Vísir - 11.03.1978, Blaðsíða 14

LaugardagUr 11. mars 1978
VÍSIR
m
VISIR Laugardagur 11.
marz 1978
f. V*

PS\^.?1a^V^oO^co^ se^

;^|rgÍéSfg5í3

WS%r&^
o9, pao Qe’
.09'
,0Í
ef

0^°A\\sV^
1 v\V'-
í^°
oo^et 4^V0
'PaV^.\ áVeS‘
s\>
c.M°
,\N
v\<
,W°
Frá Eiöum í myndlistina eftir nokkrar æfingar viö aö mála
„Þegar ég var i alþý&uskólan-
um á Eiöum, þá var ég búin aö
ákveöa þaö aö ég ætlaöi mér i
myndlistarnám. Ég var staðrá&in
i þvi aö fara til Reykjavikur i
Myndlista- og handiöaskólann þó
aö ég vissi ekkert hvernig sá skóli
starfa&i eöa nákvæmlega hvaö
væri kennt þar. Það var mér nóg
aö vita þaö a& þarna gæti ég unniö
myndverk i einhverri mynd”.
Kolbrún Björgólfsdóttir hefur
oröiö. Hún er aö austan og kom til
Reykjavikur 17 ára gömul. Hún
valdi keramik til aö fást viö og
húsamódel sem ég geröi. Ég
krækti mér i gamalt eldhúsborö
og fannst þaö upplagt til aö setja
á þaö húsahverfi, — svona módel
eins og arkitektar gera af skipu-
lagi. Ég held aö þaö heföi alveg
komið til greina hjá mér að veröa
arkitekt ef ég heföi ekki fariö aö
mála húsin eins nákvæmlega eins
og raun varð á. Þetta endaöi meö
þvi aö ég lag&i aöaláhersluna á a&
mála húsin i staö þess aö einbeita
mér aö skipulaginu á eldhús-
boröinu. Svo hætti ég alveg viö
eldhúsboröiö meö öllu sem á þvi
,EG LIFI
Á BLÓMA-
POTTUNUM
HENNAR
KOLBRÚNAR'
A heimili þeirra Magnúsar Kjartanssonar og Kolbrúnar Björgólfsdóttur gengur myndlistin fyrir öllu
ööru.
Nýjasta myndin sett á vegginn f stofunni. ,,Nú ., Er þaö svona,”
scgir fólk. Þvi finnst vanta sólarlagiö i myndirnar minar.”
erum aö fást viö þannig efni. Viö
vinnuna þýöir ekki aö ætla sér aö
hafa allt fallegt og fint i kring um
sig. Viö erum að sulla með vatn
liti og annaö. Það má kannski
likja þessu viö að gera drullukök-
ur eins og krakkar gera. Alla
vega er hægt að segja aö þetta sé
hálfgert drullumall litlir krakkar
myndu ekki kalla þetta neitt
annaö.” Þaö er Kolbrún sem
skýrir þetta nánar út.
Listnám var eitthvað vafa-
samt.
„Aöur en ég fór til Kaupmanna-
hafnar þá hélt ég sýningu i Nor-
ræna liúsinu meö Sigurði örlygs-
syni. Þetta var 1972. Ég ætlaði
auðvitað aö reyna að fá dálitiö
upp i námskostnaöinn I Kaup-
mannahöfn. Voru þaö harö
geometriskar myndir, — frum-
formum raðað saman. En upp-
skeran var litil það kom litið inn
upp I námskostnaðinn. Ég varð
þvi auövitað aö leita á náöir lána-
sjó&sins eins og aörir námsmenn.
En þar sem ég tók engin próf eins
og t.d. fólk sem fer i viðskipta-
nám og gat ekki sýnt neinar
einkunnir fannst þeim þetta
— Helgarblaðið heimstekir Magnús
Kjartansson listmólara og Kolbrúnu
Bjðrgólfsdóttur leirkerasmið
Viðtal: Katrín Pálsdóttir
Myndir: Björgvin Pálsson og Jens Alexanderson
„Hlutir okkar eru ekki i ramma og þvf ekki litiö á þá sömu augum
og myndverk, sem er hengt upp á vegg. Skálar hafa enga sál, eöa
hvaö?”. Þaö tók margar vikur aö vinna þessa postulinsskál sem
Kolbrún heldur á, enda er hún eingöngu unnin i höndunum.
geta skrafaö við einhvern,drukkiö
kaffið sitt og spjallaö um hvaö
maöur er að gera. Ég þekki þetta
aö visu en aðeins litinn hluta árs-
ins. Þann hluta sem ég kenni viö
Myndlista og handiöaskólann. Ég
skelfilega vafasamt þarna I lána-
sjóðnum. Fyrsta námsáriö fékk
ég ekki úthlutað úr lánasjóönum
fyrr en ég kom heim um vorið.
Listnám var ekki viö sama borö
og aörar námsgreinar, þaö var
eitthvaö sem fólk fór i aö gamni
sinu.”Magnúserfremur óhress á
svipinn þegar hann minnist sam-
skiptanna við lánasjóöinn. Og
Kolbrún lenti i sömu togstreitu
við lánasjóöinn.
//Þú átt svo gott þú þarft
ekki að vakna á morgn-
anna"
„Viö heyrum þvi oft fleygt hvað
viö eigum gott aö þurfa ekki að
vakna viö klukkuna á morgn-
anna. Þaö sé ekkert sem reki á
eftir okkur enginn til aö skamma
okkur ef viö komum of seint i
vinnuna. Ég hef einnig oft orðiö
Magnús við mynd sem hann mála&i á árunum 1967-68. „Kólkl llkar
best viö gömlu myndirnar minar.”
heitir nú leirkerasmiöur i sima-
skránni. Þar ætti ef til vill frekar
aö standa myndlistarmaöur en ef
svo væri þá heldu allir að hún
málaöi myndin Viö eigum ekki
orö yfirhennar starf sem er nægi-
lega yfirgripsmikiö til aö segja
allt þaö sem þarf aö koma til
skila.
„Þegar ég var litil stelpa þá
fannst mér gaman aö þeim hlut-
um sem pabbi skar út i tré. Hann
mála&i einnig. Ég býst viö aö ég
hafi þetta úr honum. En sveita-
stelpan fór meö áhugann til
Reykjavikur og settist á skóla-
bekk, þar sem hún bætti ennþá
meira við hann. Ég var eins og
allir aðrir nemendur i forskólan-
um i tvö ár en slöan valdi ég kera-
mikdeildina og var þar i önnur
tvö. Ég verö aö segja þér frá þvi
hvernig fór fyrir mér i textildeild-
inni, þar sem ég reyndi fyrir mér
i einn mánuö. Ég vil ekki segja aö
þaö hafi verið lei&inlegur timi en
ég átti bara ferlega bágt. Ég var
bókstaflega að fara á taugum viö
aö fást við alla þessa þræöi. Þaö
fór þvi varla á milli mála aö
textildeildin kom ekki til greina.
En mér finnst fullunnin textilvara
alltaf mjog skemmtileg. Þaö var
allt annaö uppi á teningnum
þegar ég kom I keramikiö, þar
fann ég mig og sé aldrei eftir þvi
aö hafa valiö þá deild”, sag&i Kol-
brún.
„Þegar ég er spuröur hvenær ég
byrjaöi aö mála held ég mig viö
ártaliö 1967 enda byrjaöi ég þá
var og snéri mér aö þvi aö mála
myndir.”
Hvernig var með listnám I
Menntaskólanum ?
„Þegar ég var i MR, þá gátu
nemendur sótt námskeiö i mynd-
list nokkrar vikur á vetri. Þegar
ég sótti þetta námskeið var
leiöbeinandi Hpröur Agústsson,
listmálari. Þar glæddist áhuginn
enn meir og hann hvatti mig til
þess aö fara út á þessa braut.
Annars var það mjög ómerkilegt
sem viö lásum I t.d. listasögu og
margt hreinasta della. Ég man
t.d. eftir þvi aö þaö var minnst á
Degas i þessari sögu og þar var
sagt aö hann málaöi helst ljótt
fólk og ruslatunnur. Þessi maöur
er frægur fyrir aö hafa áhuga á
hreyfingu og hefur málað ótelj-
andi myndir af ballerinum og
hestum og engar ruslatunnur a&
ég best veit.
Annars var þaö oröið þannig aö
þegar ég var i sjötta bekk I MR aö
ég sleppti úr Glaumbæjarferöum
til aö geta snúið mér aö
„skemmtanalifinu” og þá á ég viö
myndlistina sem varö min
skemmtun. A þessum árum mátti
mikiö ganga á til aö Glaumbæjar-
feröum var sleppt um helgar en
þetta gekk nú samt svo langt.”
Sumir burðuðust með bjór-
kassa og aðrir gengu með
hringi í nefinu
Eftir aö Kolbrún haföi lokiö
fjögurra vetra námi i Handiöa- og
Myndlistaskólanum og Magnús
haföi veriö þar i þrjú ár þá lá
leiöin til Kaupmannahafnar.
Magnús stunda&i nám viö Kon-
unglegu dönsku listaakademiuna
en Kolbrún viö skóla sem heitir
Skolen for Brugskunst. Hann hét
áður Kunsthandverker og
kunstindustri skolen. 1 honum eru
deildir fyrir keramik, textil#tisku-
hönnun# gullsmiðadeild og hús-
gagnahönnun var einnig hægt aö
læra þar ásamt fleiru.
„Mér fannst alveg bráö
skemmtilegt aö fara meö Kol-
brúnu á skemmtanir sem haldnar
voru i þessum skóla. Þaö var
greinilega hægt aö þekkja þaö
fólk úr hópnum sem var t.d. i
tiskuhönnun og texstil. Reyndar
var hægt aö benda á hvern og einn
og segja i hvaöa deild skólans viö-
komandi var. Fólkiö sem var aö
læra tlskuhönnun var upp strilaö
og þaö var ekki óalgengt aö þaö
gengi með t.d. hring i nefinu eöa
eitthvaö álika gáfulegt. Eins voru
þeir nemendur sem stunduöu
nám i textildeildinni áberandi vel
klæddir. Ekki endilega eftir nýj-
ustu tisku heldur i vönduöum og
fallegum fötum. Svo voru þaö
þeir sem voru i Keramikdeild-
inni, þeir komu yfirleitt i vinnu-
fötunum og þá mátti sjá hvaöa liti
þeir voru aö nota siðast og hvaöa
leirtegund. Þeir buröuöust meö
bjórkassana og höföu þaö huggu-
legt út I horni,” sagöi Magnús.
„Það er satt aö nemendur i
keramik skera sig dálitiö úr. Viö

Magnús: „Þeim fannst listnám skelfilega vafasamt þarna i lána-
sjóönum.”
vör viö þá skoöun hjá ýmsu fólki
að þeir sem fást viö myndlist eöa
einhverja aöra listgrein séu yfir-
leitt einstaklingar sem séu lausir
I reipunum fari mikiö út og
skemmti sér nenni ekki aö gera
neitt algjörir slæpingjar.
— Er ekki eitthvaö til i þessu?
„Þaö segir sig sjálft sama
hvaöa starf þú hefur aö ef þú
stundar það ekki, þá færöu
heldur ekki neitt út úr þvi. Ég segi
fyrir mig aö þeir hlutir sem ég
vinn á minni vinnustofu gera sig
ekki sjálfir. Þar er ég forstjórinn
verkstjórinn, verkamaöurinn
innkaupastjórinn sölustjórinn og
þaö er út i hött ætla aö reka verk-
stæöi eins og mitt ef maöur stund-
ar ekki sina vinnu. Þaö er svo
ótrúlega margt sem veröur aö sjá
um aö sé i lagi. Efnið labbar sig
ekki sjálft upp i hendurnar á
manni. Þaö þarf hendur til aö
vinna verkiö og ef eigandi þeirra
handa sefur alla daga þá veröa
engin myndverk til. Hugmyndir
koma heldur ekki fljúgandi.”
Kolbrún er greinilega óhress meö
spurninguna.
„Þaö getur verið að viö
skemmtum okkur á öörum timum
en þaö fólk sem vinnur frá átta til
fimm” sagði Magnús.
„Vinna hjá þvi fólki sem fæst
t.d. viö myndlist eöa keramik,
eins og viö er þannig að viö störf-
um mest ein út af fyrir okkur. Ég
þrái stundum aö fara i vinnuna á
morgnanna og hitta fólk. Þaö
hlýtur að vera skemmtilegt aö
er þar i hálfu starfi kenni við
keramikdeildina. En þegar ég
kem upp I Gnoöavog (Kolbrún
hefur vinnustofu i bilskúr við
Gnoðavog 64) þá óska ég þess
stundum aö þar væri fólk að gera
þaö sama og ég. Þaö getur veriö
útaf þessari einangrun og einveru
listafólks við störf sin, aö þaö
sækir út á meðal fólks. Leiti út úr
þeirri einangrun sem þaö er I
dags daglega. Maöurinn er jú
félagsvera og þarfnast félags-
skapar. Þaö er indælt a& koma á
staö sem er troöfullur af fólki.”
Innkaupapokar og af-
straktmyndir
„Ég hef tekið þaö ráö aö fela
gömlu myndirnar minar. Þaö er
ómögulegt aö hafa þær uppi i Bol-
holti (Magnús hefur vinnustofu i
Bolholti 4, ásamt Ómari Skúla-
syni) þvi aö þegar fólk kemur aö
kikja á myndir þá likar þvi best
þessar gömlu. Collagemyndirn-
ar eöa samklippingarnar hrifa
fáa”.
Hvenær fórstu aö gera þannig
myndir?
„Þaö var nú hrein og bein til-
viljun. Ég var aö mála afstrakt-
myndir en komin þreyta I mig.
Eitt sinn þegar ég kom úr inn-
kaupaferð þá setti ég pokann á
gólfiö ofan á mynd sem ég var aö
vinna. Mér fannst hann bara fara
ágætlega þarna sem hann var
kominn, og limdi hann inn i
myndina. Þetta hefur svo þróast
//Magnús er ágætur kera-
miker"
„Þaö kemur oft fyrir aö viö
hjálpum hvort ööru. Ég á kannski
hugmyndina aö einhverju at-
ri&inu i myndum Magnúsar og
hann kemur svo meö aöra sem ég
nota mér viö mina vinnu. Þaö er
mikið verk aö vinna t.d. postu-
linsdiskana. Þá þarf a& skafa til
meö sérstökum verkfærum og
þaö getur verið mjög seinlegt
verk. Þaö tekur ef til vill þrjár
vikur til mánuö aö vinna stóra
skál. Magnús er ágætur keramik-
er og getur flýtt fyrir mér meö þvi
aö hjálpa viö a& vinna hlutina.
Þetta gerum við oft t.d. á kvöldin,
heima.”
Hvernig er með sýningar
Magnús hvaö eru þær orðnar
margar?
„Ég hélt mina fyrstu sýningu i
Norræna húsinu áður en ég fór til
náms I Kaupmannahöfn. Siöan
hef ég tekiö þátt i Haustsýningum
FIM. Ég hef tekiö þátt i sýning-
um I Kaupmannahöfnog Alaborg.
Arið 1973 tók ég þátt i sýningu á
Kjarvalstöðum ásamt fimm
öörum. Ég hélt sýningu árið 1976
á sama staö. A sama tima hélt
Kolbrún einnig sýningu þar og
sýndi þá muni sem hún vann i
skólanum i Kaupmannahöfn.
Einnig tók ég þátt i alþjóölegri
nemendasamkeppni en sú sýning
var i Luxemburg. Viö vorum
tveir Islendingar á þeirri
sýningu. Verðlaun voru veitt og
ég fór með ein þeirra heim”.
Kolbrún hefur sýnt á Loftinu
ásamt öðrum. Einnig tók hún þátt
i sýningunni Listiön sem var
út i þaö að ég fer aö taka meira af
alls konar hlutum og setja inn i
myndir minar. Þetta eru hlutir
sem fólk kannast vel viö en ekki
kannski i þessu samhengi. Guö-
bergur Auöunsson útskýröi
myndir minar þannig aö ég
mála&i „myndir fyrir fólk sem
ekki kynni aö lesa”. Ég bý til
myndir úr einhverju sem allir
þekkja, en fólk sér ekki almennt
sem myndmál. Maöur sem kann
ekki aö lesa sér þetta sem algjör-
lega afstrakt form.”
— Af hverju málar þú ekki
Þingvallamyndir eöa Esjuna?
„Þetta er spurning sem ég get
varla svaraö;kannski vil ég mála
sem fæstar „fimmtugsafmælis-
gjafir.”
Skálar sem hafa enga sál/
eða hvað?
„Þaö er oft talað um sálina i
myndum og málverkum ” segir
Kolbrún. „Málarinn er lika alltaf
spuröur hvað hann sé aö segja
meö myndum sinum. Þessari
spurningu er aldrei beint til
þeirra sem fást viö keramik hér á
landi. Hlutir okkar eru ekki i
ramma og þvi ekki litiö á þá sömu
augum og myndverk sem hengt
er upp á vegg. Kannski bara skál
meö enga sál. Þetta stafar ef til
vill af þvi hve keramikvinna á sér
stutta sögu hér á landi og enga
hefð eins og sams konar vinna t.d.
i Austurlöndum. Þar á þessi list-
grein mörg þúsund ára sögu. Þaö
eru til meistarar I keramik eins
og máiaralist. Sá þeirra sem ég
dái mest heitir Soji Hamada og er
japanskur. Þaö er næstum
ógjörningur aö eignast verk eftir
hann og ef þau fást þá kosta þau á
viö dýrasta luxusbil eöa meira.
Þetta þætti mörgum dálitiö ótrú-
legt ef þeir sæju t.d. litla skál á
boröi eftir þennan meistara og
fengju ef til vill aö velja milli
hennar og jólaplatta frá Bing og
Gröndal þá er ég hrædd um aö
flestir hér á landi sem ekki
þekkja til þessarar listgreinar
myndu velja plattann.
Fyrst ég er á annaö borö farin
aö ræða um Bing og Gröndal þá
gæti ég sagt frá vorsýningum sem
haldnar voru á hverju vori i
skólanum sem ég var I
Kaupmannahafnarárin. Þangað
komu alltaf menn frá þessu fyrir-
tæki til aö lita á verk eftir efni-
lega nemendur. Sumum var svo
bo&iö til fyrirtækisins og fengu aö
starfa heilt ár og ráöa algjörlega
verkefnavali. Þaö fylgdi aöeins
einn skilmáli en hann var sá aö
verksmiöjan fengi aö setja
stimpil sinn á þá hluti sem viö-
komandi hafði gert þetta ár.
haldináriö 1976 i Norræna húsinu.
Magnús og Kolbrún standa aö
Galleri Sólon Islandus ásamt sex
öörum.
,,Ég lifi á blómapottun-
um hennar Kol-
brúnar”.
„Ég hef rekið mig á þaö, aö
fólki finnst oft of hátt verö á
þeim hlutum sem ég geri. A
sýningu i Galleri Sólon Islandus
sýndi ég t.d. stóra skál sem ég
hafði unnið að i nokkrar vikur.
Hún er úr postulini og einungis
unnin í höndunum. Fyrir hana
vildi ég fá þrjátiu þúsund krón-
ur, en hún seldist ekki á þessari
sýningu. Leirinn og litarefni
ýmiskonar eru dýr. Þvi þurfti
ég aö f jármagna þetta einhvern
veginn. Ég tók þá það ráð aö
renna blómapotta og selja. Með
þvi aö gera blómapottana þá get
ég fengið fyrir efni og litum i
þaðsem ég vilhelstgera. Þaö er
óhugsandi að gefast upp þótt
ekki gangi eins vel og maöur
óskaði sér i fyrstu. Fólk þarf aö
læra að þekkja keramik og meta
það á réttan hátt. Það eru allt of
fáir hér á landi sem gera það.
Danir ers t.d. komnir miklu
lengra en við á þessu sviði, enda
smekkur þeirra allt annar”,
sagði Kolbrún.
— Hvernig gengur þér að selja
þinar myndir Magnús?
„Ég lifi ekki á þvi starfi sem
ég hef valið mér. Ég lifi á
blómapottunum hennar Kol-
brúnar”.
— KP.
É eldhúsinu er oft unniö og þá er bæði gólfið og eldhúsbekkurinn
nota&ur sem vinnuplássi Hér vinnur Kolbrún viö stóra postulins-
skál, sem hún ver&ur að skafa til með litlum þartilgerðum járnum.