Lesbók Morgunblaðsins - 29.12.1972, Side 9

texfcair I aMs tecm'ar teiir'kjiutóinilist.
Eitthvert mjög virðulegt tón
listarþing var haldið í London
ekki íyrir löngu og þar sam-
þykkt áskorun á allan kaþólsk
an almenning — að fella ekki
latínuna alveg úr messunni.
Því að ef fólk hœtti að skilja
þessa latnesku texta, þá yrði
þröngt fyrir dyrum um skiln-
ing á ýan-iuim helztiu tcinvieirkum
vexaWar. Þó að imiaður sé ekki
latínulærður, þá eru þýðingar
í messubókum almennings og
engum er ofvaxið að læra t.d.
að Credo in unum Deum —
þýðir: Ég trúi á einn Guð. —
Þá er þess að geta hve latín
an hefir verið mikið sam-
einingartákn fyrir hina al-
mennu heimskirkju. Hvar sem
farið er um kaþólsk lönd, hef-
ir til skamms tíma verið eins
og að koma heim til sín, þeg-
ar gengið er í kaþólska kirkju
og hlýtt á kunnuglega latneska
helgitexta.
Hinn forni siður vor Islend-
inga verður nærstaddur í sál-
inni þegar hlýtt er sömu text-
unum, sungnum á sömu tungu
og þeir Isleifur Gissurarson,
Þorlákur og Jón helgi kváðu
yifir forfeðruim vor.um endur
fyrir löngu. Að mínu áliti er
algert afnám latneskrar messu
óþurftarverk.
Þegar dvalið er á slík-
um stað sem Mellerayklaustri,
gefuir auga 'leið að þar er
gott tækifæri til að íhuga dauð
ann, dómsdag og annað líf og
athuga ástand sálar sinnar og
tilgang lífsins. Sumir gestanna
héldu þarna hugleiðingaviku
með meira helgihaldi en aðrir
gestir. Þeir sátu á tali við
hina vígðu feður, ræddu við
þá vandamál sín ýmisleg og
þáðu góð ráð og leiðbeiningar.
1 lok þessa yfirbótartíma þágu
gestir helgar skriftir og tóku
aflausn hjá presti. Slíkar and-
fegar liðkainir eru með íinum o'g
öðrum kaþólskum þjóðum sjálf
sagðir og eðlilegir hlutir, al-
veg hliðstætt við hvað okkur
hér á landi þykir sjálfsagt að
leita læknis við líkamsmein-
um. Árangur af þessum siðum
kaþólskra manna er meðal
annars sá að færri sjálfsmorð
eru framin í kaþólskum lönd-
um en viðast hvar annars stað-
ar. — Ég 'sat oft á 'tali við imunk
ana. Þeir voru einstaklega við-
ræðugóðir og vissu þó nokkuð
um Island. Þeir höfðu mikinn
áhuga á fréttum héðan. Auðvit
að töluðu þeir um skákeinvig-
ið. Það gerði líka hver ein-
asta manneskja, hvar sem ég
fór.
Munkarnir spurðu líka
margs um landhelgismálið. Þeir
héldu auðvitað með Islending-
um. Það gerðu allir Irar sem
ég hitti og oft voru greinar um
landhelgisdeiluna í írskum
blöðum, allar skrifaðar Islend-
ingum í vil. írar eru sem kunn-
ugt er langþreyttir á nábýlinu
við Bretann, að ekki sé meira
sagt.
Munkarnir voru furðu vel
heima um sjálfstæðisbaráttu
íslendinga og vissu nokk-
uð um forna sögu okkar fyrir
siðaskipti. Þeir vildu fræðast
um trúbræður sina kaþólska á
Islandi og furðuðu sig á að
ekki skyldi vera búið að skipa
hér kaþólskan biskup af ís-
lenzíkiu þjóðeT'ni,. úr þvi að hér
byggju lærðir kaþólskir prest-
air ísfenzikir. Endaði isiaimtaJdð
um ástand hins forna siðar á
íslandi með því að við hétum í
'Siaimeiningu á hi'nn heilaga Kól-
luimt'a o'g ibiless'aðain Jón brak-
up Arason að íslendingar
fengju innlendan kaþólsk-
an biskup við fyrsta tækifæri.
Heiti sumra munkanna voru
skemmtileg og komu manni
kunnuglega fyrir. Ábótinn heit
ir John Hennesy. Datt mér þá
í hug koníak með þessu nafni,
sem frægt er úr Alþingisrím-
um og spurði hví ábóti héti
svo. Var svarað að Hennesy-
ættin væri írsk en grein þeirr-
ar ættar fluttist fyrir löngu til
Frakklands og stundaði þar
vínyrkju. Ábótinn er írskur
Hennesy. Þá heitir príor
klaustursins Kólumba. Það
nafn minnir á Landnáma-
bók. — Örlygur hinn
gamli byggði á Esjubergi á
Kjalarnesi. Þar reisti hann
kirkju og helgaði hana Kól-
umba. Gripir úr henni, járn-
klukka og plenaríum voru enn
til á biskupsárúm Staða-Árna.
Niðjar Örlygs, Esbergingar,
trúðu á Kólumba, þó að þeir
væru óskírðir.
Þá heitir einn merkisklerk-
ur þarna faðir Kilian. Hann
vissi vel um hinn fræga nafna
sinn á Islandi. Ég gat sagt föð-
ur Kilian að Halldór Laxness
hefði á yngri árum skrifað ein
stæða bðk í ís'lienz'k'um bó'k-
menntum, þar sem lýst er and-
leguim viðbrögðuim nútima ís-
lendings, sem gerist kaþólskur.
Var þar átt við Vefar-
ann mikla frá Kasmír. Sömu-
leiðis að Halldór Laxness bæri
á ýmsan hátt þess merki í rit-
iitm islinuim að hann hefð'i kynnt
sér kaþólska trú og menningu,
— og að 'viisisu feyti hefði hanin
orðið mér andlegur leiðtogi í
kaþólskum fræðum, — og hefði
vel diugað. F'öðu.r Kilia.n þótbu
þetta góðar fréttir.
Veðurlag var milt þessa dval
ardaga, þótt talið sé að ágúst
sé einna miestuir iriigniingaimáin-
uður á Irlandi. Oftast skein sól
í heiði og loftið var hreint og
tært og skyggni ágætt.
Gestirnir dvöldu mestan
hlu'ta daigs 'aininaðlhviorit í
klaustrinu eða þá gengu um
skrúðgarðana. Margar setustof
ur voru í klaustrinu og ein
þeirra ætluð sem lesstofa fyrir
konur. Þar voru góðir stólar
og bókaskápur allmyndarleg-
ur, troðfullur af kaþólskum
bókum. — Bænakver og Bona-
ventura og Biblían helga, allt
er hér borðinu á, — allt er ég
búinn með það. — Sagði
Gröndal I Kevelaerklaustri
forðum.
En það var langt í frá að
ég gæti lesið allt þetta safn
bóka úr öðrum menningarheimi
en hér 'á landi 'ræður. Þvi varð
að láta sér nægja að skrifa
hjá sér bókartitla og forlag, ef
seinna tækist að komast yfir
þessi forvitnilegu fræði. Biblí-
an var ensk útgáfa frá þvi um
1830, gyllt í sniðum og i al-
skinni. Varð ég satt að segja
hálfhissa á að þvílíkt dýrindi
'skyldi 'látið 'liiggj'a fyrir gesti
og gangandi. En kannski eru
enskar biblíur ekki eins verð-
mætar og isteinzkar, — eða þá
að hér birtist enn ein fögur
hlið á einlægri gestrisni þess-
ara merkilegu manna.
Annan sunnudaginn þarna
var ég kölluð inn í aðra dag-
stofu, þar sem fyrir voru
nokkrar konur og unglingar.
Ein ung kona þarna var nunna
í inýtízku 'reigiiubúTOnigi, sem er
með pilsasidd um hnéð, blá-
grátt pils og hvít blússa og
blár höfuðdúkur, snotur bún-
ingur. Þarna kom lika Tadde-
us gestafaðir og hafði ,með sér
fiðluna sína. Faðir Jóan hinn
ungi kom með plötuspilara og
lék fyrir okkur poppmessur,
sálmasöng með gítarundirspili
og ýmislegt sem Irar eru að
gera tilraunir með í endurnýj-
un helgisöngsins. Var þá ýmist
sungið á írsku, ensku eða lat-
ínu. Mikið af þessari tónlist
minnti á þjóðlög.
Þá var farið að tala um pré-
dikunina frá því um morgun-
inn. Heilagur Bernhard frá
Clairvaux átti daginn. Ræðu-
textinn var úr Spekinnar bók,
eitthvað á þessa leið: Hinn
réttláti fer snemma á fætur að
leita spekinnar og mun enga
fyrirhöfn hafa, þvi hann finn-
ur hana sitjandi við sínar hús-
dyr. Það áreiðanlegastá upp-
haf hennar er löngun eft-
ir uppfræðingu, en viðleitni að
fræðast er elska.
Þegar búið var að spjalla
dálítið um prédikunina tók fað
ir Taddeus fiðluna og fór að
spila írskan þjóðdans. Gengu
iþá 'unglm.ganniir hver á ifæbur
öðrum fram á gólfið og döns-
uðu eindans til skiptis. Jafn-
vel nunnan unga tók sporið og
dansaði af mikilli fimi. Hún var
þarna í fríi en starfaði ann-
aris auður d G'hana. Þegar dains
inn hætti, stóð faðir Jóan á
fætuir og söng iljóð á ínsiku.
Var iaif Iþessu öíl'u hiin bazta
iskem'mtun, — svo Biam seg-
ir í Ritningunni: Hressið hver
annan með andlegum ljóðum og
söngvum. Verið ætíð glaðir.
Prúðmannleg glaðværð er
bæjarbragiur á þesisiuim ágæiba
stað. Hugurinn hvílist við þetta
fagra mannlíf, þar sem allir
virtust vilja hver öðrum vel.
Seinasta kvöldið, sem ég gekk
niður skógarstíginn á leið í
náttstað, var veður blítt og
bun'glskin im'ikið. Kyrrðin vair
næstum alger, nema hvað ein-
stakt fuglskvak heyrðist. Svo
kvað Stephan G. Stephanson:
1 slikri ró ég kysi mér að kveða
eins klökkvan brag,
og rétta heimi að siðustu
sáttarhendi
um sólarlag.
o