Vísir - 11.03.1978, Blaðsíða 14

Vísir - 11.03.1978, Blaðsíða 14
LaugardagUr 11. mars 1978 VÍSIR m VISIR Laugardagur 11. marz 1978 f. V* PS\^.?1a^V^oO^co^ se^ ;^|rgÍéSfg5í3 WS%r&^ o9, pao Qe’ .09' ,0Í ef 0^°A\\sV^ 1 v\V'- í^° oo^et 4^V0 'PaV^.\ áVeS‘ s\> c.M° ,\N v\< ,W° Frá Eiöum í myndlistina eftir nokkrar æfingar viö aö mála „Þegar ég var i alþý&uskólan- um á Eiöum, þá var ég búin aö ákveöa þaö aö ég ætlaöi mér i myndlistarnám. Ég var staðrá&in i þvi aö fara til Reykjavikur i Myndlista- og handiöaskólann þó aö ég vissi ekkert hvernig sá skóli starfa&i eöa nákvæmlega hvaö væri kennt þar. Það var mér nóg aö vita þaö a& þarna gæti ég unniö myndverk i einhverri mynd”. Kolbrún Björgólfsdóttir hefur oröiö. Hún er aö austan og kom til Reykjavikur 17 ára gömul. Hún valdi keramik til aö fást viö og húsamódel sem ég geröi. Ég krækti mér i gamalt eldhúsborö og fannst þaö upplagt til aö setja á þaö húsahverfi, — svona módel eins og arkitektar gera af skipu- lagi. Ég held aö þaö heföi alveg komið til greina hjá mér að veröa arkitekt ef ég heföi ekki fariö aö mála húsin eins nákvæmlega eins og raun varð á. Þetta endaöi meö þvi aö ég lag&i aöaláhersluna á a& mála húsin i staö þess aö einbeita mér aö skipulaginu á eldhús- boröinu. Svo hætti ég alveg viö eldhúsboröiö meö öllu sem á þvi ,EG LIFI Á BLÓMA- POTTUNUM HENNAR KOLBRÚNAR' A heimili þeirra Magnúsar Kjartanssonar og Kolbrúnar Björgólfsdóttur gengur myndlistin fyrir öllu ööru. Nýjasta myndin sett á vegginn f stofunni. ,,Nú ., Er þaö svona,” scgir fólk. Þvi finnst vanta sólarlagiö i myndirnar minar.” erum aö fást viö þannig efni. Viö vinnuna þýöir ekki aö ætla sér aö hafa allt fallegt og fint i kring um sig. Viö erum að sulla með vatn liti og annaö. Það má kannski likja þessu viö að gera drullukök- ur eins og krakkar gera. Alla vega er hægt að segja aö þetta sé hálfgert drullumall litlir krakkar myndu ekki kalla þetta neitt annaö.” Þaö er Kolbrún sem skýrir þetta nánar út. Listnám var eitthvað vafa- samt. „Aöur en ég fór til Kaupmanna- hafnar þá hélt ég sýningu i Nor- ræna liúsinu meö Sigurði örlygs- syni. Þetta var 1972. Ég ætlaði auðvitað aö reyna að fá dálitiö upp i námskostnaöinn I Kaup- mannahöfn. Voru þaö harö geometriskar myndir, — frum- formum raðað saman. En upp- skeran var litil það kom litið inn upp I námskostnaðinn. Ég varð þvi auövitað aö leita á náöir lána- sjó&sins eins og aörir námsmenn. En þar sem ég tók engin próf eins og t.d. fólk sem fer i viðskipta- nám og gat ekki sýnt neinar einkunnir fannst þeim þetta — Helgarblaðið heimstekir Magnús Kjartansson listmólara og Kolbrúnu Bjðrgólfsdóttur leirkerasmið Viðtal: Katrín Pálsdóttir Myndir: Björgvin Pálsson og Jens Alexanderson „Hlutir okkar eru ekki i ramma og þvf ekki litiö á þá sömu augum og myndverk, sem er hengt upp á vegg. Skálar hafa enga sál, eöa hvaö?”. Þaö tók margar vikur aö vinna þessa postulinsskál sem Kolbrún heldur á, enda er hún eingöngu unnin i höndunum. geta skrafaö við einhvern,drukkiö kaffið sitt og spjallaö um hvaö maöur er að gera. Ég þekki þetta aö visu en aðeins litinn hluta árs- ins. Þann hluta sem ég kenni viö Myndlista og handiöaskólann. Ég skelfilega vafasamt þarna I lána- sjóðnum. Fyrsta námsáriö fékk ég ekki úthlutað úr lánasjóönum fyrr en ég kom heim um vorið. Listnám var ekki viö sama borö og aörar námsgreinar, þaö var eitthvaö sem fólk fór i aö gamni sinu.”Magnúserfremur óhress á svipinn þegar hann minnist sam- skiptanna við lánasjóöinn. Og Kolbrún lenti i sömu togstreitu við lánasjóöinn. //Þú átt svo gott þú þarft ekki að vakna á morgn- anna" „Viö heyrum þvi oft fleygt hvað viö eigum gott aö þurfa ekki að vakna viö klukkuna á morgn- anna. Þaö sé ekkert sem reki á eftir okkur enginn til aö skamma okkur ef viö komum of seint i vinnuna. Ég hef einnig oft orðiö Magnús við mynd sem hann mála&i á árunum 1967-68. „Kólkl llkar best viö gömlu myndirnar minar.” heitir nú leirkerasmiöur i sima- skránni. Þar ætti ef til vill frekar aö standa myndlistarmaöur en ef svo væri þá heldu allir að hún málaöi myndin Viö eigum ekki orö yfirhennar starf sem er nægi- lega yfirgripsmikiö til aö segja allt þaö sem þarf aö koma til skila. „Þegar ég var litil stelpa þá fannst mér gaman aö þeim hlut- um sem pabbi skar út i tré. Hann mála&i einnig. Ég býst viö aö ég hafi þetta úr honum. En sveita- stelpan fór meö áhugann til Reykjavikur og settist á skóla- bekk, þar sem hún bætti ennþá meira við hann. Ég var eins og allir aðrir nemendur i forskólan- um i tvö ár en slöan valdi ég kera- mikdeildina og var þar i önnur tvö. Ég verö aö segja þér frá þvi hvernig fór fyrir mér i textildeild- inni, þar sem ég reyndi fyrir mér i einn mánuö. Ég vil ekki segja aö þaö hafi verið lei&inlegur timi en ég átti bara ferlega bágt. Ég var bókstaflega að fara á taugum viö aö fást við alla þessa þræöi. Þaö fór þvi varla á milli mála aö textildeildin kom ekki til greina. En mér finnst fullunnin textilvara alltaf mjog skemmtileg. Þaö var allt annaö uppi á teningnum þegar ég kom I keramikiö, þar fann ég mig og sé aldrei eftir þvi aö hafa valiö þá deild”, sag&i Kol- brún. „Þegar ég er spuröur hvenær ég byrjaöi aö mála held ég mig viö ártaliö 1967 enda byrjaöi ég þá var og snéri mér aö þvi aö mála myndir.” Hvernig var með listnám I Menntaskólanum ? „Þegar ég var i MR, þá gátu nemendur sótt námskeiö i mynd- list nokkrar vikur á vetri. Þegar ég sótti þetta námskeið var leiöbeinandi Hpröur Agústsson, listmálari. Þar glæddist áhuginn enn meir og hann hvatti mig til þess aö fara út á þessa braut. Annars var það mjög ómerkilegt sem viö lásum I t.d. listasögu og margt hreinasta della. Ég man t.d. eftir þvi aö þaö var minnst á Degas i þessari sögu og þar var sagt aö hann málaöi helst ljótt fólk og ruslatunnur. Þessi maöur er frægur fyrir aö hafa áhuga á hreyfingu og hefur málað ótelj- andi myndir af ballerinum og hestum og engar ruslatunnur a& ég best veit. Annars var þaö oröið þannig aö þegar ég var i sjötta bekk I MR aö ég sleppti úr Glaumbæjarferöum til aö geta snúið mér aö „skemmtanalifinu” og þá á ég viö myndlistina sem varö min skemmtun. A þessum árum mátti mikiö ganga á til aö Glaumbæjar- feröum var sleppt um helgar en þetta gekk nú samt svo langt.” Sumir burðuðust með bjór- kassa og aðrir gengu með hringi í nefinu Eftir aö Kolbrún haföi lokiö fjögurra vetra námi i Handiöa- og Myndlistaskólanum og Magnús haföi veriö þar i þrjú ár þá lá leiöin til Kaupmannahafnar. Magnús stunda&i nám viö Kon- unglegu dönsku listaakademiuna en Kolbrún viö skóla sem heitir Skolen for Brugskunst. Hann hét áður Kunsthandverker og kunstindustri skolen. 1 honum eru deildir fyrir keramik, textil#tisku- hönnun# gullsmiðadeild og hús- gagnahönnun var einnig hægt aö læra þar ásamt fleiru. „Mér fannst alveg bráö skemmtilegt aö fara meö Kol- brúnu á skemmtanir sem haldnar voru i þessum skóla. Þaö var greinilega hægt aö þekkja þaö fólk úr hópnum sem var t.d. i tiskuhönnun og texstil. Reyndar var hægt aö benda á hvern og einn og segja i hvaöa deild skólans viö- komandi var. Fólkiö sem var aö læra tlskuhönnun var upp strilaö og þaö var ekki óalgengt aö þaö gengi með t.d. hring i nefinu eöa eitthvaö álika gáfulegt. Eins voru þeir nemendur sem stunduöu nám i textildeildinni áberandi vel klæddir. Ekki endilega eftir nýj- ustu tisku heldur i vönduöum og fallegum fötum. Svo voru þaö þeir sem voru i Keramikdeild- inni, þeir komu yfirleitt i vinnu- fötunum og þá mátti sjá hvaöa liti þeir voru aö nota siðast og hvaöa leirtegund. Þeir buröuöust meö bjórkassana og höföu þaö huggu- legt út I horni,” sagöi Magnús. „Það er satt aö nemendur i keramik skera sig dálitiö úr. Viö Magnús: „Þeim fannst listnám skelfilega vafasamt þarna i lána- sjóönum.” vör viö þá skoöun hjá ýmsu fólki að þeir sem fást viö myndlist eöa einhverja aöra listgrein séu yfir- leitt einstaklingar sem séu lausir I reipunum fari mikiö út og skemmti sér nenni ekki aö gera neitt algjörir slæpingjar. — Er ekki eitthvaö til i þessu? „Þaö segir sig sjálft sama hvaöa starf þú hefur aö ef þú stundar það ekki, þá færöu heldur ekki neitt út úr þvi. Ég segi fyrir mig aö þeir hlutir sem ég vinn á minni vinnustofu gera sig ekki sjálfir. Þar er ég forstjórinn verkstjórinn, verkamaöurinn innkaupastjórinn sölustjórinn og þaö er út i hött ætla aö reka verk- stæöi eins og mitt ef maöur stund- ar ekki sina vinnu. Þaö er svo ótrúlega margt sem veröur aö sjá um aö sé i lagi. Efnið labbar sig ekki sjálft upp i hendurnar á manni. Þaö þarf hendur til aö vinna verkiö og ef eigandi þeirra handa sefur alla daga þá veröa engin myndverk til. Hugmyndir koma heldur ekki fljúgandi.” Kolbrún er greinilega óhress meö spurninguna. „Þaö getur verið að viö skemmtum okkur á öörum timum en þaö fólk sem vinnur frá átta til fimm” sagði Magnús. „Vinna hjá þvi fólki sem fæst t.d. viö myndlist eöa keramik, eins og viö er þannig að viö störf- um mest ein út af fyrir okkur. Ég þrái stundum aö fara i vinnuna á morgnanna og hitta fólk. Þaö hlýtur að vera skemmtilegt aö er þar i hálfu starfi kenni við keramikdeildina. En þegar ég kem upp I Gnoöavog (Kolbrún hefur vinnustofu i bilskúr við Gnoðavog 64) þá óska ég þess stundum aö þar væri fólk að gera þaö sama og ég. Þaö getur veriö útaf þessari einangrun og einveru listafólks við störf sin, aö þaö sækir út á meðal fólks. Leiti út úr þeirri einangrun sem þaö er I dags daglega. Maöurinn er jú félagsvera og þarfnast félags- skapar. Þaö er indælt a& koma á staö sem er troöfullur af fólki.” Innkaupapokar og af- straktmyndir „Ég hef tekið þaö ráö aö fela gömlu myndirnar minar. Þaö er ómögulegt aö hafa þær uppi i Bol- holti (Magnús hefur vinnustofu i Bolholti 4, ásamt Ómari Skúla- syni) þvi aö þegar fólk kemur aö kikja á myndir þá likar þvi best þessar gömlu. Collagemyndirn- ar eöa samklippingarnar hrifa fáa”. Hvenær fórstu aö gera þannig myndir? „Þaö var nú hrein og bein til- viljun. Ég var aö mála afstrakt- myndir en komin þreyta I mig. Eitt sinn þegar ég kom úr inn- kaupaferð þá setti ég pokann á gólfiö ofan á mynd sem ég var aö vinna. Mér fannst hann bara fara ágætlega þarna sem hann var kominn, og limdi hann inn i myndina. Þetta hefur svo þróast //Magnús er ágætur kera- miker" „Þaö kemur oft fyrir aö viö hjálpum hvort ööru. Ég á kannski hugmyndina aö einhverju at- ri&inu i myndum Magnúsar og hann kemur svo meö aöra sem ég nota mér viö mina vinnu. Þaö er mikið verk aö vinna t.d. postu- linsdiskana. Þá þarf a& skafa til meö sérstökum verkfærum og þaö getur verið mjög seinlegt verk. Þaö tekur ef til vill þrjár vikur til mánuö aö vinna stóra skál. Magnús er ágætur keramik- er og getur flýtt fyrir mér meö þvi aö hjálpa viö a& vinna hlutina. Þetta gerum við oft t.d. á kvöldin, heima.” Hvernig er með sýningar Magnús hvaö eru þær orðnar margar? „Ég hélt mina fyrstu sýningu i Norræna húsinu áður en ég fór til náms I Kaupmannahöfn. Siöan hef ég tekiö þátt i Haustsýningum FIM. Ég hef tekiö þátt i sýning- um I Kaupmannahöfnog Alaborg. Arið 1973 tók ég þátt i sýningu á Kjarvalstöðum ásamt fimm öörum. Ég hélt sýningu árið 1976 á sama staö. A sama tima hélt Kolbrún einnig sýningu þar og sýndi þá muni sem hún vann i skólanum i Kaupmannahöfn. Einnig tók ég þátt i alþjóölegri nemendasamkeppni en sú sýning var i Luxemburg. Viö vorum tveir Islendingar á þeirri sýningu. Verðlaun voru veitt og ég fór með ein þeirra heim”. Kolbrún hefur sýnt á Loftinu ásamt öðrum. Einnig tók hún þátt i sýningunni Listiön sem var út i þaö að ég fer aö taka meira af alls konar hlutum og setja inn i myndir minar. Þetta eru hlutir sem fólk kannast vel viö en ekki kannski i þessu samhengi. Guö- bergur Auöunsson útskýröi myndir minar þannig aö ég mála&i „myndir fyrir fólk sem ekki kynni aö lesa”. Ég bý til myndir úr einhverju sem allir þekkja, en fólk sér ekki almennt sem myndmál. Maöur sem kann ekki aö lesa sér þetta sem algjör- lega afstrakt form.” — Af hverju málar þú ekki Þingvallamyndir eöa Esjuna? „Þetta er spurning sem ég get varla svaraö;kannski vil ég mála sem fæstar „fimmtugsafmælis- gjafir.” Skálar sem hafa enga sál/ eða hvað? „Þaö er oft talað um sálina i myndum og málverkum ” segir Kolbrún. „Málarinn er lika alltaf spuröur hvað hann sé aö segja meö myndum sinum. Þessari spurningu er aldrei beint til þeirra sem fást viö keramik hér á landi. Hlutir okkar eru ekki i ramma og þvi ekki litiö á þá sömu augum og myndverk sem hengt er upp á vegg. Kannski bara skál meö enga sál. Þetta stafar ef til vill af þvi hve keramikvinna á sér stutta sögu hér á landi og enga hefð eins og sams konar vinna t.d. i Austurlöndum. Þar á þessi list- grein mörg þúsund ára sögu. Þaö eru til meistarar I keramik eins og máiaralist. Sá þeirra sem ég dái mest heitir Soji Hamada og er japanskur. Þaö er næstum ógjörningur aö eignast verk eftir hann og ef þau fást þá kosta þau á viö dýrasta luxusbil eöa meira. Þetta þætti mörgum dálitiö ótrú- legt ef þeir sæju t.d. litla skál á boröi eftir þennan meistara og fengju ef til vill aö velja milli hennar og jólaplatta frá Bing og Gröndal þá er ég hrædd um aö flestir hér á landi sem ekki þekkja til þessarar listgreinar myndu velja plattann. Fyrst ég er á annaö borö farin aö ræða um Bing og Gröndal þá gæti ég sagt frá vorsýningum sem haldnar voru á hverju vori i skólanum sem ég var I Kaupmannahafnarárin. Þangað komu alltaf menn frá þessu fyrir- tæki til aö lita á verk eftir efni- lega nemendur. Sumum var svo bo&iö til fyrirtækisins og fengu aö starfa heilt ár og ráöa algjörlega verkefnavali. Þaö fylgdi aöeins einn skilmáli en hann var sá aö verksmiöjan fengi aö setja stimpil sinn á þá hluti sem viö- komandi hafði gert þetta ár. haldináriö 1976 i Norræna húsinu. Magnús og Kolbrún standa aö Galleri Sólon Islandus ásamt sex öörum. ,,Ég lifi á blómapottun- um hennar Kol- brúnar”. „Ég hef rekið mig á þaö, aö fólki finnst oft of hátt verö á þeim hlutum sem ég geri. A sýningu i Galleri Sólon Islandus sýndi ég t.d. stóra skál sem ég hafði unnið að i nokkrar vikur. Hún er úr postulini og einungis unnin í höndunum. Fyrir hana vildi ég fá þrjátiu þúsund krón- ur, en hún seldist ekki á þessari sýningu. Leirinn og litarefni ýmiskonar eru dýr. Þvi þurfti ég aö f jármagna þetta einhvern veginn. Ég tók þá það ráð aö renna blómapotta og selja. Með þvi aö gera blómapottana þá get ég fengið fyrir efni og litum i þaðsem ég vilhelstgera. Þaö er óhugsandi að gefast upp þótt ekki gangi eins vel og maöur óskaði sér i fyrstu. Fólk þarf aö læra að þekkja keramik og meta það á réttan hátt. Það eru allt of fáir hér á landi sem gera það. Danir ers t.d. komnir miklu lengra en við á þessu sviði, enda smekkur þeirra allt annar”, sagði Kolbrún. — Hvernig gengur þér að selja þinar myndir Magnús? „Ég lifi ekki á þvi starfi sem ég hef valið mér. Ég lifi á blómapottunum hennar Kol- brúnar”. — KP. É eldhúsinu er oft unniö og þá er bæði gólfið og eldhúsbekkurinn nota&ur sem vinnuplássi Hér vinnur Kolbrún viö stóra postulins- skál, sem hún ver&ur að skafa til með litlum þartilgerðum járnum.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.