Alþýðublaðið - 13.06.1987, Qupperneq 14

14
Laugardagur 13. jún( 1987
Karl Steinar Guönason:
Verndartollar
hjá Efnahags-
bandalaginu?
„Viðskiptavinir þeirra erlendis
geta treyst því að þeir séu með fyrsta
flokks vöru, en það er svo oft að
slíkt er ekki hægt. Það eru einnig
ánægjuleg tíðindi að hér er fyrir-
tæki sem unnið hefur tindabykkju
sem enginn hefur viljað éta hér, en
seld hefur verið á góðu verði til út-
landaí1
Sex þúsund tonn seld
— En hvað með /ancJverkafólk?
„Landverkafólk er sumt ekkert
ánægt með þessar siglingar, en ég er
mjög ánægður með það að sjó-
menn fái sem allra best verð fyrir
fiskinn. Hins vegar verða bæði sjó-
menn og landverkafólk að vinna
saman að því að halda uppi fullri
atvinnu í landi, því það er nú einu
sinni svo að þarna er um að ræða
sameiginlega hagsmuni allra þegar
til lengdar lætur. Þess vegna verður
hver og einn að styðja hinn í þessum
efnum. Siglingar með afla eru ekki
enn orðnar verulegt vandamál hér á
Suðurnesjum. Það er orðið það
víða úti á landi, — sérstaklega í
Vestmannaeyjum þar sem fólk
stendur frammi fyrir mjög minnk-
andi atvinnu. Það er hins vegar
áhyggjuefni byggðarlaganna hér
fyrir sunnan að skipin hafa verið
seld út á land og auðvitað kvótinn
með. Eitt byggðarlag hérna, Garð-
urinn, er búið að missa alveg ótrú-
lega mikið. Einnig Keflavík. Ætli
það séu ekki um sex þúsund tonn
sem eru farin. Það ranglæti sem
felst í því að svæði eitt hefur fengið
minni kvóta en svæði tvö, gerir það
að verkum að það er ekkert óeðli-
legt að útgerð sem stendur illa
vegna lítils kvóta, reyni að bjarga
sér með því að selja skipin í burtu,
vegna þess að rekstrargrundvöllur-
inn er miklu betri fyrir skip sem
hafa margfalt hærri kvóta úti á
landi, bara við það að flytjast þang-
að. Við erum alveg á því að það
verði að stjórna fiskveiðunum og
að það sé ekkert vit í öðru. Ég hef
ekki heyrt neinar raddir sem bera á
móti því. — Við hér á Suðurnesjum
munum hins vegar ekki horfa upp á
það að sjávarplássin hérna verði
lögð í rúst vegna kvótakerfisins. Og
það er alveg Ijóst að það þarf að
gera gagngerar endurbætur á þessu
kvótakerfi og verður ekki við annað
unað. Sjávarfang veitt á Suðurnesj-
um er ekkert minna virði en sjávar-
fang frá öðrum stöðum.“
I\’öföld klemma
— Hvernig stendur útgerðin á
Suðurnesjum?
„Hér var á sínum tíma vaxtar-
broddur útgerðar og fiskvinnslu,
alveg þar til viðreisnarstjórnin fór
frá, eins og ég hef stundum sagt. Þá
fór þetta að breytast og útgerðin
hefur verið á hægfara niðurleið síð-
an. Svo þegar kvótakerfið kom, þá
lenti það mjög niður á byggðalög-
um eins og Keflavík og Garðinum.
Auðvitað er það svo tvöföld
klemma sem landverkafólk lendir í,
þegar það kemur á sama tíma, að
kvótinn er settur á og skipin fara að
sigla með aflann óunninn. Sigling-
arnar verða þó náttúrlega að eiga
sér stað til þess að taka af aflatoppa
sem stundum eru í þessu og það er
af hinu góða að svo verði gert
áfram. Það eru hagsmunir beggja
aðsvosé. Hinsvegarer þettaaðfara
út í öfgar. Og þetta er sérstaklega
hættulegt núna. — Þar má ekki að-
eins líta á skammtímahagsmuni
heldur hitt, að við sjáum fyrir okk-
ur að þessi feykilega sala á gáma-
fiski til útlanda, hefur verið víta-
mínsprauta í þau fiskvinnslufyrir-
tæki í Bretlandi og Þýskalandi sem
voru að verða fiskhungri að bráð.
— Nú er að færast nýtt lif í þessi
fyrirtæki. Og við erum með þessu
að styrkja þessi fyrirtæki í því að
efla sína fulltrúa hjá Efnahags-
bandalaginu til þess að koma á
Karl Steinar Guðnason: „Við á Suð-
urnesjum munum ekki horfa upp á
það að sjávarplássin verði lögð i
rúst vegna kvótans."
verndartollum á unninn fisk frá ís-
lendingum. Og ef það verður að
veruleika þá þýðir það ekkert annað
en verri lífskjör fyrir sjómenn og
landverkafólk"
Hagkvœmast að vera einn
á báti
— Hvað líður öryggis- og kjara-
málum sjómanna?
„Hvað varðar öryggismál sjó-
manna, þá hafa orðið stórkostlegar
breytingar á undanförnum árum til
hins betra. Þó er vissulega ótal-
margt enn sem þarf að breyta og
bæta. Menn setja t.d. spurningar-
merki við það hvort það sé eðlilegt
að málum sé svo háttað að það sé
hagkvæmast að vera einn á lítilli
fleytu. Margir velta því fyrir sér
hvar öryggið sé þegar svo er komið.
Um kjaramálin er það að segja
að ég tel að sjómenn hafi komið
betur út núna á síðustu árum heldur
en oft áður. Og vafalaust á sam-
keppnin um fiskinn sinn þátt í því,
það hefur verið boðið hærra verð í
fiskinn heldur en áður og sjómenn
fá meira út úr þessum siglingum ef
þær heppnast, en það liggur fyrir
að það er ekki nærri því alltaf sem
svo er, — öðru nær.
í næstsiðustu samningum var
gerð gagnger - breyting á lífeyris-
sjóðamálum sjómanna, svo að
segja má að þau séu loksins komin
í viðunandi horf. Þó eru sjómenn
ekki eins vel settir í þeim efnum og
opinberir starfsmenn, það verður
að segjast eins og er, og það gildir
um landverkafólk líka.
Ég vil árna sjómönnum allra
heilla í tilefni sjómannadags og
óska þeim til hamingju með dag-
inn“, segir Karl Steinar Guðnason.
„Kvótamálið er vissu-
lega það sem brennur
heitt á sjómönnum
nána, sérstaklega í
ákveðnum byggðalög-
um. En þetta kvóta-
mál er einnig um-
hugsunarefni fyrir
landverkafólk og út-
gerðarmenn. Sjómenn
geta auðvitað fœrt sig
til, en það geta
byggðarlögin ekki.
Sjómenn á Suðurnesj-
um hafa vissulega
siglt nokkuð með afla
óunninn, en það hef-
ur þó verið gert
þannig að jafnvœgi
hefur haldist á milli
veiða og vinnslu í
þessum efnum“, segir
Karl Steinar Guðna-
son, formaður Verka-
lýðs- og sjómannafé-
lags Keflavíkur. Karl
Steinar segir ennfrem-
ur að það séu talsvert
mörg smáfyrirtœki á
Suðurnesjum sem
verki aflann að
ákveðnu marki og
flytji út sjálfstœtt. En
það ánœgjulegasta
við smáfyrirtœkin sé
að þau geti greitt
hœrra verð vegna
þess að þau séu með
betri vöru en aðrir.
„Við viljum bara vera látnir í friði“
„Það halda margir að okkur
fjölgi mjög ótrúlega um þessar
mundir, en ég held að við stækkum
aðallega í umfjöllum fjölmiðla.
Vissulega fjölgar trillum, en þeim
hefur stöðugt fjölgað síðustu ára-
tugi. Hins vegar hafa þær komist í
miklu meiri umræðu undanfarin
tvö til þrjú ár heldur en hefur verið
áður. Ástæðan er fyrst og fremst
kvótakerfið. Það virtist vera þannig
um tíma, að trillurnar væru að sliga
þetta þjóðfélag til falls, vegna þess
að þær hafa verið sæmilega utan
kvótans."
Ólíkar aðstœður
„En við fengum fram í það mikl-
um mæli leiðréttingar á því sem
upphaflega átti að gera, að ég tel að
flestir séu nokkurn veginn sáttir við
sitt. Hins vegar er það okkar grund-
vallarskoðun, að veiðar þessara
litlu báta og þá sérstaklega króka-
veiðarnar, það er að segja hand-
færa- og línuveiðarnar, eigi ekki að
vera háðar einum eða neinum tak-
mörkunum. Við glímum við að-
stæður sem aðrir þurfa ekki að hafa
eins miklar áhyggjur af. Þar á ég
fyrst og fremst við veðurfar. Það
vill æði oft gleymast líka, að við
veiðum ekki á handfæri og línu í
svarta myrkri, en þessi mikli og öfl-
ugi floti sem við eigum, hann veiðir
alveg jafnt hvort sem er bræla og
myrkur eða bliða og sólskin og
logn. Litli báturinn er hins vegar
alltaf háður ytri skilyrðum"
1,5—3% á ári.
„Það stendur núna til að Land-
samband smábátaeigenda láti
vinna kort sem sýnir hvað litlu bát-
arnir nýta. Og það geta verið nokk-
uð fróðlegar upplýsingar; ætli það
komi ekki í Ijós að plássið sem við
tökum sé lítið. Samt virðumst við
vera heilmikið fyrir, — í umræðu
um þessi mál alla vega. Aflahlutfall
smábátanna hefur verið 1,5—3% á
ári hingað til, en nákvæma pró-
sentutölu hef ég ekki um það sem af
er þessu ári, en hún hefur eitthvað
örlítið stigiö"
Vilja trillurnar út
„Það fjaðrafok sem varð útí smá-
bátasjómenn þegar kvótakerfinu
var komið á, er fyrst og fremst til
komið vegna þess að það eru til í
Iandinu mjög öflug hagsmunasam-
tök aðila í sjávarútvegi sem vilja
trillurnar af haffletinum og telja
þær hinn mesta ófögnuð. Og það er
ýmsum „rökum" beitt. Það er til
dæmis að þetta sé mjög hættulegur
veiðiskapur. Það er sagt að lítill bát-
ur á stóru hafi þýði sama og mikið
af slysum og dauðsföllum. En
skýrslur sem hafa verið samvisku-
samlega unnar hér á íslandi sýna
þveröfugt. Þær sýna að slysin og
óhöppin verða á þessum stóru og
voldugu skipum.“
Varasamt hráefni!
„En við höfum líka legið undir
alls kyns ómerkilegum áróðri eins
og t.d. að við séum að bera á land
alls konar varasamt hráefni, að
netaveiðar smábáta t.d. séu tví-
mælalaust til þess fallnar að menn
séu að koma í land með tómt drasl,
bæði smælki, og eins að netaveið-
arnar skili mikið gömlum fiski á
land þar sem lítill bátur geti ekki
vitjað um netin á hverjum degi. En
það ætti þá að vera leikur einn fyrir
þessa menn sem halda slíku fram að
sýna fram á þetta með matsskýrsl-
um, en það hefur ennþá ekki nokk-
ur kjaftur fengist til þess. Þetta eru
nú þessi helstu „rök“. Þetta er sem
sagt ekkert nema ómerkilegur áróð-
ur, kominn frá þeim mönnum sem
vilja þessa báta burtí*
Bestu sjómennirnir
á litlu bátunum
„Annars þykist ég vita hver er að-