komast hjá ósigri, en
það getur eigi gert annað en
tefja sigur bandamanna. Or-
ustur sem nú hef jast verða lík-
lega endurtekning á því sem
gerðist hjá Verdun, nema í
stærri stíl, og þótt báðir verði
örþreyttir, þá hafa þá banda-
menn þó alltaf af nógu nýju að
taka, Þjóðverjar hafa þegar
þurrauisð allar hjálparlindir
sínar.“
Em miðjan maí var frum-
varpið um almenna hjálp vegna
dýrtíðarinnar á dagskrá Neðri-
deildar og stóðu umræðurlengi
en þeim varð að fresta vegna
þess að þingmenn höfðu tekið
boði Leikfélags Reykjavíkur um
að koma í leikhúsið að horfa
á Landafræði og ást.
Ef tíðarfar í Norður-Þing-
eyjarsýslu hefur reynzt mönn-
um þungt í skauti nú í vor þá
er það tæpast nýmæli. Af Mel-
rakkasléttu eru þessar fréttir í
maimánuði 1918: „Héðan er ekk-
ert að frétta nema harðindi,
jarðlaust á flestum bæjum og
hey mjög farin að ganga til
þurrðar. Hafís er enginn hér
en sjókuldi þó svo mikill, að
allar víkur eru undir legís og
krapi sé nokkurt frost til muna.
Þessvegna er þarabeit stopul.
Líklega bjargast þó flestir á
sumarmálin, en batni þá eigi,
þá má hamingjan hjálpa ef vei
á að fara. Lengi mega Slétt-
ungar muna þennan vetur, því
fáum mun hann hafa klappað
heldur ómjúklegar en þeim.“
fsland hefur verið nokkuð á
dagskrá í erlendum blöðum og í
þýzku dagblaði hafa verið svo-
hljóðandi fréttir um ísland:
„Danir óttast það, að ísland
muni slíta sig úr ríkistengslum
við Danmörku og gerast lýð-
veldi. Áhrifa Breta gætir mjög
á íslandi og menn ætla, að hið
nýja lýðveldi muni síðar bind-
ast tengslum við Breta. Eng-
lendingar ganga duglega fram
í því að útrýma öllum dönskum
áhrifum á fslandi og þeir hafa
með stórum fjárframlögum túlk
að mál sitt þar og unnið sér
hylli.“ Því er bætt við að
brezki ræðismaðurinn ráði lög-
um og lofum á íslandL
TUNGUMAL, SEM
ENGINN SKILUR
í dönskum blöðum er eink-
um rætt um ísland í ljósi þeirr-
ar tilvonandi breytingar, sem
búizt er við á sambandi þjóð-
anna. Vorið 1918 birtist íKristi
lig Dagblad grein, sem bar
heitið „Hvað vilja íslending-
ar“? Þar sagði meðal annars
svo: „Hvað er það þá, sem ís-
lendingar vilja? Skilnað við
Dani? Ríkissjálfstæði? Að vera
óháðir í menningartilliti ... Vér
skulum nú virða fyrir oss
hvernig íslendingar væru
staddir ef þeir ættu algjörlega
með sjálfa sig. Þjóðin er rúm-
lega 85 þúsund manns og menn
ing hennar hvílir nær öll á
þeirri menntun sem hún hefur
sótt til Danmerkur. Hún talar
það tungumál, er enginn önn-
ur þjóð skilur, og jafnvel skóla-
gengnir Færeyingar geta eigi
lesið íslenzku nema með hinni
mestu fyrirhöfn. Hér í Kaup-
mannahöfn er miðstöð menning
ar íslendinga. Þeir stunda nám
hér, verða prófessorar, verzl-
unarmenn og iðnaðarmenn hér
og til þess að fá lesendur að
bókum sínum og áhorfendur að
leikritum sínum, verða íslenzk-
ir rithöfundar að rita á
Dönsku.“
Fyrripart júnímánaðar er
auglýst uppboð á málverkum,
60 talsins eftir Magnús Á. Árna-
son og mun það vera í fyrsta
sinn að listmálari selji málverk
sín á uppboði á Íslandi. Ástæð
an til þessa var sú, að Magnús
ætlaði sér til Vesturheims með
Lagarfossi. Sagt er með til-
kynningunni að Magnús ætli á
listmálaraskóla í Santiago í
Chile í Suður-Ameríku og muni
dveljast þar um nokkra ára
skeið.
Enda þótt vorannirnar standi
sem hæst í júní hefur skáldið á
Sandi, Guðmundur bóndi Frið-
jónsson, brugðið sér til Reykja-
víkur og í blöðunum stendur,
að hann muni flytja erindi í
Bárubúð. „Þykir oss líklegt að
bæjarbúar sleppi ekki tækifær-
inu til þess að hlusta á þennan
rammíslenzka og málsnjalla
bragasmið, sem kunnur er
hverju mannsbarni á íslandi,
þótt löngum hafi hann heima
setið." Inngangseyririnn var
50 aurar. Aftur á móti dvel-
ur Jóhannes Jósepsson, glímu-
kappi, í New York um þessar
mundir og getur sér þar góðan
orðstír fyrir sj álfsvörn sína og
íslenzku glímuna.
Um það leyti er sólargangur
verður sem lengstur á vori er
verið að vinna að því að setja
upp byggingu á horni Hverfis-
götu og Kalkofnsvegar. Sú
bygging er bæjarbúum harla
kunnug, því hún stendur enn:
Söluturninn gamli og alkunni.
í Morgunblaðinu segir svo um
þessa framkvæmd: „Það má
teljast misráðið að flytja turn-
inn á þennan stað og naumast
völ á neinum óheppilegri. Fyr-
ir þeim sem kemur á Lækjar-
torg blasir nú við í réttri röð
að kalla: Jón Sigurðsson, Krist
ján X og söluturninn, eins og
einhver samstæð þrenning.
M
ITiiklar hömlur hafa verið
settar á pappírsinnflutning og
getur Morgunblaðið ekki kom-
ið út í meira en fjórum síðum á
sunnudögum af þeim ástæðum.
En síðasta dag júnímánaðar
eru stórtíðindi: íslands Falk
hefur lagst að uppfyllingunni
og merkir gestir hafa stigið á
land: Danska sendinefndin.
Klukkan 10 að morgni 1. júlí
hófu nefndirnar umræður,
„sem binda eiga enda á hinar
löngu þrætur á milli Dana og
íslendinga.“
Steindór Einarsson auglýsir
fyrsta flokks bifreiðar ávallt til
leigu en austur við Þjórsárbrú
er hið árlega íþróttamót haldið
og í þetta sinn er rigningar-
1. desember 1968
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 19