Lesbók Morgunblaðsins - 29.12.1972, Blaðsíða 13

Bolsoi-leikhúsið í Moskvu. Kim Borgr hefur þá einstæðu reynslu
meðal útlendra manna, að hafa sungrið þar.
urinn er sá, að hljómburðurinn
er 'betri. T.d. helfði Metropolit-
an óperan aldrei orðið það,
sem hún var, heifði hljómburð-
urinn þar ekki verið með þeim
álgætum, sem hann v,ar. Beztu
nýlegu salir, sem ég hefi sung-
ið í eru, salur í Jerúsalem og
annar í Ann Arlbor í Midhigi-
an í Bandarikjunum. Á 'Norður
löndum væri það helzt salur-
inn í Gautaborg. Carnegie Hall
í New York er imeðal þeirra al-
beztu.
„Hafið þér komlð þar?“
„Já,“ svara ég, „þar heyrði
ég glæsilegan flutning á „Ní-
undu sinfóníu Beethovens. Ég
undraðist hve lítinn brjóst-
kassa svertinginn hafði, sem
söng barritonhlutverkið. Er
það ekki sjaldgæft um radd-
mikia menn?“
„Þeir þurfa þá að ibeita ann-
arri tækni. Vitið þér að núorð-
ið eru það æði oft svertingjar
sem syngja þetta hlutverk. Ein
hverra 'hluta vegna eiga þeir
auðveldara með það, Raddir
þeirra liggja öðruvísi. Þetlta er
hræðilega erlfitt verk, að
syngja, ég segi fyrir imig, að ég
reyni nú orðið, að koma mér
hjá þvlí.“
Og talið ibersit að „Listahátíð
inni“ Og framkvæmd hennar.
„Þetta er yfingripsmikil hát-
íð,“ seigir hann. „Eins og um
milljónaborg vœri að ræða.
Mér finnst að það hefði mátt
orða það við mann að það ætti
að taka hljómleikana upp fyrir
útvarp. Annað er hreint virð-
ingarleysi, (bæði við listamenn-
ina og útvarpshlustendur. Pers
ónulega finnst mér óþægileigt
að þurfa að húgsa um hljóð-
nemann á tónleikum. Mér er
eðlilegt að hreyfa mig meira en
hljóðneminn leylfir. Útvarps-
hlustendur ifara á miis við þau
áhrif, sem jafnan eru í hljóm-
leikasal og eiga þvií rétt á vand
aðri upptökum. Svo er það ann
að: Það fylgir þvi jafn mikil
taugaspenna að halda tónleika
sérstaklega á listahátiðum, þar
sem valinn imaður er í hverju
rúmi, að það er varla á það
bætandi. Svo ég tali nú ekki
um, þegar farið er að filma sýn
imgiair eins oig gert var 1 Salte-
burg í ifyrra. Ég geri ekki ráð
fyrir að jafn mörg mistök
hafi verið í niokkurri sýningu
og þeirri. Fólk fór hálfpartinn
úr sambandi.
Nei, upptökur á að gera í
„stúdíóum", þar sem aliar að-
stæður eru betri og hægt er að
endurtaka, 'fari eitthvað úr-
skeiðis. En ofgera ekki taugum
fóiks að óþönfu. Þegar ég tala
um tauigaspeininu þá vedt ég ved
hvað ég er að tala um og ég
get 'ful'lyrt að hún er hvergi
meiri held'ur en þa.r, seim hæstu
kröfur eru gerðar.“
„Þér hafið sungið í Bolshoj-
leikhúsinu í Moskvu. Er það
ekki óvenjulegt að útlendingar
synlgi þar?“
„Mér er óhætt að segja að
það sé hreint einsdæmi, að út-
lendingur syngi þar aðalhlut-
verk í rússneskri óperu, á
rússnesku." „Annars, úr þvt' að
við erum farin að tala um Rúss
land, það er nú meira 'kjaftæð-
ið, þegar fólk heldur því fram,
að því sé fylgt efftir, eða að það
sé vaktað í Rússlandi. Maður
er eins frjáls þar og í hverju
öðru landi, sem ég hef kömið
til. Ég kann afskaplega vel við
rússneskt ifólk. Það vinnur eins
og þrælar, en er hjálpsamt og
elskulegt. Mér finnst alveg
óþailft að Vera að gera fólki
og þjóðuim eitthvað upp, til
þess að auka á tortryggni
landa á millum. Nægjaniegur
misskilningur er nú samt.
Mér ffinnst lifca að það ætíti
að miða að Iþví að gera m'ála-
nám auðveidara heldur en hitt,
t.d. með því að 'halfa ailþjóðleg
'heiti á hlutum. Þessi heiti gætu
sem ibezt lotið rnáltfræðilögimál-
um 'lwerrar tungu. Ég veit ekki
hvernig þetta er hjá ykkur, en
í Finnlandi situr hópur fólfcs og
gerir ekki annað en að upp-
huigsa ný orð og gera þannilg
finnsku ennþá erffiðari og óað-
gemgi'legri tidi námis.“
„Hversu imöng tungumál
kunnið þér?“
wÞað á víst að heita að ég
kunni sjö. Og þó, það er varla
hægt að segja að ég tali ít-
ölsku, en ég get sungið á
henni.“
„Sjáið þér eftir þvi að hafa
ekki farið fyrr út í söngnám
fyrir alvöru?"
Hann þegir við, drjúga
stund og segir svo:
„Það er erfitt að vera söngv
ari; maður þarf alltaf að vera
að skara ifram úr sjálifum sér.
Haldi maður tónleika i borg
eða landi og svo aftur, nokkr-
um árum seinna, þá ætlast all-
ir til þess að maður syngi bet-
ur. Þetta er ekki sanngjarnt,
en það er svona isamt.
Það er miM1 viinna að baki
Þannig á hljómleikasalur að
vera í laginu — eins og munn-
ur. En hér eru brögð i tafli,
þvi myndin er tekin með svo-
nefndri fiskaugalinsu. Hins
vegar hefur þessi salur: Metro-
politan-óperan, verið talinn
með beztu sölum og tónninn
hefur áreiðanlega lifaí þar i
tvær sekúndur.
Tek undir
hvert orð
Kim Borg
um
hljómburð
segir
Askenazy
Sá liluti þessa viðtals við
Kim Borg, sem um hljómburð
fjallar, var lesinn fyrir Vladi
mir Askenazy og hann sagði:
Þetta er nákvæmlega það,
sem ég vildi sagt hafa. Þetta
er skynsamlega sagt, og
greinilega þaulhugsað. Góð-
ur hljómburður er það mikil
vægt atriði að varla verður
of mikið um hann hugsað þeg
ar ráðgert er að reisa tón-
leikasal.
Ef ég ætti að segja eitthvað
um þessi ummæli þá mundi
ég aðeins endurtaka þau frá
orði til orðs. Nema ég er
ekki alveg sammála honum
um Finiandiahúsið, mér
finnst það ekki ómögulegt að
minnsta kosti ekki til þess að
spila þar. Það kann að vera
verra að syngja í því, stund-
um er það þannig. En það er
langt frá þvi að vera gott.
Um hús, sem gleypa tóninn
eða kæfa hann, get ég nefnt
hörmulegt dæmi en það er
Lincoln Center.
Ég lék þar á tónleikum um
það bil þrem vikum eftir að
það var opnað. Þvílík mar-
tröð! Það var eins og að
tónninn loddi við píanóið. Ég
held að ég hefði ekíki afbor-
ið að halda þar aðra tónieika.
Það var gripið til þess ráðs
að rífa allt innan úr húsinu.
Þetta er örugglega búið að
tvöfalda byggingarkostnað
hússins ef ekki Imeira.
Ég get ekki beinlínis sagt
að ég hafi stúderað hijóm-
burð en eins og Kim Borg seg
ir, þá er það alveg nauðsyn-
legt að gera sér ’ljóst hvern-
ig hann er í hinum ýmsu söl-
um, maður þjálfast í því að
finna hann út, þetta kemur
með starfinu.
Ég finn strax hvernig
hljómur er í liúsinu, án þess
að ég geti beinlínis útskýrt
það.
Ég hef ekki leikið i þessum
sal, sem að hann talar um i
Ann Arbor, en ég hefi leikið í
salnum sem hann talar um i
Jerúsalem, hljómurinn þar er
stórgóður, svo maður taii nú
ekki um Carnegie Hall.
Að lokiun. Gæti ég orðið
að liði til þess að góður hljóm
ur yrði í þeim sal, sem
standa mun til að reisa hér,
þá er ég fús til þess að gefa
öll þau ráð, sem ég veit bezt.“
o