Vísir - 30.11.1977, Blaðsíða 11

Miövikudagur :!0. nóvember 1977
11
HINN BUNDI ÞURS

STÉTTARSAMBAND SÍS OG FRAMSÓKNAR
Upp lara að vaxa spurningar
um a( hve miklum heilindum
Sléllarsamband bcnda vinnur
aft kjaramálum þeirrar hrjlftu
stétlar.sem annastum stBrstan
hluta matvdaöflunar til neyslu
I landinu. Komnar eru tiUögur,
sem Stettarsambandift er nú aft
leggja fyrir bcndur tU um-
(Jöllunar og samþykktar. sem
bera þess vott aft (orustulift
ba-nda er haldift blindri skelí-
ingu Ut a( þelm heimskulega
aröftri aft landbunafturinn sé
orftinn öþarlur'og hagkwmara
t* aft (lytja inn kjöt. mjölk og
osta.en vcntanlega ekki skyral
þvl englnn kann aft búa þaft til
nema vlft. Tiliögur Stéttarsam-
bandsins snúast um þaft aftj
skattleggja bcndur (yrir (öftur'
brtiskaup og kjötsölu tU aft ha(a
eitthvaft upp i þau ódcmi. sem
landbúnafturinn þar(nú a( rlkis-
(r til aft standa undir sör.
Stéttarsamband brnda er
angi a( Pramsöknardokknum.
og þá umleift angi a( Sambandi
Islenskra samvinnulélaga. Þeg-
ar leitaft skal lausna i (Járhags-
vandrcftum landbúnaftarlns
kann StéttarsambandiO engín
öonurráft en þau. aft snúa tér til
baadanna sJáKra meft þaft (yrir
augum aft (á þá tl að sam-
þykkja skatlaálögur a (öfturbrti
og kjöt. Altur á möti dettur
Stéttarsambandinu ekkl I bug.,
aft athuga usi vifisklptakjör þau'
sem SIS veltir brndu m. en þettai
störveldl ianaa heildsölunnar I
landinu er (yrir löngu orftifi svo
þungur baggl á bcndaverslun-
innl. aft vift liggur að halda megi
þvl Iram aft allur vandl benda
vcrl leystur meft bvl aft leggja
SIS niftur. Sambandlft rekur
hvert gröfta(yrlrtzkift a( öftru
meft þaer vörur. sem þaft (aer I
gegnum bændaverslunina. þött
ylirby ggingin sé sllk aft SIS aé
vegar virðist honum (yrirmun-
aft ab skilja. aft mlklnn þátt I
verftlaginu innanlands hlýtur
umboftssalinn I bændaverslun-
ínni aft eiga. en þessi umbofta-
sali keppíst vift aft gera sam-
stoöugt lyar vant. S.l. árgræddi
þaft m.a. áttatiu mUIJánlr á
pylsugerftá Kirkjusandi. M er
löngu kunnur sá olsagröfti. sem
‘SIS og aftrir inndy tjendur ha(a
ha(t a( (öfturbætissölimni.
Jánas KrlstJánsson. ritstjöri
Dagblaftsins. he(ur á undan-
(örnum árum verift helsti gagn-
rynandl landbdaaftarins. og hel-
ur þar raargt satt sagl. Hlns-
komulag vift aftra landytjendur
um ákveftift innllutningsverft
ýmissa nauftsynjavara. efta
a.m.k. gerir engan ágrelning
þar um. Má vera aft Jönas vllji
ekki um þetta tala a( þvl hann
möftgar meft þvl samvinnuaftila
umboftssalans og heildsdunnar.
Stéttarsambandift kýs aft lara
sömu leift og Jönas og snúa sér
aft bændunum sjállnm I staft
þessaftleila orsakanna hjá SIS.
Vegna pölitlskrar samstöftu
sinnar vift Kramsöknarllokkinn
og SIS neitar Stéttarsambandift
aft horlast I augu vift sannleik-
ann.og hirftirekki um aft kynna
sér t.d. hver gröfti er aft þvl aft
(lytja inn (öfturbæti. sem seldur
er t okurverfti til bænda. I stað
þess gerir Stéttarsambandift
ráft lyrir þvl aft bændur verfti
látnlr greifta skatt aI (öftur-
bætiskaupum slnum. Vltaft er
um olsagröfta a( inndutningi
(öfturbætis til landsins, og raunu
dæmi þess afi verfitagningu sé
þannig bátlaft aft hún dugi -til
(atteignakaupa erlendb. Þetta
gerlstá sama Uma oghérerallt
aft springa a( oí háu land-
búnaftarverftl. llm kjötsöluna er
þaft aft segja, aft álurftalánin
komast seint og iUa til skUa,
-vegna þess aft heildsölulyrir-
tæklft StS þar( aft noU pening-
ana til aft hálda vift hinni gllur-
legu ydrbyggingu sinni, sem er
orftift eitt gleggsta dæmift um
Parkinsons-lögmálift á Islandi.
Væri Stéttarsambandift öháft
sléttarsamtök mundi þaft kre(Ja
umboftiialana um reikninga og
láta jafnframl gera rannsökn á
þvl erlendls hver gröftinn á
(öfturbætissölunni raanverulega
er áfturen rokift er tll meft tlllög-
ur um skatt á föfturbæti. Þeir
sem eiga aft greifta þennan skalt
eru áinfly tjendur sJáUir. Og
Jalníramt mundu rauavenileg
stéttasamlök sjá Ul þess aft
alurftalánin (æru bctnt tll bænáa
leift og þelr legftu inn
slna.
Svarthöffti
Þjóðsögur okkar Islendinga
segja skilmerkilega frá ýmsum
sambýlisaðilum okkar mannanna
i landinu á umliðnum 11 öldum.
Eitt af þeim sem þær segja skil-
merkilega frá eru þursar þeir,
sem haft hafa hér búsetu. Sumir
þeirra voru tvihöfða og höfðu þó
vitsmuni í öfugu hlutfalli við
höfðafjölda. Sumir þeirra voru
eineygðir og jafnvel með augað i
hnakkanum og sáu mjög illa það
sem gjörðist umhverfis þá og til
var það að þeir voru blindir.
„Stéttarsamband SÍS og
Framsóknar.”
Þessir ibúar landsins eru orðnir
sjaldgæfir.
Einn hefur þó skotið upp kolli
siðustu tvö árin og er hann að fást
við ritmennsku i dagblaðið Visi og
kallar sig ..Svarthöfða”.
Sá Svarthöfðótti skrifar grein i
Visi mánudaginn 21. nóv. s.l. er
hann kallar ..Stéttarsamband StS
og Framsóknar”.
Þar er rætt um forystu bænda
og talið að hún bregðist undarlega
og heimskulega við vandamálum
bændastéttarinnar.
Rétt er að vekja athygli á að
bændur hafa revnt svo sem lög
heimila að ná tekjum af sölu bú
vöru i landinu og tekið þá aðstoð
sem lög heimila rikisvaldinu að
veita bændum i þvi' efni bæði við
innanlandssölu og útflutning. En
nú þarf að flytja úr landi meira af
búvöru en áður og verð á þvi sem
út er flutt er lægra en það kostar
bændur að framleiða vöruna. Til
þess að norðlenskir og austfiskir
bændur verði ekki að taka á sig
mestallan skellinn sem af þessu
leiðir á forysta bænda skv. lögum
að jafna þennan halla á milli allra
bænda i landinu.
A sl. ári var það gert með þvi að
taka verðjöfnunargjald af allri
kindakjötsframleiðslunni til nota
i þessu skyni.
Þetta skilur tvihöfðinn
ekki.
Nú eru horfur á að þessi um-
ræddi mismunur verði stórum
meiri á næsta ári, ef mjólkur-
framleiðslan eykst. Greindum
bændum finnst lítið vit í að leggja
fjármagn i kaup rekstrarvara og
vinnu i framleiðslu, sem þeir fá
litið sem ekkert fyrir og telja þvi
eðlilegra að taka gjald af þeirri
innfluttu rekstrarvöru sem mest
áhrif hefur á framleiðsluna þe.
erlenda kjarnfóðrinu og vinna
tvennt i senn draga úr umfram-
leiðslu og fá tekjur i verðjöfnun-
arsjóð til að bæta upp verðið til
þeirra sem neyðast til að flytja út
vörur, sem ekki verða verðbæltar
af rikisfé. Jafnframt myndu
bændur geta létt af sér nokkru
vinnuoki og samkeppnisaðstaða
innlends fóðuriðnaðar batna
verulega.
Þetta skilur tvihöfðinn ekki,
sem varla er von og vitsmunir
hans leyfa honum ekki að afla sér
upplýsinga um þetta efni. En
hans eina auga sér eitt — bændur
kaupa kjarnfóður af SIS. Það okr-
ar á þessari vöru og ætti þvi að
greiða skattinn skv. hans mati.
Á ábyrgð verðlagsstjóra
ef innflytjandinn getur
falsað faktúrur.
Tvihöfðinn virðist ekki sjá að
innflutnings- og heildsöluaðilar
kjarnfóðurs eru a.m.k. sjö tals-
ins. Það græða þá fleir aðilar á
þessari verslun en SIS, ef um
gróða er að ræða. Er máske ein-
hver af þessum heildsölum, sem
lætur matinn i skál tvíhöfðans og
finnst tvihöfðanum matar-
skammturinn nauraur?
Það vill svo til að SIS er nú með
einna lægst verð á kjarnfóðri og
hefur lækkað það mikið siðustu
vikurog máske meir en aðrir inn-
flytjendur. Þannig að kjarnfóður-
verð hefur aldrei verið hagstæð-
ara miðað við annað verðlag i
landinu. Annað kemur einnig til
— verðlagsstjóri yfirfer alla
verðútreikninga og þarf að sam-
þvkkja þá. Það er þvi' á hans
ábyrgð, ef einhver kjarnfóðun
innflytjandi getur falsað faktúrur
og fjárfest erlendis á þann hátt
hluta fóðurverðsins.
Þetta sér tvihöfðinn ekki. Hefur
hann máske augað i hnakkanum,
eða er hann alveg blindur?
//...aö segja dreifbýlinu striö á hendur og Reykjavík
úr lögum við íslenska ríkið?"
Haraldur Blöndal, lög-
fræðingur og Visisskribent
drepur niður penna i fimmtu-
dagsblaði Visis. Gerir hann að
umræðuefni kosningu Ellerts
Schram i fjárveitinganefnd Al-
þingis. Haraldur er, sem kunn-
ugt er, einn helsti andófsmaður
svonefndrar byggðastefnu sem
varð til á öndverðum dögum
— hið sjálfstœða borgríki
siðustu vinstristjórnar. Þessi
margnefnda stefna var fólgin i
þvi, að settir voru á stofn sjóðir
sem skildu stuðla að uppbygg-
ingu atvinnufyrirtækja á skipu-
legan hátt i þeim byggðarlögum
þar sem rikt hafði árvisst at-
vinnuleysi eða atvinna verið
stopul. — Þetta er i stuttu máli
það sem Haraldur Blöndal kall-
ar að beita fjárveitingavaldinu
gegn Reykjavik. Svo glórulaus
er Haraldur um gildi nefndrar
stefnu fyrir dreifbýlið og
þjóðarbúið i heild að það er engu
likara en hann treysti þvi að
Visir berist ekki út fyrir höfuð-
borgarsvæðið eða verði orðinn
svo gamall að enginn nenni að
lesa hann i dreifbýlinu.
„Glappaskot” byggða-
stefnunnar
Eitt af „glappaskotum”
byggðastefnumanna var, að
rikisvaldið skyldi hafa forgöngu
um kaup á fjölda skuttogara
sem dreifast skyldu umlands-
byggðina, samfara þeirri þróun
sem varð i landhelgismálum.
Togarafloti landsmanna var að
úreldast, en uppistaða hans var
ennþá nýsköpunartogararnir
frá þvi eftir strið. Og er það nú
svo, að timatal i mörgum
sjávarbyggðum, er miðað við
komu skuttogarans, slik varð
umbyltingin. Þetta minnist
Haraldur ekki á.
Sálumessa þörunga-
vinnslunnar
Hins vegar talar hann fjálg-
lega um þörungavinnsluna sem
höfuðminnismerki byggðastefn-
unnar. Þörungavinnslan er sem
kunnugt er tilraun til að nýta
frekar þærauðlindir sem landið
hefur að bjóða, en aðstæður
taldar heppilegri við Breiða-
fjörð en Faxaflóa.
Þangskurður gekk erfiðlega i
fyrstu af þvi notaðir voru
óheppilegir þangskurðar-
prammar. Halli varð mikill á
fyrirtækinu eins og oft vill verða
við slikar tilraunir. Nú i sumar
var breytt um aðferðir og farið
að handskera þangið að hætti
Norðmanna og gekk mun betur.
— Það ersigurhreimur istilnum
hjá Haraldi Blöndal er hann lýs-
irdómi örlaganna yfir þörunga-
verksmiðjunni. Þeim dómi hef-
ur hins vegar verið áfrýjað með
von um betri tima.
Hið sjálfstæöa borgriki
Áfram heldur Haraldur gand-
reið sinni á siðum Visis. Hann
lýsir Reykjavik sem sjálfstæðu
og óháðu borgriki sem búi við
„traustan sjálfstæðan fjárhag
og sé engum háð og hafi ekki
sótt i fjárhirslur rikissjóðs til að
inna af hendi nauðsynlegar
. framkvæmdir.” „Reykvikingar
hafi sjálfir lagt fram fé til
hafnarframkvæmda, malbikun-
ar, hitaveitulagna og svo mætti
lengi telja.” „Ekkert sveitarfé-
lag getur sagt það sama.” —
Það er engu likara en Haraldur
Blöndal haldi lög þau sem sett
voru 1971 um fjárveitingu til
opinberrar þjónustu og fram-
kvæmda i sveitarfélögum, þar
með talinni Reykjavik, hafi
aldrei komið fyrir almennings-
sjónirog hann getiþvi borið það
á borð fyrir sauðsvartan almúg-
ann, að Reykjavik njóti ekki
þeirra réttinda sem gert sé ráð
fyrir i lögum.
Aukinn skilningur
Það er ekki ætlunin hér að
amastvið veru Ellerts Schram i
fjárveitinganefnd. Það er eðli-
legt að Reykjavik eigi sinn full-
trúa I nefndinni og ætti það enn
að auka á skilning þeirra sem i
þéttbýlinu búa á vandamálum
landsbyggðarinnar og öfugt.
Anarkismi?
Svo ég snúi mér nú aftur að
grein Haraldar, þá lýsir hann
þeirri skoðun sinni undir lokin,
að fólkið sjálft eigi að ráða mál-
um si'num, ekki rikisvaldið.
Hann vill með öðrum orð-
um leysa upp þá stofnun sem
heitir þjóðfélag. 1 versta falli að
Reykjavik segi sig úr lögum við
landsbyggðina. Hann vill að
stjórn borgrikisins geti ein ráð-
stafað fjármunum þess undir
styrkri stjórn friherrans, Birgis
tsleifs.
Finnbogi Hermanns-
son skólastjóri i Súða-
vik skrifar: Getur það
verið að skilningur
Haraldar Blöndal og
jábræðra hans undir
kjörorðinu //Báknið
burt" sé ekki djúp-
stæðari en svo á is-
lenskum þjóðfélags-
vanda< að lausnin sé
fólgin i þvi að segja
dreifbýlinu stríð á
hendur og Reykjavik
úr lögum við islenska
rikið?
Er manninum alvara?
Sú hugsun hlýtur óhjákvæmi-
lega að læðast að eftir lestur
þessara hugleiðinga Haraldar
hvort manninum sé virkilega
alvara. Þvi manni er að visu
ætlað að trúa, að treikvartsiðu i
alvarlegu blaði er ekki ætlað að
flytja eitthvert ábyrgðarlaust
kjaftæði?
Getur verið, að skilningur
Haraldar og jábræðra hans,
undirkjörorðinu „Báknið burt”,
sé ekki djúpstæðari en svo á is-
lenskum þjóðfélagsvanda, að
lausnin sé fólgin i þvi að segja
dreifbýlinu strið á hendur og
Reykjavikúrlögum við islenska
rikið?