Vísir - 28.11.1977, Blaðsíða 29

VISIR Mánudagur 28. nóvember 1977
33
FLAVIKUR-
ÐVARINNAR
f ' 'V" \
Baldur Sveinsson
svarar þeirri gagn-
rýni, sem fram hefur
komið i bandariska
timaritinu Aviation
Week & Space
Technology um
varnarmátt Kefla-
víkurstöðvarinnar
og segir að þar sé um
rangíærslur að ræða
og staðreyndum
hagrætt . Sé þar á
ferðinni sami mis-
skilningur og fram
kom i skýrslu fjár-
laganefndar öld-
ungadeildarinnar
siðastliðið vor. ^
V T
Flugvélarnar
1 öðru lagi er þvi haldið fram að
flugvélarnar sem helst eru til
varnar i Keflavik séu bæði
gamlar og úreltar. Þar eru nú 13
(en ekki 12) McDonnell Douglas
F-4C Phantom þotur. Þær voru
smiðaðar árin 1964-5 og eru þvi
um tólf ára gamlar. Þessar þotur
hafa sifellt verið endurbættar og
er þeim svo vel við haldið að þær
eru i flestu sem nýjar. Þær eru
öruggar, langfleygar (3600 km),
hraðfleygar (2300 km/klst.), ætið
viðbúnar með stuttum fyrirvara
og eru búnar mjög fullkomnum
ratsjár- og vopnabúnaði. öryggið
sést á þvi að siðan þær komu til
landsins sumarið 1973, hafa engin
meiriháttar óhöpp hent þessar
þotur. Það kemur vissulega að
þvi að nauðsynlegt reynist að
endurnýja flugvélaflotann og
verður það þá gert með þeim vél-
um sem best þykja henta aðstæð-
um hér á landi hverju sinni.
í samtali við Howie Matson,
blaðafulltrúa varnarliðsins fyrir
nokkrum dögum komu fram ýms-
ir athyglisverðir punktar um
varnarkerfi Islands.
Stöðugar endurbætur
Þar kom m.a. fram að ratsjár-
stöðvarnar i Rockville á Miðnes-
heiði og á Stokksnesi við Horna-
fjörð hafa verið stöðugt endur-
bættar og að drægi þeirra er ná-
lægt 250 milur eða 400 km. Er þá
að visu miðað við drægi gagnvart
háfleygum flugvélum en þær sem
lægra fljúga geta skýltsér bak við
sjóndeildarhringinn nokkru nær.
Einnig eru notaðar fljúgandi
ratsjárstöðvar af gerðinni Lock-
heed EC-121T Super Constella-
tion. Þær fljúga eftirlitsferðir
norður i Ishaf og hafa ratsjár-
drægi um 200 til 250 mflur (320-400
km) úr 3ja til 4 km hæð. (10 til
120000 fet). Þessar flugvélar hafa
einnig verið endurbættar mjög
siðan þær voru fyrst teknar i not-
kun. Þær voru upprunalega not-
aðar á ýmsum stöðum i heimin-
um en eru nú eingöngu i notkun á
tslandi.
Ef einhverjum kann að finnast
það vera sönnun þess að hér sé
eingöngu notað gamalt drasl, skal
þess getið að Bandarikjamenn
eiga enn enga vél sem komið get-
ur i stað þessara. Þvi er það ein-
mitt vegna mikilvægis Islands, að
siðustu vélunum af þessari gerð
er haldið úti héðan og þær endur-
bættar svo sem framást er unnt
þar til nýjar vélar, t.d. Boeing E-
SA AWACS verða teknar i notkun.
Er álitið að bandariski flugherinn
hafi uppi áætlanir um að stað-
setja slikar vélar i Keflavik, þó að
Howie Matson hafi ekki fengist til
að staðfesta það.
Varðandi notkun þessara flug-
véla (EC-121) er það að segja að
þær sjá hluti sem fara lágt i um
150 milna (240 km) fjarlægð. Er
nær dregur koma að visu til trufl-
anir sem t.d. sjórinn veldur en
vélin er búin sérstöku tæki sem
útilokar allar hreyfingar undir
ákveðnum hraða, en tækið má
stilla til að útiloka hvaðá hraða
sem er, þannig að skip, bátar og
ölduhreyfing sést ekki nema ætl-
ast sé til.
Dagar lei fturárósanna
taldir
Howie Matson var spurður um
þá gagnrýni sem hefur komið
fram og beinist að þvi að varnar-
liðið sé ekki fært um að mæta
leifturárás sem það hefur ekki
fyrirfram vitneskju um.
Svaraði hann þvi til að dagar
leifturárásanna væru taldir i
hernaðarsamskiptum stórveld-
anna. Með nútima tækni, gerfi-
tunglamyndatökum, rafeinda-
tækni, og öðru, viti Bandarikja-
menn um allar hernaðarathafnir
Rússa og öfugt. Liðsstyrkurinn i
Keflavik sé miðaður við að mæta
núverandi aðstæðum og sé meira
en nægur til þess, bæði hvað
fjölda og gæði snertir. „Við sinn-
um okkar starfi og völdum þvi
fullvel. Við höfum fundið u.þ.b. 80
rússneskar sprengju- og könn-
unarflugvélar á þessu ári, elt þær
uppi og fylgt þeim eftir út fyrir
islenska varnarsvæðið. Árs-
meðaltal slikra móttökuathafna
eryfir 100. Þeir sleppa ekki fram-
hjá okkur. Þeir hafa aldrei gert
það og þeir munu aldrei gera
það”. Þetta voru orð Matsons.
Hann sagði ennfremur i áfram-
haldi af þessu. „Ef verkefni
okkar vex eða breytist, munum
við breyta liðsstyrk og skipan i
samræmi við það. Dæmi um slikt
voru voræfingar rússneska flot-
ans i mai s.l.. Þá jókst til
muna umferð kafbáta um svæðið
kringum Island. Þá bættum við
nokkrum Orion kafbátaleitar-
vélum i hóp þeirra sem venjulega
eru staðsettar hér. Þegar æfing-
arnar voru yfirstaðnar fóru
þessar vélar aftur til sins heima.
Svipuð yrðu viðbrögðin hvort sem
þörf væri fyrir fleiri Phantom
vélar, aðrar tegundir orrustu-
flugvéla, björgunarvélar, her-
menn til að berjast á jörðu niðri
eða fleira i slikum dúr. Aðalein-
kenni bandariska hersins er
hreyfanleiki og sveigjanleiki i
viðbrögðum, það er að geta flutt
þann liðsstyrk sem þörf er á til
ákveðinna staða hvar sem er i
heiminum i tæka tið til að mæta
aðsteðjandi vanda”.
Einstæður árangur í
hæfnis- og viðbragðskönn-
un
Aðspurður um það hve margar
• árásarflugvélar ein ratsjárflug-
vél gæti séð um svaraði Howie
Matson þvi til að hver stjórnandi
gæti séð um fimm skotmörk og
þar af leiðandi gæti EC-121 vélin
séð um tiu slik á sama tima. Þetta
þýðir að hægt er að hafa stjórn á
tiu Phantom vélum i einu sem
geta þar með séð um a.m.k. tiu
skotmörk. Einnig eiga Phantom
vélarnar auðvelt með að granda
svonefndum flugsprengjum áem i
raun eru ekki annað en litlar
ómannaðar sprengjuflugvélar.
Ennfremur minntist Howie
Matson á niðurstöður hæfni- og
viðbragðskönnunarinnar i vor.
Þar var um að ræða venjulega
könnun á hæfni varnarliðsins til
að leysa að hendi þau verkefni
sem þvi eru ætluð. Niðurstöðurn-
| ar urðu slikar að næstum eins-
Þó nokkuð oft koma breskar Phantom þotur hingað til aö taka þátt I
æfingum með reyndustu rússamóttökusveit heimsins. Þessi vél er frá
23. flugsveit breska flughersins.
Tvær Phantom vélar 57. flugsveitarinnar koma til lendingar á Kefla-
vikurflugveili. Þessar tvær hafa tekiðþátt I æfingum og þá veriö iátnar
leika „óvinasprengjuþotur”. Það má sjá af þvi að þær bera sérstök
aukatæki undir vængjunum, sem er ætlað að trufla ratsjár hinna Phan-
tom þotanna. Má sjá þessitæki undir vængjunum og standa fjögur fer-
strend loftnet niður Ur þeim.
McDonnelI-Douglas F-4E Phantom frá 86. flugdeild bandarfska flug-
hersins á Ramstein flugvelii I Þýskalandi. Ef vel er að gáð má sjá að
undir nefi þessarar vélar er litið gat fyrir hlaup hinnar innbyggðu 20
mm. fallbyssu, en hún getur skotiðum 6000 skotum á minútu.
Myndirnar, sem fylgja þessari grein,
eru úr safni Baldurs Sveinssonar
dæmi er innan bandariska hers-
ins. Af 100 fræðilega mögulegum
stigum hlutu deildirnar hér 97.
Þessi stig eru gefin fyrir allt starf
þess liðs sem sér um loftvarnirn-
ar, allt frá þvi að ratsjárstöðv-
arnar finna „óvinaflugvélarnar”,
Phantom þoturnar elta þær uppi'
og „skjóta þær niður” og til þess
hvernig bréfaskriftum og gólf-
þvotti er háttað. Vitaskuld er
meginburðarásinn i þessarri
könnun fólginn i þvi að finna og
elta uppi flugvélar óvinarins. Þar
með er, ljóst að ef eitthvað hefði
farið úrskeiðis i þeim hætti könn-
unarinnar hefðu sveitirnar hér
ekki með nokkru móti getað
fengið svo mörg stig. Þess má
einnig geta að flugvélar þær sem
æft er að finna og „skjóta niður”
(i þessum tilvikum er engum
skotum eða flugskeytum hleypt af
en myndavélar og rafeindaút-
búnaður látinn skera úr um það
hvort „óvinavélin” hafi verið
„skotin niður”) eru Martin EB-57
Canberra þotur sem fylltar hafa
verið að rafeindabúnaði sérhönn-
uðum til að trufla ratsjár og gera
Phantom þotunum erfitt um vik
að finna þær. Er það haft eftir
flugmönnum að svipaður munur
sé á þvi að finna EB-57 vél og
rússneska sprengjuþotu og að
finna hagamús og kú úti á túni.
Samt mun engin EB-57 vél hafa
sloppið i gegnum varnarnetið.
Myndatækni gervitungla
Varðandi það sem hér hefir
fariðá undan er rétt ao taxa tram
nokkur atriði.
Gerfitungla myndatækni
Bandarikjamanna er nú komin á
það stií»að „Big Bird” gerfitungl
þeirra eru búin myndavélum sem
ekki aðeins greina fólk úr 160 km
hæð, heldur einnig hvort fólk er
búið einkennisbúningum eða
ekki. Enn sem komið er mun þó
ekki vera hægt að greina tign her-
manna!!!! Myndavélar þessar,
sem smiðaðar eru hjá fyrirtækinu
Parkin-Elmer i Connecticut,
greina þetta þó aðeins við bestu
aðstæður, þegar myndavélunum
er beint lóðrétt niður og ahdrúms-
loftið er kyrrt. Þar sem hér er
raunverulega um „smásjá” i
geimnum að ræða, er þörf fyrir
önnur gervitung með viðara sjón-
svið til að fylgjast með hernaðar-
athöfnum Rússa- og leita uppi
myndaefni til að skoða nánar i
„smásjánni”. Nauðsynlegt er að
framkvæma myndatökur sem
þessar úr mannlausum gervi-
tunglum vegna þess að hin
minnsta hreyfing manna i slikri
stöð mundi valda hreyfingu á
myndavélinni og þurrka út smá-
atriðin.
Nyrri gerð af Phantom vélum
eru nefndar F-40 og F-4E. Þessar
þotur hafa mjög litið umfram F-
4C gerðina sem hér er staðsett
íema E gerðin hefur innbyggða
ayssu i nefinu. Kom það fram i
striðinu i Vietnam að heppilegt
væri að hafa slika hluti innbyggða
en áður höfðu sérfræðingar haldið
þvi fram að til bardaga i návigi
milli hljóðfrárra herþota mundi
aidrei koma framar.