Vísir - 27.05.1978, Síða 22

,,Þeir sem þekkja mig vel,
telja sig finna óvenjulegt
öryggi i návist minni, einnig
konur”.
„Tónlistin hefur hjálpað mér mikift”. — A ttallu ásamt tveimur dætra sinna.
w
Laugardagur 27. mal 1978. VISH~
„Ég er hiklaust hamingju-
samur maftur”.
þola i fari annarra?
„Afbrýftisemi, sviksemi og
tortryggni.”
Og stuttu siöar:
„baö er nú viöurkennt aö til
er skynjun sem liggur utan
skynfæra og vitundarsviös alls
þorra manna.Yfirskilvitleg
reynsla og þekking. Ég fæ oft
vitneskju sem er af þessum toga
spunnin. Þess vegna er mér oft
ljós afstaöa fólks til min, þótt
orðaskipti hafi ekki átt sér
stað.”
„Stundum verður mér hugsað
hvernig fólkiyrði innanbrjósts ef
þvi væri kunnugt um þetta. En
lausnin er aö umbera og fyrir-
gefa i stað þess að hefna sin. En
ég vil einnig láta i ljós þakklæti
fyrir mikinn hlýhug og velvild
sem ég skynja i samskiptum við
fjölda fólks. Af öllum stéttum og
á öllum aldri.”
— Ertu rómantiskur?
„Hvernig spyröu: Já, sjálf-
sagt um of. Þvi að stundum
veröa tilfinningarnar skynsem-
inni yfirsterkari. Annars hefur
rómantikin verið eins konar
skammaryrði i harðsoðnum
gerviheimi nútimans. En það er
að breytast og ný rómantisk
bylgja er varla langt undan. t
tónlist hef ég þó ekki mest
dálæti á rómantisku stefnunni.
Þar situr heiðrikja og hugsun
barokktimans i fyrirrúmi, en ég
hef einnig fengist talsvert við að
flytja nútimatónlist.”
— Þú sagðir að ástin væri
snar þáttur i lifi þinu? Viltu
segja eitthvað meira um
ástina?
„1 viðtækustu merkinu er
ástin elskandi lifsviðhorf til
allra og alls sem lifir. Astamál
min hef ég ekki i flimtingum,
þótt aðrir leyfi sér að gera það.
Mér er ljóst, að það er hættuspil
að bera tilfinningar sinar á borð
fyrir almenning. Yfirlýsingar
um tilfinningamál geta verið
misnotaðar, annað hvort i hugs-
unarleysi eða af grimmd. Þótt
fólk sýni ekki afstöðu sina vis-
vitandi, skynja ég hana og mun
siðar velta fyrir mér hvort hún
hafi mótast af vorkunnsemi,
hræöslu eöa hvort það hafi hald-
ið sig varlega i fjarlægð vegna
þeirra tilfinninga og skoöana,
sem ég hef tjáð, en ég held þó
fremur vegna rógsins. En þeir
sem þekkja mig vel, telja sig
finna óvenjulegt öryggi i návist
minni, einnig konur.”
„011 tjáning min er sprottin af
ást i einhverri merkingu. Astin
Hann lét sig ekki muna aft bjóða I hádegisverft.
„islendingar gætu orftift mesta söngþjób veraldar”. — Polyfónkór-
inn á italiu.
þyrstir eftir henni og elta hana á
röndum. En þvi meir sem þeir
elta hana, þvi fjarlægari er hún.
Fólk hakkar i sig ástarsögur,
hleypur eftir ástarsenum kvik-
myndahúsanna, hringsnýst eftir
ástarsöngvum i danshúsum, en
fáum dettur i hug að neitt þurfi
að læra um ástina né þroska sig
til að vera ástar verður.”
//Mikið er búið að bölva
listum á þessu landi"
— En hugsjónir þinar, eru
þær einkum tengdar tónlistinni?
„Mannshugsjón Forn-Grikkja
var heilbrigð sál i hraustum
likama. Sá sem nær valdi á
likama sinum á hægara með að
beita hugarorkunni. Andinn
þarfnastlika þjálfunar og glimu
við krefjanai úrlausnarefni,
með öðru móti þroskast hann
ekki fremur en likaminn.”
„Min vinna er andlegs eölis,
þess vegna hef ég lika kostað
kapps að þjálfa likamann.
Andinn þarf sina næringu, svo
að hann geti orðið uppspretta
frjórra hugmynda, einbeitingar
og góðra hugsana. Næring
andans er fyrst og fremst fólgin
i trúnni, frelsi hugans og
sambandinu við hið yfirskilvit-
lega og almættið. En tónlistin
hefur hjálpað mér mikið. Æðri
tónlist er fagurfræðileg sköpun,
byggð á ströngum grunni forms
og höfðar jafnt til vitsmuna og
tilfinninga. Túlkun hennar
krefst algjörrar einbeitingar,
næmis á smáatriði jafnt og
heildarmótum og ófrávikjan-
legrar nákvæmni”.
— Er góð list metin aö verft-
leikum á Islandi?
„Mikið er búið að bölva listum
á þessu landi, einkum þó tónlist
— sinfóniudraslið og sönggaulið
— og er það enn eitt dæmið um
fordóma almennings og vanþró-
að þjóðfélag i menningarlegum
skilningi. Alþingismenn eru þar
ekki undanskildir. Slikar yfir-
lýsingar um listaverk og lista-
starfsemi eru enginn mæli-
kvarði á annað en andlega fá-
tækt og skort á menntun og hátt-
visi. Heimskan er á háu stigi,
þegar fólk kann ekki einu sinni
að þegja og leyna henni.”
//Gætum orðiö mesta
söngþjóð veraldar."
— Telurðu tónlistarhæfileika
útbreidda hér?
„Tvimælalaust. En það þarf
að rækta þá. Það merkilegasta
við islenskt þjóðfélag er, hve
mikiö leynist hér af listrænum
gáfum. Ekki á það sist við um
söngraddirnar.lslendingar gætu
orðið mesta söngþjóö veraldar,
ef rétt væri að unnið.”
— Hvers vegna lagðist Póly-
fónkórinn niður eftir ttaliuferð-
ina þar sem hann hlaut einróma
lof?
„Vegna sundurlyndis og tóm-
lætis fjárveitingavaldsins . Það
rikir enn algjört skilningsleysi á
gildi hans og hvers þaö starf
krefst, sem þar hafði verið unn-
ið án endurgjalds i tuttugu ár.”
— Sumir segja Pólyfónkórinn
hafa orðið að viðmiðun i söng
hér á landi og telja meiri eftír-
sjá að tónleikum hans en nokkr-
um öörum sem hér eru haldnir
reglulega?
„Engir flytjendur æðri tón-
listar hafa dregið að slikan
fjölda á tónleikum hér, og þó
Besta útsýni er úr húsi Ingólfs I Laugarásnum.
„Gjaldeyrismálin eru alveg sérkapltuli I heimsviftskiptunum”. —A
skrifstofunni.
er mesta undur lifsins. An ástar
er lifið eins og sólarlaus dagur.
Endurgoldin ást er eins og sólin
gædd skapandi orku. Hún
hlýjar, gleður og bræðir
kuldann úr hjörtunum. Hún
leysir úr læðingi innstu krafta
og sköpunarþrá, enda er hún
undirrót allra listrænna
afreka.”
//...Veldur meira böl
en meðorðum
verði tjáð"
— En ekki er öllum gefið að
skynja ástina á þennan hátt?
„Þvi miður. Hvað veit fólk
almennt um hugtakið ást?
Stelpa kynnist strák á dansleik
eða einhverjum, sem býr i göt-
unni, og giftist honum, þvi hún
heldur að þetta sé ástin og hann
eini karlmaðurinn i heiminum
sem geti gert hana hamingju-
sama, þótt þúsundir annarra
væru kannski miklu betur til
þess fallnir og betri efni i
eiginmann. Svona getur ástin
verið mikil blekking,og oftast er
það tilviljun ein, sem ræður i
ástamálum. Hjónaband þarf að
byggja á ástarrevnslu og þrosk-
uðum tilfinningum.”
„Astin er svo flókið samspil
eðlishvata og tilfinninga aö úti-
lokað er, að nokkrar tvær
mannverur geti skynjað hana
nákvæmlega eins. Þvi er
virðing, aðlögun og gagnkvæm-
ur skilningur svo mikilsvert til
varðveislu ástarinnar, eftir aö
fyrsta hrifningin er liðin hjá. Ef
til vill er ekkert i lifi mannsins
jafn-misskilið og misnotað
og ástin, og það veldur meira
böli en með oröum verði tjáð.
Eg held, að aðeins fáir kynnist
nokkurn tima leyndustu töfrum
ástarinnar og þeirri hugljómun,
sem slikri ást fylgir”.
//Sennilega smíðagalli að
eiga svo stórt hjarta"
— Hefur þú fundið slika ást?
„Fundiö hana, og fundið hana
fylla lif mitt. Teygað hana en
týnt henni og syrgt hana. En ég
vona, að ég finni slika ást aftur.
Hjarta mitt er ekki útbrunnið,
þótt logar ástarinnar hafi leikið
um þaö. Þetta er sennilega
smiðagalli að eiga svo stórt
hjarta, að það skuli rúma svo
mikla ást! ”
„Ástin er ekki aöeins þægileg
tilfinning heldur er hún inntak
listarinnar að lifa, sem krefst
þekkingar, vilja og fórnfýsi. Oft
er það nefnt ást, sem i rauninni
er aðeins eigingjörn krafa.
Flestir setja alls konar skilyrði
fyrir ást sinni. — Ef þú gerir
þetta — þá skal ég... Sjálf
persónanna rennur ekki saman i
eitt, heldur er alltaf verið að
metast um framlög hvórs fyrir
sig, allt sett á vogarskálar til
þess aö gá, hvort hallist á. Það
gengur aldrei. Fyrr eða siðar
dynur ógæfan yfir og skilnaður-
inn er vis — tilfinningalegur eða
lögfestur.”
„Þegar báðir aðilar finna, að
fullnægja, öryggi og framtið
mótaðilans skiptir meira máli
en hans eigin, er ástin stað-
reynd. Hin uppbyggjandi ást er
skilyrðislaus á báða bóga, fólg-
in i gagnkvæmri þátttöku i lifi
hvor annars, einlægni og
trúnaði.”
„Þýöing ástarinnar er flest-
um augljós, þá hungrar og