Alþýðublaðið - 30.11.1995, Blaðsíða 8

8
ALÞÝÐU BLAÐIÐ
HELGIN 30. NÓVEMBER - 3. DESEMBER 1995
Brúðkaupsmynd af Eluard og
fyrstu eiginkonu hans, hinni
framúrstefnulegu Gölu, en hún
varð síðar eiginkona Salvadors
Dali.
Súrrealist-
/
inn Eluard
á íslensku
Mál og menning hefur sent frá sér
Ijóðabókina Ástin Ijóðlistin og önn-
ur Ijóð eftir franska skáldið Paul
Éluard í þýðingu Sigurðar Pálsson-
ar skálds. Paul Éluard (1895-1952)
var eitt af höfuðskáldum Frakka á
þessari öld. Hann var í fararbroddi í
hreyfingu súrrealistanna á þriðja
og fjórða áratugnum, varð svo
virkur kommúnisti og í seinna
stríðinu urðu Ijóð hans svo ástsæl
meðal frönsku þjóðarinnar að
hann varð að þjóðskáldi. Ljóðmál
hans var liðugt og skýrt, litið um
hátíðleg eða sjaldgæf orð, en Ijós-
myndirnar hins vegar iðulega
flóknar og óvæntar að hætti súrr-
ealista. Það átti því vel við að marg-
ir frægustu myndlistarmenn aldar-
innar myndskreyttu bækur hans,
Picasso, Chagall, Max Ernst og
Dali. í formála sínum um skáldið
segir Sigurður Pálsson: „Megnið af
Ijóðum hans hafa elst afar vel, við-
fangsefnin eru að sönnu sígild,
myndbirtingar ástarinnar koma
okkur alltaf við, þráin eftir bræðra-
lagi manna vonandi líka. En það
sem mestu skiptir er að „tónninn" í
Ijóðunum virkar sterkari og hreinni
með árunum."
Jafnvel þegar við sofum
Jafnvet þegar við sofum vökum
vid hvort yfir ödru
Og þessi ást sem er þyngri en
þroskadur ávöxtur stöduvatns
hefur varað að eilífu án þess að
hlæja né gráta
Dag eftir dag nótt eftir okkur.
Pistillinn
Illugi Jökulsson skrifar
Sameining vinstrimanna - árið 2020?
Sameining vinstrimanna; hvað dettur
mönnum í hug þegar þeir heyra þessi orð?
Kannski flestum detti í hug stór og sterkur
sameinaður jafnaðarmanna- og/eða félags-
hyggjuflokkur, sem ótrauður etur kappi við
íhaldið, í stað allra litlu vinstriflokkanna sem
hér hafa tíðkast í nokkra áratugi. Og vissu-
lega er það slíkur flokkur sem líklega er átt
við með þessum orðum, sameiningu vinstri-
manna, en mér veitist samt erfitt að sjá slík-
an flokk fyrir mér. í staðinn dettur mér í hug
jólaskraut.
Einkennileg er sú tilhneiging kaupmanna
að setja jólaskreytingar og jólaauglýsingar
alltof snemma í umferð, löngu áður en nokk-
ur maður er kominn í jólaskap. Þetta jóla-
skraut kaupmannanna er dæmi um fyrir-
brigði sem stundum skjóta upp kollinum;
enginn vill það, öllum er í rauninni meinilla
við það, en samt verður það til, þróast og
haslar sér völl. Jólaskrautið skal vera komið
í fyrstu búðargluggana í lok október, enda
þótt bömin grúfi sig niður til að sjá það ekki.
Sameining vinstrimanna er rétt eins og þetta
jólaskraut kaupmannanna, er ég smeykur
um, nema með alveg öfugum formerkjum.
Allir vilja sameiningu vinstrimanna; hver
stjómmálaforinginn af öðmm á vinstri
vængnum lýsir því yfír að sameining vinstri-
manna sé sjálfur tilgangurinn með stjóm-
málaþáttöku þeirra, meira að segja ýmsir af
helstu foringjum íhalds- og hægrimanna
vilja líka sameiningu vinstrimanna því þann-
ig yrðu íslensk stjórnmál einfaldari og skýr-
ari, og þjóðin vill alveg áreiðanlega samein-
ingu vinstrimanna. En rétt einsog jólaskraut-
ið kemur alltof snemma þótt enginn vilji það
í raun og vem, þá er ég smeykur um að það
verði hreint ekki neitt af sameiningu vinstri-
manna, jafnvel þótt allir vilji það.
Frá því ég var bam að aldri - fyrir eitthvað
um aldarfjórðungi - og byrjaði að fylgjast
með pólitík þá hefur verið talað um samein-
ingu vinstrimanna. Bemskur hugur minn
skildi ekki þetta mál tii að byrja með; ef
vinstrimenn langaði svona voðalega til að

Fjórfaldur 1. vinningur
og Kínó í kaupbæti!
Þeirsem kaupa 10 raða Lottó-miða, milli kl. 9 og 19,
fá sex töiu Kínó-miða að andvirði 50 kr. í kaupbæti.
Kínó-miðinn gildír samdægurs.
Tilboðið gildir 30. nóv. - 2. des.
aj4-' Bt
/9^ . *'***’ I -vertu viðbúirum vinningi
-vertu viObúimw vinningi
Nú er að nota tækifærið!
sameinast í einum stómm
flokki, þá botnaði ég ekkert í
því af hveiju þeir gerðu það þá
ekki, í stað þess að tala bara
þrotlaust um það. Mér fannst
það hlyti að vera einfalt mál að
gera það sem hugurinn gimtist.
En síðan hefur mér lærst að
málið er greinilega ekki svona
einfalt. Málið er greinilega
ákaflega flókið; svo illyrmis-
lega flókið að nú er ég hættur að
trúa því að af sameiningu
vinstrimanna verði nokkum
tíma. Þótt allir vilji það.
Hitt og þetta er tínt til þessa
dagana; gamlar erjur, allt frá
fjórða áratugnum, eða þeim
fimmta, sjötta, sjöunda eða átt-
unda; deilur sem ættu að vera
löngu dauðar en lifa enn góðu
lífi, og má benda á ritdeilu Jóns
Baldvins Hannibalssonar og
Svavars Gestssonar í Alþýðu-
blaðinu því til staðfestingar. Þá
gátu vinstrimenn lengi vel ekki
sameinast af því að sá hluti
þeirra sem var í Alþýðubanda-
laginu vildi reka herinn úr landi.
Það sem menn finna nú v il
foráttu að vinstrimenn geti
einast er yfirleitt af svipiu
toga. Jón Baldvin spyr jafi.
ábúðarfullur um hvað eigi nú a
sameinast og síðan telur hann
upp fjölmörg ágreiningsmál Al-
þýðuflokksins og hinna vinstri
smáflokkanna: um landbúnað- 4
armál, sjávarútvegsmál, til 2
dæmis; en í þessum efnum telur °
flokkur sig sem kunnugt er hafa
hina heilögu og réttu stefnu.
Samt er það svo, að rétt eins og
Alþýðubandalagið settist hvað
eftir annað í ríkisstjóm án þess
að hreyfa nokkuð að ráði við
hemum, þá er Alþýðuflokkur-
inn nýkominn úr fjögurra ára ríkisstjóm með
Sjálfstæðisflokknum án þess að hafa hreyft
við sjávarútvegsstefnunni eða landbúnaðar-
pólitíkinni. Stefnunni mátti sem sé kasta fyr-
ir róða til að komast í ríkisstjóm, en nú getur
varla orðið af sameiningu vinstrimanna
vegna þess að stefnan skal vera svo einbeitt
og sönn.
Það er eins og í stómm vinstriflokki megi
alls ekki vera rúm fyrir nema eina skoðun á
hvurju máli. I Sjálfstæðisflokknum hefur
lengi verið rúm fyrir allar hugsanlegar skoð-
anir og sá flokkur hefur það, takk fyrir, alveg
bærileg. Að sönnu má halda því fram að hið
algera víðfemi stefnu Sjálfstæðisflokksins sé
varla til eftirbreytni, en flokkurinn hefur þó
fengið tóm til að hafa langtum meiri áhrif á
íslenskt samfélag en hinir sundmðu vinstri-
flokkar.
Sé því nú haldið fram að ekki sé hægt að
sameina vinstrimenn nema allir séu sam-
mála um stefnuna í hinum svokölluðu Evr-
ópumálum, þá er það vitaskuld ein firran
enn. Komi einhvemtíma til þess að Islend-
ingar greiði atkvæði um aðild að Habsborg-
araríkinu, þá er löngu ljóst að afstaðan mun
ekki ráðast af neinum flokkslínum; hvorki
núverandi né tilvonandi. Afstaða fólks mun
ráðast af niðurstöðu samningaviðræðna við
Evrópusambandið, og það er beinlínis fárán-
legt að flokkar eigi fyrirfram að hafa þá
stefnu að ísland skuli ganga í sambandið.
Það er best að allir geri sér þá almennilega
grein fyrir því - og viðurkenni það hrein-
skilnislega - að hvað sem líður fyrri tíma
misklíð, og ágreiningsefnum nútímans, þá
snýst vandinn um sameiningu vinstrimanna
nú aðeins um hefðir og vana, um persónu-
lega tortryggni, og svo náttúrlega völd. Völd
..ástæðan fyrir sundrunginni verður aðeins og eingöngu valda-
trölt smákónga og kannski drottninga; en í staðinn fyrir raun-
erulegar kórónur verður þetta sjálfskipaða konungalið bara
með gamalt jólaskraut á hausnum - sem enginn vildi.
og aftur völd. Er það ekki bara? Það er satt
að segja neyðarlegt að heyra um alla þá
meinbugi sem menn telja vera á þessari
margfrægu sameiningu, strax og þeir eru
komnir til metorða í pólitík, sestir til dæmis
á þing og sjá kannski fyrir sér að komast í
rfkisstjóm með íhaldinu einhvem tíma í
framtíðinni. Þá verður sameining vinstri-
manna óskaplega flókið mál sem ekki er rétt
að flana að, heldur þarf að skoða gaumgæfi-
lega, í hæsta lagi halda fundi og tala mikið,
og svo fyrr en varir líður aftur að kosningum
og þá verða flokkamir aftur komnir í hár
saman af því þeir vilja koma sér vel fyrir, áð-
ur en íhaldið eða Framsóknarflokkurinn
ákveða hverjir af smáflokkum vinstrimanna
fá að vera næsta hækjan þeirra í ríkisstjórn.
Meira að segja núna, þegar maður skyldi
ætla að vinstrimenn hefðu góðan frið til að
sameinast, úr því enginn þeirra var svo
heppinn að komast í ríkisstjóm, þá er þetta
enn allt saman ákaflega flókið mál og rétt að
ganga ekki mikið lengra en skipa nefndir og
starfshópa, kannski svo það sé ömggt að
ekkert gerist í málinu fyrr en næsta kosn-
ingabarátta hefst.
Ég trúi því, hvað sem líður mínum einka-
legu skoðunum í pólitík, að það sé hollt fyr-
ir land og þjóð ef vinstrimenn sameinast, og
ekki síst er það náttúrlega hollt fyrir vinstri-
menn sjálfa. Ég get ekki hugsað til þess
ógrátandi að eftir annan aldarfjórðung, upp
úr 2020(1), þá snúist stjómmálabarátta
vinstrimanna enn um það fyrst og fremst
hvemig ef til vill megi hugsanlega kannski
sameinast - milli þess sem menn skjóta
stoðum undir ríkisstjórnir íhalds og Fram-
sóknar. En verði tíminn ekki brúkaður núna,
þá mun auðvitað fara svo. Og það em allar
líkur á því, miðað við alla þá geysiflóknu
meinbugi sem talsmenn vinstrimanna sjá nú
á að sameinast.
En tíminn var bara ekki nægur, munu
frambjóðendur dvergflokkanna til vinstri
væntanlega segja í kosningabaráttunni 1999,
þegar þeir raða sér upp í biðröðina eftir
næstu ríkisstjóm, tíminn var ekki nægur fyr-
ir þá flölþœttu málejhavinnu sem þurfti að
fara fram; auk þess sem hinir vinstrimenn-
imir vildu ekki stíga skrefið til fulls, þegar á
hólminn var komið. AUir vildu það, en það
gat bara ekki orðið. Jólaskraut kosningabar-
áttunnar skal upp, hvort sem mönnum líkar
betur eða verr.
En þá verður líka deginum ljósara að
ástæðan fyrir sundmnginni verður aðeins og
eingöngu valdabrölt smákónga og kannski
drottninga; en í staðinn fyrir raunvemlegar
kórónur verður þetta sjálfskipaða konunga-
lið bara með gamalt jólaskraut á hausnum -
sem enginn vildi.
Pistillinn var áður fluttur í Ríkisútvarpinu en er
endurbirtur hér samkvæmt ósk Alþýðublaðsins.