Alþýðublaðið - 13.06.1987, Síða 10

10
Laugardagur 13. júní 1987
Viötal:
Örn Bjarnason
Lífiö er eitt stórt
kraftaverk
Rœtt viö Gylfa Ægisson, sjó-
mann — skáld — lagasmið og
listmálara um sjómennsku og
harmónikkuspil — brennivíns-
drykkju og fleira.
„Ég er fæddur á Siglufirði 1946,
alinn þar upp og var 14 ára þegar ég
fór fyrst á fiskibát. Báturinn hét
Ingvar Guðjónsson, eitt hundrað
tonn og ég man að við þurftum að
koma tvisvar sinnum til hafnar á
fyrstu þremur dögunum vegna veð-
urs. Ég var að drepast úr sjóveiki
allan tímann, en sjóveiki er nokkuð
sem mér hefur aldrei tekist að losna
algerlega við. Mín sjómennska
byrjaði sem sagt nokkuð dapur-
lega. Seinna fékk ég svo að fara með
þessum báti í siglingu til Aberdeen
í Skotlandi, kannski vegna þess að
bróðir minn heitinn Þorsteinn og
pabbi voru báðir vélstjórar um
borð.
„Lífið allt er ein stórkost-
leg reynsla", segirGylfi
Ægisson, listmálari og
lagasmiður.
Á togurum
Eftir þetta fer ég á togarann Haf-
liða og byrjaði þar sem annar kokk-
ur. Ég man eftir því að einu sinni
átti ég að sjóða súpukjöt. Ég fór
niður í kæli þar sem ég rek augun í
kjötpoka sem mér leist vel á, svo ég
dembdi kjötinu í pott og sauð allt
saman. Nokkru seinna kom svo
kokkurinn alveg stjörnuvitlaus og
spurði hvern andskotann ég væri að
gera. Þá hafði ég tekið lærissneið-
arnar og soðið þær í staðinn fyrir
súpukjötið. En þetta þótti ekki slor-
legt súpukjöt! Súpukjötið var hins
vegar steikt í staðinn fyrir læris-
sneiðarnar og ég held að allir hafi
verið nokkuð ánægðir með þetta
áður en yfir lauk. Þetta eru nú
fyrstu minningarnar um sjó-
mennskuna.
Hvert iiggur svo leiðin?
Síðan fer ég til Akureyrar. Þar er
ég fyrst á Svalbak, en þar var Hall-
dór Halldórsson skipstjóri. Hann
varð frægur fyrir hvað hann var
harður að toga og var oft að þegar
allir aðrir voru komnir í var fyrir
veðrum og vindi. Þar á eftir var ég
með Katli Péturssyni á öðrum Ak-
ureyrartogara, en margir þekktu
Ketil undir gælunafninu „væni
minn“. Ketill var einstakt ljúf-
menni. Ég man að einu sinni vorum
við að taka trollið og þegar það er
komið að skipshliðinni þá springur
belgurinn og þorskurinn fer auðvit-
að að forða sér út um gatið. Þá kall-
ar Ketill og segir okkur að ná í haka
og reyna að ná þorskinum. Hakarn-
ir voru hins vegar fastir upp á
„keis“ þannig að loksins þegar við
vorum komnir með hakana var
mest allt farið úr belgnum. Þá sagði
Ketill: „Þetta er allt í lagi elskurnar
mínar, þetta gengur betur næst!‘
Það er víst óhætt að segja að ekki
notuðu allir þetta tungutak á sjón-
um þegar illa gekk!
Fyrir rétti í Englandi
En þú stundaðir sjó víðar en frá
Norðurlandi?
Já, frá Akureyri fór ég svo suður
til Reykjavíkur. Þar var ég á ýmsum
skipum, togaranum Fylki og seinna
á Aski. En svo fór ég á fraktara, —
Hofsjöku! og þar lenti ég i svæsn-
um réttarhöldum út í Englandi. Ég
hafði boðið manni og konu með
mér um borð sem ég hafði hitt í
landi. Við erum þrjú að fara um
borð um nóttina og ég fór fyrstur
upp landganginn, en þau koma á
eftir konan og maðurinn. En þegar
ég er kominn um borð þá átta ég
mig á að þau koma ekki á eftir mér.
Aftur á móti heyrði ég öskur og læti
og fer þá að athuga hvað gengur á.
Þá komst ég að því að það hafði
eitthvað gerst eftir að ég var kominn
um borð, þannig að landgangurinn
hafði hvolft þeim báðum milli skips
og bryggju. Konan fannst svo látin
í höfninni, en maðurinn stakk af og
slapp. Ég var hins vegar grunaður
um eitthvað gruggugt, því að yfir
mér fóru fram þriggja daga réttar-
höld, þar sem ég var grunaður um
að hafa drepið konuna viljandi. En
það var nú sem betur fer ekki þann-
ig, enda komu fyrir réttinn menn
sem höfðu komið þarna að þessu
strax og slysið varð. Þeir gátu sann-
að að ég var þarna hvergi nærri.
777 Eyja á vertíð
Hvað með vertíðarmennskuna?
Einhvern tímann um þetta leyti
fer ég svo til Vestmannaeyja á ver-
tíð. Þar hafði ég reyndar komið áð-
ur þegar ég var 16 ára, en verið rek-
inn þaðan aftur fyrir brugg og
slagsmál. Þar kynntist ég þá báta-
sjómennskunni sem mér féll mjög
vel, því að túrarnir voru miklu
styttri og eins var farið í land ef að
var bræla. Á þessu tímabili var mik-
ið flakk á mér og ég þvældist á milii
báta. Þessu öllu saman fylgdi svo
mikil brennivínsdrykkja og vitleysa
af öllu tagi. Lengst var ég þó á hum-
arbát með Lýð bróður mínum og
tengdapabba hans. Þá man ég eftir
því að þegar ég stóð á bryggjunni og
sá að var bræla úti fyrir, þá ældi ég
umsvifalaust á bryggjunni. Svona
var óttinn við sjóveikina mikill.
Fyrsta hljómplatan
Hvernær kemur svo tónlistin til
skjalanna?
Um þetta leyti vinn ég mína
fyrstu plötu. Hún hét eftir mér, ein-
faldlega Gylfi Ægisson og þá má
segja að minn opinberi tónlistarfer-
ill hefjist. I gegnum minn sjó-
mannsferil hafði ég reyndar alltaf
verið að spila meira og minna í
landlegum, bæði á gítar og
harmonikku. Söng svo gamanvísur
sem ég orti sjálfur og þetta var ótrú-
lega vinsælt af félögunum. Þó var
ég orðinn 16 ára þegar ég fór að
spila á gítarinn, en það var miklu
fyrr sem ég byrjaði með nikkuna.
Það var yfirleitt slegið upp partíi í
inniverunum og ég fenginn til þess
að spila og syngja. Og oftast var
það þannig að þegar allir voru
komnir með dömu upp á arminn,
þá sat ég eftir með nikkuna, — vita
kvenmannslaus!
Þessi fyrsta plata varð mjög vin-
sæl, ef ég man rétt?
Já, þessi fyrsta plata varð geysi-
lega vinsæl. Mig minnir að þetta
hafi verið önnur vinsælasta platan
á því ári sem hún kom út, aðeins
Sumar á Sýrlandi með Stuðmönn-
um varð vinsælli. I óskalagaþáttum
Útvarpsins voru oft leikin mörg lög
af þessari einu plötu í sama þættin-
um. Ef ég man rétt þá voru stund-
um spiluð fimm lög af plötunni í
sama sjómannaþættinum. Þetta
voru lög eins og Helgarfrí, Hinsta
bón blökkukonunnar, sem Linda
Gísladóttir söng, íslenskir sjómenn
og fleiri lög. En rétt áður en þetta
gerist, þá er Hljómsveit Ingimars
Eydal á Akureyri búin að vinna
plötuna í sól og sumaryl og Logarn-
ir í Vestmannaeyjum plötuna Minn-
ing um mann, en hinum megin á
þeirri plötu var lagið Sonur minn
sem varð mjög vinsælt líka. En
fjóra eða fimm fyrstu dagana seld-
ust 3000 eintök af plötunni Minn-
ing um mann.
Hvernig byrjaði þetta ævintýri?
Þetta byrjaði allt saman þannig
að Gunnar Þórðarson kom til mín
og bað mig að grafa upp úr skúff-
um mínum ailt sem ég ætti af lög-
um, því þá langaði til að gefa út
plötu með lögunum, honum og
Rúnari Júlíussyni. Þeir gerðu síðan
allt klárt, útsettu lögin og þess hátt-
ar. Þetta varð svo fyrsta platan sem
tekin var upp í Hljóðrita. Á þessum
tíma var ég að spila á barnum i Vest-
mannaeyjum, svo að það má segja
að þarna hafi allt verið komið á
fullt í tónlistinni.
Varstu byrjaður að mála á þessu
tímabili?
Nei, þarna er ég ekkert byrjaður
að mála. Ég hafði ekki einu sinni
hugmynd um að ég gæti það þá. Og
ég held að svona sé þetta um fleiri.
Ég held að ýmsir hæfileikar búi í
mörgum sem hreinlega vita ekkert
af því, — menn reyna aldrei neitt í
alvöru til þess að komast að því.
Drukkið stíft
Drakkstu mikið á þessum árum?
Á þessu tímabili Iendi ég svo á
kafi í brennivíninu. Pillur og hass
og þess háttar lét ég þó alltaf vera.
Ég smakkaði það reyndar, en leið
illa af því svo ég hélt mig við brenni-
vínið. Ég var þarna að spila og
syngja á barnum í Eyjum og víðar
og það er eins og þetta sé alveg límt
saman, ef maður er veikur fyrir í
brennivíninu. Og þá byrjaði vitleys-
an hjá mér fyrir alvöru.
Einu sinni var ég á leiðinni á Röð-
ul á ball þegar ég hitti kunningja
minn sem spyr mig hvert ég sé að
fara. Ég segi honum það, en hann
biður mig blessaðan að koma með
sér. Og hvert ert þú að fara, spurði
ég. Ég er að fara til Grænlands að
veiða í salt með færeyskum báti,
segir hann. Og ég skellti mér þarna
með honum á saltið til Grænlands.
Maður var dálítið fljótur að taka
ákvarðanir í þá daga. Túrinn tók
þrjá og hálfan mánuð. Ég varð því
feginn þegar ég komst heim aftur.
Ég var þó svo heppinn þarna að út-
gerðin sem ég lenti á þarna var
ágæt, en það voru ekki allir eins
heppnir á þeim árum. Þetta var
mikil reynsla að hanga þarna í þrjá
og hálfan mánuð. Ég held að ég hafi
aldrei komist eins nálægt því að
verða vitlaus og þá. Þetta var yfir
hávetrartímann, túrinn hófst í nóv-
ember. Þarna var ég líka skilinn við
barnsmóður mína sem ég hafði bú-
ið með í Vestmannaeyjum, svo að
allt dinglaði í lausu lofti hjá mér.