Lesbók Morgunblaðsins - 01.12.1968, Blaðsíða 11

FREGrNMIÐI
FRÁ DAGBLÖDUNUM
Vopnahlé komið á!
Uppreist í Þýskalandi!
ÞaS er opinbcrlega tilkynt aS vopnahlé niilli bandamanna og
ÞjóSverja hafi komist á [kl. 11 i morgun (11. nóv.) og var |)aS til-
kynt i Parísarborg meS mörgum fallbyssuskotum og afskaplegum
fagnaSarlátum.
I Þýskalandi er alt i uppnámi. I skeyti frá Khöfn, er hingaS
kom i dag, segir svo: —
Kiel ásamt. flotanum og borgirnar Flensborg, Aabenraa, Ro-
stock, Ltlbeck, Tönder, Sönderborg, Altona, Bremerhafen, Wilhelms-
hafen, Cuxhafen og Warnemtlnde er i höndum uppreistarmanna.
Þýsku varSmennirnir viS landamæri Jótlands hafa strokiS yfir til
dönsku varSmannanna. ÁukiS herliS heldur enn reglu i Berlín.
Uppreisnin i algleymingi.
Loptskeyta'stöSin í Nauen tilkynnnir i morgun, aS stöSin sé
á valdi „hermanna og verkamannaráðsins ]>ýskau og bendir paS
til pess aS Berlín sé nú einnig á valdi 'uppreistarmanna.
Khöfn 8. nóv.
Sambandslögin verSa tekin til umræSu i rikispinginu á miS-
vikudaginn (13. nóv.)
Influensan i Kaupmannahöfn er i rjenun en öllum varúSar-
ráðstöfunum er ]>ó enn haldiS áfram.
í' élagsprentaœiðjan.
Þegar spánska veikin hafði lamað allt athafnalíf og m. a. dag-
blöðin, kom þessi fregnmiði út.
ar en jafr.an verið og í sjúkra-
vitjunum mestan hluta dagsins.
Því er auðsvarað hvar um-
ferðin hafi verið mest sóttardag-
ana. Mikið höfðu lækr.arnir að
gera. En meðul þurftu eigi að-
eins beir sem lækna var vitjað
til, heldur einnig hinir lítið
veiku. Meðalatrúin er svo
mögnuð og vaninn sá að brúka
meðul svo rikur, að eiigi þarf
nema títinn lasleika til þess að
fólk vilji hafa meðul við hon-
um.
Strax í byrjun fvrri viku var
aðsókn orðin svo miki'l að lyfja
búðin var troðfull út úr dyr-
um af meðalagestum. Framan af
vikunni var mest beðið um hita
lyf og hóstasaft, og þraut brátt
allt kínin, sem lyfjabúðin hafði.
Þegar á leið vikuna tóku lyf-
seðlar fyrir lungnabólgumeðul-
um að streyma inn og voru eng
in meðul afgreidd eftir seðli í
marga daga, önnur en lungna-
bólgu meðul, eða aðalega kam-
fórublanda
Mest bagaði þó skortur á
fólki sem gæti blandað lyfin eft-
ir seðlum, því að lyfjafræðing-
arnir voru nálega allir veikir.
Voru læknanemar af háskólan-
um fengnir til þess starfa, en
svo seint gekk afgreiðslan samt
að oft þurfti fóik að bíða eftir
áríðandi lyfjum : heilan sólar-
hring.“
I blaðinu 17. nóv. byrjar það
sem síðar var daglegt brauð í
nokkarn tíma og hefur aldrei
síðan sést- Langir listar jafn-
vel heilar síður með nöfnum
fólks, sem hefur látizt úr pest-
inni. Og um ieið er auglýst
vara sem eftirspurn hefur stór-
lega aukist eftir: ólafur Ólafs-
son á Vegamótastíg vekur at-
hygli á, að hann smíði líkkist-
ur.
LÖGREGLAN I
LÍKFLUXNINGUM
Daginn eftir, mánudaginn 18.
nóvember segir svo:
„í dag verður sett á stofn
í barnaskólanum barnahseli. Er
ætlunin að veita þar viðtöku
umhirðulausum börnum, hjúkra
þeim og gæta þeirra á meðan
foreldrarnir eru sjúkir. Er
megn þörf á þessari deild.
Fjölda mörg börn eru í van-
hirðu vegna þess að enginn er
til að gæta þeirra' heima. Sum
hafa bæði misst *öður og móð-
ur og eiga engan að. Menn geta
ef til vill best sannfærzt um
þörfina er þ?ir heyra, að
á einu heimili eru sjö börn hjá
sjúkri móður. Sumstaðar vildu
foreldrarnir ekki láta flytja sig
á spítala nema^ bömin fengju
að koma með. í einu húsi var
komið að konu látinni í rúmi
sínu, en tvö ung börn lágu fyr-
ir ofan hana í rúminu. Og fað-
irinn dauðveikur með óráði í
öðru rúmi í herberginu. Engin
orð fá lýst þeirri eymd sem rík
ir á mörgum heimilum bæjarins
þessa dagana.“
Jafnframt er þess getið að
innflúenzan sé komin austur
um allar sveitir. Samkvæmt
skeyti að austan dagsettu 17.
nóvember er veikin mikið út-
breidd í Flóanum, er komin á
nokkra bæi í Grímsnesinu, á
Skeiðum, í Hreppum og í Tung-
um. Ekkert hefur enn frétzt
um manndauða þar.
Lögreglan hafði nóg að
starfa þessa ðaga, enda var
hún fáliðuð. Hún reyndi að
flytja sjúkt fólk í sjúkrahús
samkvæmt fyrirmælum lækna,
starf hennar var þó ekki síður
fólgið í að flytja líkin úr heima
húsum i líkhús. Lenti það oft-
ast á Iögreglunni að sjá nm
það. Líkhúsin urðu brátt full
en reynt var að bæta úr þeim
húsnæðisskorti með því að setja
upp vegavinnuskúr vestur í
kirkjugarði og hann siðan not-
aður sem líkhús.
T
A alsvert var tekið að bera
á matvælaskorti um það leyti
sem draga tók úr veikinni. Því
var það að bæjarstjórnin fékk
útgerðarfélagið Kveldúlf til að
senda togara á veiðar, en þeim
fiski var síðan ekið um bæinn
og bætti það úr brýnni þörf.
Nokkrar matvælaverzlanir gáfu
einnig mat af birgðum sínum
meðan þær entust. En það var
ekki fyrr en 20. nóvember að
svo fór að draga úr veikinni,
að dauðsföllum færi að fækka
verulega. Og 25. nóv. fluttu
læknar þau gleðitíðindi, að eng
inn myndi hafa dáið í barna-
skólanum þá nótt. Ástandið og
dauðsföllin verða tilefni að um-
ræðum um heilbrigðismálin í
höfuðstaðnum og margir eru á
þeirri skoðun, að þar sé að
finna skýringuna á hvers-
vegna svo margir dóu.
ÍSLENDINGAR HAFA
LENGI VERIÐ SÓÐAR
„Hvernig eru reglurnar um
kjallaraíbúðirnar? Og hvernig
er framkvæmdin? Hvernig eru
reglurnar um ákveðið andrúms-
loft í svefnherbergjum? Það
stendur nú hverjum manni
skýrt fyrir augum, sem að vísu
hlaut áður að vera flestum
kunnugt, að þessum fyrirmæl-
um hefur alls eigi verið hlítt
eða reynt til að hlíða. Það er
komið á daginn að sumstaðar
liggja allt að 12 manns í sömu
herbergiskytrunni, að rakir og
dimmir kjallarar eru fullir af
fólki, að loftrásin í herbergj-
um er látin afskiptalaus og
sumstaðar þar er alls ekki unnt
að opna glugga. Fólkið verður
að elda og jafnvel að þvo þvott
í íbúðarherberginu, verður svo
samdauna ódauninum að það
veit ekki af honum og lifir og
elur börn sín upp í pestnæmu
og eitruðu andrúmslofti."
Það er rætt um þann leiða á-
vana íslendinga að hrækja á
gólfin heima hjá sér, einnig
ganga menn um hrækjandi
á götum úti. Síðan er bætt við:
„Óþrifnaðardæmin í borginni
eru svo mörg, að þau rúmast
ekki í einni biaðagrein og sum
svo Ijót að maður liliðrar sér
hjá að nefna þau. íslendingar
hafa lengi verið sóðar og eru
það ennþá. En jafnframt hefur
það verið siðurinn, að neita því
eindregið að sóðaskapur væri
til í þessu landi.
Það þarf engan speking til
þess að sjá, að ef menn væru
vandir af að hrækja á göturn-
ar, þá mundu þeir hætta að
hrækja á gólfið. Og svo er um
flest annað. íslendingar eru .
ekki svo heimskir að þeir geti
ekki lært af góðu fordæmi og
ekki svo vanafastir að þeir
geti ekki yfirgefið gamla siði,
ef þeim er gert skiljanlegt að
kröfur tímans líða þá ekki.
En með þeirri stefnu sem nú
ríkir hér, vinnur bærinn sér
ekki frægðarorð, hitt gæti frem
ur hugsast að með tíð og tíma
gæti hann orðið alræmdur sem
„skítugasta höfuðborgin í Ev-
rópu“ því að það nafn á hann
áreiðanlega skilið.“
-A. pieðan ástandið var se)n
verst var ekki hægt að koma
þeim í gröfina sem dóu og hlóð
ust líkin upp í líkhúsunum.
Þegar jarðarfarirnar hófust
vildi það fólk sem uppistand-
andi var, fýlgja ættingjum ög
vinum til grafar, en heiísa
sumra var ekki á marga fiska.
Urðu þá nokkur brögð að þyí
að menn ofkældust og slægi -
niður aftur. Læknar hvöttu
fólk ákaflega til að fara ekki
til jarðarfara nema brýna nauð-
syn bæri til og bati væri orð-
inn góður. Fjársöfnun hófst í
Fullveldisárið opnaði Landsbankinn tvö
ný útibú — á Eskifirði 2. janúar og á Sel-
fossi 4. október 1918 — og voru útibú
bankans þar með orðin fjögur. Nú, á
hálfrar aldar afmæli fullveldisins, eru
útibú og afgreiðsluskrifstofur bankans
alls 18 — 6 í Reykjavík og 12 víðsvegar um
landið.
Frá stofnun Landansbankans árið 1885,
hefur íslenzka þjóðin alloft horfst í augu
við fjárhagsörðugleika, en ætíð hefur
bankinn reynzt hlutverki sínu vaxinn.
Landsbankinn — banki allra landsmanna
— hefur, jafnt í góðæri sem í harðæri,
reynzt hinn traustasti hornsteinn fjár-
málalífs þjóöarinnar.

1. desember 1968
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 27