Alþýðublaðið - 13.06.1987, Blaðsíða 15

Laugardagur 13. júní 1987
15
Karvel Pálmason:
Kvótaskiptingin
er óhagstæð
Vestfirðingum
— uggvænleg fjölgun smábáta undir 10 tonnum
„Verst er þó að þetta virðist ekki
standa neitt til bóta undir núver-
andi starfsstjórn. Þetta fyrirkomu-
lag hefur einnig aðra ókosti, það
selur verðlag á bátum upp úr öllu
valdi, vegna þess að kvótinn fylgir
bátunumí'
Að sigla með aflann
„Svo er það sigling bátanna með
óunninn afla. Það er ekkert vafa-
mál að ef þetta heldur áfram eins og
verið hefur undanfarið, þá verður
þetta áður en langt um líður geysi-
lega mikið vandamál. Ég er ekki
þar með að segja að það þurfi ekki
að vera hægt í vissum tilvikum að
sigla með óunninn afla, en það ætti
þá að vera til þess að taka af afla-
toppa sem ekki er hægt að sinna í
landi. Auðvitað er hægt að setja
einhverjar reglur um þetta, en það
verður ekki síst að gera í samvinnu
við sjómennina. Mér er hins vegar
ekki kunnugt um neina tilburði í þá
átt að semja um þetta, enn sem
komið er. Það er hins vegar enginn
vafi að núverandi þróun er á góðri
leið með að skapa mikið atvinnu-
leysi út á landsbyggðinni. Menn
flosna bara upp og hrúgast á
Suðvesturhornið;*
Allir þurfa sitt
„Annmarkarnir á þessu fyrir-
komulagi sýndu sig best um daginn
þegar verðið á fiskinum hrapaði
niður úr öllu valdi erlendis, vegna
þess að allt of margir höfðu siglt
með aflann, hver sem betur gat, og
síðan komu þeir tímar að það fékk
enginn neitt upp úr neinu. Fyrir svo
utan það að við erum farnir að
veiða fyrir fiskvinnsluna á megin-
Iandinu í stórum stíl. Ég er að vona
að menn séu nú farnir að sjá að
þetta gengur ekki lengur svona.
Fyrst létum við útlendinga fá þorsk-
inn héðan beint af miðunum, en nú
erum við farnir að flytja hann til
þeirra! Þetta er heilmikið vandamál
og alvörumál, að koma þessu þann-
ig fyrir að allir fái sitt. Það er eng-
inn að tala um andstöðu við sjó-
menn í þessum efnum, þeir þurfa
auðvitað að fá sitt út úr þessu öllu,
en verkafólk á líka tilkall til þessara
hluta, — við megum aldrei gleyma
því. Og sjómenn hagnast síst á því
að fólkið úr sjávarplássunum hlað-
ist á Suðvesturhornið. Þetta er allt
ein samspilandi keðja.
„Ég vil nú ekki segja að sú starfs-
stjórn sem nú situr hafi brugðist
sjómönnum að öllu leyti. Það er
ýmislegt gott sem hún hefur koniið
til leiðar, eins og t.d. í sambandi við
öryggismálin. Þar hefur að mínu
viti verið æði mikið starf unnið og
vakin athygli á því hvers er þörf og
peningar settir í það sent þarf að
gera. Þannig að i því sem lýtur að
öryggismálum sjómanna hefur frá-
farandi stjórn ekki staðið sig illa.
Kvótaskiptingin er miklu viðkvæin-
ara mál, en mér er ljóst að um kvót-
ann eru skiptar skoðanir eftir
landshlutum. Mér er Iíka vel ljóst
að það þurfa að vera stjórnunar-
aðgerðir með einhverjum hætti í
sambandi við kvótann, til þess að
öllu verði ekki sleppt lausu. En mín-
ar hugmyndir eru þær að sveigja
þetta þannig að sjávarplássin njóti
forgangs umfram önnur svæði,
þannig að sjávarplássunum verði
gefið tækifæri til þess að geta náð
meiru heldur en reyndin hefur orðið
fram að þessu. Þvi hvað sem öðru
líður verðum við að tryggja jafn-
vægi í byggð landsins.
Annar þáttur og ekki síðri er að
koma í veg fyrir þennan gífurlega
smábátal jölda sem nú er að hrúgast
upp, — sem er ein afleiðingin af
kvótanum. Og þá á ég við báta und-
ir 10 tonnum. Síðan verður að finna
leið út úr þessum siglingum með
óunninn afla, en það er sameigin-
legt vandamál margra.
Eg vil að lokum færa fram inni-
legar hamingjuóskir til sjómanna
um land allt og einnig allra
aðstandenda þeirra í tilefni sjó-
mannadags“, segir Karvel Pálma-
son alþingismaður.
„ Hagsmunamál
sjómanna á Vestfjörð-
um sem og annarra
íslenskra sjómanna í
dag, eru að mínu
mati fyrst og fremst
tengd skiptingu afla-
kvótans. Vestfirskir
sjómenn eru almennt
mjög óánœgðir með
kvótaskiptinguna,
eins og hún er í dag.
Við erum búnir að
tala um þetta lengi og
þetta vita allir sem
vilja. Menn vilja fyrst
og fremst sveigja
kvótann frá því að
vera þetta miðstýring-
artœki, eins og hann
er núna, yfir í það að
gefa þeim sjávar-
plássum sem lifa fyrst
og fremst við fisk-
veiðar, frjálsari
hendur með að
ákveða aflamagnið.
Fiskveiðar eru eins og
menn vita, eina
atvinnugrein flestra
staða á Vestfjörðum,
svo að það gefur
auga leið að Vestfirð-
ingar almennt eiga
gífurlega mikið undir
því að kvótaskipting-
in verði réttlátari en
nú er. Þeim verður
því að gefa meira
svigrúm til þess að
nýta sér kvótann
Rabbað við Arthúr Bogason,
formann Landssambands smá-
bátaeigenda, um trillukarla og
truntuhátt gagnvart þeim í
gegn um tíðina.
alástæðan fyrir þessu skítkasti út í
smábátaveiðarnar. Hún er umfram
allt sú, að á trillurnar safnast mikið
af mjög góðum sjómönnum og það
eru þessir menn sem forsvarsmenn
stórskipaflotans vilja fá yfir á sinn
flota. Það held ég að sé nú undirrót-
in. Og það er engin spurning í mín-
um augum að bestu sjómennirnir
eru á litlu bátunum, vegna þess að
þeir þurfa að glíma við aðstæður
sem aðrir þurfa ekki að hafa eins
miklar áhyggjur af. Það getur
vissulega verið meira upp úr því að
hafa að vera á smærri bátum, en
hins vegar er það svo með þessa litlu
báta að trúlega er enginn sjó-
mennska jafn erfið og harðsótt. Og
eitt er alveg ljóst að maðurinn senr
er á svona litlum báti hann fær
aldrei þetta stóra kast eða stóra hal
sem hinir eiga þó möguleika á.
Þetta er bara stöðugt púl og puð, en
hins vegar virðast menn sækja í
þetta vegna þess að þá eru þeir
orðnir sjálfs sín herrar, ekki undir
aðra komnir og það er okkur ís-
lendingum bara i blóð borið.
Félagar í Landssambandi smá-
bátaeigenda eru að nálgast tvö þús-
und, en ég veit ekki hvort hægt er að
búast við að félagatalan verði mikið
hærri. Ég er þess fullviss að þegar
gerir harðæri hjá þessum trillukörl-
um, þá er þetta ekki orðið eins
spennandi að fara út í þetta. Það
þarf ekki nema eitt til tvö ár og þá
er spenningurinn að mestu farinn
úr þessu!1
— Hvað með atvinmdeysis-
bœtur?
„En það eru mörg hagsmunamál
sem við erum að berjast fyrir. Það
er svo langt frá því að landsamtök
eða félagssamtök á borð við Land-
samband smábátaeigenda sé með
eitthvað eitt mál á oddinum, því
það er því miður staðreyndin að
málefni þessara manna, alveg sama
hvar gripið er niður; þetta hefur allt
saman verið látið drabbast niður.
Öll þeirra félagslegu réttindi eru og
hafa verið með ólíkindum léleg.
Eitt lítið dæmi sem sýnir kannski
hvað þeir hafa verið utangarðs, er
að á haustdögum 1985 eru þeir sett-
ir í veiðibann með stuttum fyrir-
vara. Þá gekk ég á milli ráðherra og
ráðamanna, að þegar stjórnvöld
gripu til slíkra aðgerða að dæma
menn i atvinnuleysi, hvort þeim
bæri þá engin skylda til þess að
rétta þeirra hlut gagnvart atvinnu-
leysisbótum? En vilji hefur ekki sést
enn fyrir því. Trillukarlinn er alveg
réttindalaus á þessu sviði sem og
öllum öðrum“
Að fá að vera í friði
„Eins höfum við verið að vinna í
því að reyna að fá hagstæðar trygg-
ingar fyrir bátana og tryggingamál
þessara báta voru í miklum ólestri
að því leyti til að þetta var ekki
skyldutryggður floti. Og við vitum
því miður fjöldamörg dæmi þess að
menn voru að flækjast á rándýrum
bátum í skuld, með allt sitt í landi
að veði og þeir voru ekki með krónu
af þessu tryggt. Og þetta kalla ég nú
bara tröllheimsku og ekkert annað.
En þesi mál eru nú óðum að færast
í mun betra horf og ég held að þetta
sé ekki orðið svo slæmt í dag. Síðan
eru alls kyns önnur mál eins og líf-
eyrismál. Þessir menn hafa ekki
borgað í lífeyrissjóð nema örfáir, en
nú er það komið inn í lög að þeir
borga í lífeyrissjóð og þó vissulega
séu skiptar skoðanir á meðal trillu-
karla um lífeyrissjóð, þá held ég að
það sé tæplega stætt á þvi að trillu-
karlar verði einir gamlir á íslandi án
þess að hafa lífeyrisréttindi. En það
sem stendur okkur næst ævinlega
og skiptir okkur mestu máli, er það
atriði að við fáum að vera í friði
með okkar veiðiskap. Það er aðal-
atriðið. Og það er auðvitað höfuð-
mál Landsambands smábátaeig-
enda að berjast fyrir því að við get-
um fengið að vera sæmilega sáttir
við guð og menn á hafinu.
Samkomulagið á milli sjómanna
á litlum og stórum skipum held ég
þó sé í góðu lagi. Auðvitað er alltaf
um einhverja árekstra að ræða, en
ég held að það sé mjög hverfandi og
ég held að í þeim tilfellum þegar
stórt skip skemmir veiðarfæri fyrir
Iitlum báti þá er það oft algert
óviljaverk. Ég hef sjálfur verið að
róa hér út í landgrunnskanti og ég
hef verið að velta því fyrir mér þeg-
ar ég hef verið að fara frá baujunum
mínum að þetta sést nú ekki langt
að, þannig að það þarf ekki mikið
gáleysi til þess að toga yfir þetta allt
sarnan. Þannig að ef menn eru á
staðnum við slíkar aðstæður og láta
vita af því að komi togari t.d. þá
held ég menn geri það ekkert að
gamni sínu að eyðileggja"
Uppeldisstöð
„Það eru vissulega ótal mál sem
þarf að laga í sambandi við smá-
bátaútgerðina, en ætli þetta sé ekki
það helsta: Að við verðum bara
látnir í friði. Að stjórnvöld og hags-
munasamtök sjái sinn sóma í þvi að
vera ekki að skipta sér af þessunt
mönnum sem geta aldrei skaðað
umhverfi sitt á nokkurn hátt. Smá-
bátaflotinn gegnir líka allt öðru
hlutverki en menn gera sér grein
fyr.ir. Hann er uppeldisstöð. Þarna
erum við að ala upp okkar sjómenn
og ég veit ekki betur en það séu sjó-
mennirnir sem vinni fyrir þessu
heimili sem við búum á hér á ís-
landi. Og í öðru lagi þá er þetta elli-
heimili. Á þetta fara gömlu sjó-
mennirnir þegar þeir eru orðnir
heilsulausir á stóra flotanum. Og
við eigum að sjá okkar sóma í því
að vera ekki að gera þeim erfitt fyr-
ir, eftir að þeir hafa unnið hörðum
höndum áratugum saman á stóra
flotanum, svo þeir geti þá gutlað í
ellinni við þaðeina sem þeir þekkja.
Ég held að flestir sem stunda sjó
á smábátum séu komnir í þessi sam-
tök okkar. En það væru hins vegar
einkennilegir íslenskir trillukarlar
ef þeir væru nú allir sáttir og í
faðminum hver á öðrum! En það
eru nokkuð hreinar línur að allir ís-
lenskir smábátasjómenn eru í land-
sambandinu.
Að lokum vil ég senda öllum ís-
lenskum sjómönnum mínar bestu
kveðjur á sjómannadaginn með ósk
um að þeir mokfiski í framtíðinni!"