Vísir - 25.10.1978, Qupperneq 2

2
r*.
msm
Spyr
í Reykjavík
Ert þú búinn að sjá hús-,
gagnasýninguna sem nú
stendur yfir?
StefánGrlmsson.gerir ýmislegt:
„Nei, en ég á ekki von á öðru en
aö ég fari á hana. baö veröur
gaman aö sjá rúmiö sem kostar 5
millj.
Henry K. Hansen: „Nei ég er
ekki búinn aö þvi en ég er ákveö-
inn i' aö s já hana og jafnvel i dag.’ ’
Sighvatur Sveinsson, rafvéla-
virki: „Nei ég er ekki búinn að
sjá hana. Ég reikna þó meö aö
fara á hana þrátt fyrir það aö ég
eigi öll húsgögn nema svefnbekki
fýrir kútana mina tvo.
Ólafur Sveinson, bflstjóri: „Nei
ég hef ekki séö hana og ætla mér
ekki aö gera þaö. Maöur á enga
peninga núna til aö eyöa i slika
hluti.
Bragi Garöarsson, prentari:
„Nei og hef ekki sérstakan áhuga
á þvi. Þrátt fyrir þaö held ég að
þetta sé merkileg sýning. Mér
hefur þó veriö sagt aö þaö sé of
litiö af eldhúsinnréttingum.”
Miövikudagur 25. október 1978 VISIR
Pétur ólason er hér viö viöirunna, sem er oröinn nokkura ára gamall. Birki og viöirunnar sem þessi þurfa iitia umhiröu yfir veturinn, en
gott er aö setja viö þá skjólgarö ef þeir standa þar sem ekkert skjól er.
GRÓÐURINN UNDIRBÚ-
INN FYRIR VETURINN
/#Ég ráðlegg garð-
eigendum að líta sérstak-
lega vel eftir sígrænum
plöntum yfir vetrar-
tímann. Ef langvarandi
þurrkar koma t.d. eins og
oft vill verða i febrúar og
fram i mars, þá vilja þær
ofþorna. Til að koma i veg
fyrir að plönturnar
skemmist af þessum sök-
um, þá á að grípa til garð-
slöngunnar og vökva þær."
sagði Pétur ólason hjá
Gróðrarstöðinni Mörk,
þegar við spjölluðum við
hann um undirbúning
gróðurs fyrir veturinn.
Ef um ungar sígrænar plöntur
er aö ræöa, þá er gott aö strengja
striga á grind og setja i kring um
þær: A þann hátt má komast hjá
frostskemmdum og kali. Striginn
á aö ná upp fyrir plönturnar.
Gæta> veröur þess aö loft fái aö
leika um plönturnar, svo óheppi-
legt er aö nota t.d. plast
Ungar laufplöntur þurfi
sérstaka umönnum.
„Ungar laufplöntur sem hefur
t.d. veriö plantaö f vor þurfa sér-
staka umönnun. Þaö getur komiö
fyrir ef veöurfar er risjótt aö þær
lyftist upp i holklaka. Getur þá
svo fariö aö plönturnar missi rót-
festuna og skemmtist. Gott ráö til
aö koma I veg fyrir þetta er aö
setja t.d. húsdýraáburö i kring
um þær. Hann er ekki þjappaöur
aö stofninum, heldur látinn liggja
laus”, sagöi Pétur. Hann sagöi aö
þaö væri einnig gott aö setja upp
skjólvegg t.d. úr timbri ef um
limgeröi væri aö ræöa. Sérstak-
lega ætti þetta viö um skraut-
runna t.d. snjóber og rósakvist.
Fjölærum plöntum þarf að
skýla.
„Þegar fólk snyrtir til i garöin-
um sinum aö hausti, þá er mjög
gott aö safna saman laufi og visn-
um jurtum. Þær eru svo notaöar
til aö skýla f jölæru plöntunum yf-
ir veturinn. Laufiö er lagt ofan á
plönturnar eftir aö búiö er aö
hreinsa þaö sem visnar á haustin.
Meö þessu fá plönturnar meira
Þemban í málvörn prófessora
Eins og stendur drekkutn viö
mjólk meö venjulegu fituinni-
haldi og svo undanrennu. Siöan
eru alltaf aö skjóta upp kollin-
um umræöur um þriöju tegund
mjólkur, sem á aö vera meö
eitthvaö minna fituinnihald, og
virðist veröákvöröun standa II
vegi fyrir framleiöslu hennar. A
sama tlma og þessar mjólkur-
umræöur eiga sér staö, er einnig
veriö aö ræöa um málvöndun,
en þó einkum áhrif ensku á is-
lenska tungu og er þar margt
velog réttilega sagt. Hins vegar
er varla von aö almenningur
telji sig þurfa aö hafa uppi stór
vöndugheit I þessu efni, þegar
jafnvel prófessorar I bókmennt-
um viö háskólann geta ekki
skrifaö svo grein I fagi sinu aö
þeir noti ekki enska oröiö
„theme” I útsetningunni
„þema” máli slnu til skýringar,
þegar hægt er nota oröin stef
eöa viökvæöi meö sama
árangri. Oröið „theme” er skýrt
þannig aö þaö þýöi viðfangsefni
samtals, ræöu eöa ritgeröar og I
músik röö nótna sem myndi lag-
linuna. tslenska háskólaútgáfan
á þessu orði, þ.e. þema er aö
likindum dregiö af nafnorðinu
þemba meö niöurfellingu bé-
sins, en slikar niöurfellingar eru
alkunna.
Þegar ölmáliö var til umræöu
slöast, komu einkum sænskfróö-
ir ölmenn I fjölmiöia tii aö miðla
almenningi af reynslu sinni I öl-
drykkju. Þá var margt skrafaö
um drykk sem þeir nefndu
milliöl, og vissi enginn hvort um
var aö ræöa öl, sem átti aö
drekkast milli þils og veggjar
eöa milli svefns og vöku. Þetta
milliöl varö ekki aö sinni
þjóöardrykkur tslendinga, og I
föðurlandi þess, Svlþjóö, mun
þaö hafa lagst af. Þar hét þaö
mellanöl, sem er kannski góö og
giid sænska en heldur ekki meir.
Hin hráa þýöing á heitinu á is-
lensku særöi ekki málsmekk
nokkurs manns, enda erum viö
eins og allir vita I óöa önn aö
verjast enskum áhrifum meö
tilheyrandi þemum eöa þemb-
um. Miiliöls-tungan Islenska ber
auövitaö af ensku slettunum.
enda eru sænskir menningar-
vinir okkar og hin mestu þarfa-
þing I málspjöllum.
Og ekki minnka afnotin af
sænskri tungu þegar kemur aö
mjólkinni, en margvisleg heiti á
henni hafa fram aö þessu veriö
til I Islensku frá alda ööli. Jafn-
vel skammaryröiö „mjólki
þinn” þótti gott og gilt á þjóö-
veldisöld og var notaö um menn
deiga undir vopnum og náttúru-
lausa. Þriöja tegund mjólkur,
sem nú er iráöslagaö um aö
byrja aö framleiöa, hefur fengiö
heitiö léttmjólk. Forstööumaöur
mjólkursamsölunnar I Reykja-
vfk, aö líkindum fimmtándi ætt-
liöur frá þeim þjóöveldisköllum
sem töluöu um mjólka þann,
nefnir þriöju tegund mjólkur
léttmjólk I f jölmiölum og viröist
ekki hafa hugmynd um aö hann
er farinn aö tala sænsku upp úr
þurru. Viö pössum náttúrlega
aö hann sletti ekki ensku 1 starfi
sinu, enda mundi þaö getaö
kostað svo sem eins og eina
Kefla vikurgöngu.
Þannig gæta þeir þá tungunn-
ar þessir, sem hafa aö atvinnu
sinni aö fjalla um ritaö og talaö
mál i I landinu. Þeir þýöa á flöt-
ustu islensku orö úr Noröur-
landamáli eins og sænsku, og
mitt I öllum gagnráöstöfunum
gegn ensku sullast þeir fram á
ritvöllinn meö þema aö viö-
kvæöi, eins og Islenskan hafi
veriö nýtt I botn um þaö bil sem
þeir tóku sér stööu viö upp-
fræöslu I bókmenntum. Létt-
mjólk er svona ámóta barna-
skapur og milliöliö, og hefur ef-
laust borist til mjólkursam-
sölunnar meö Tetra-Pak um-
búöunum sem ómissandi þykja
utan um landbúnaöarvöruna.
Tungan á ekki þess aö vænta,
aö þeir sem fallast hljóöalaust á
notkun viökvæöisins þema og
oröanna milliöl og léttmjólk, llti
á sig sem sérstaka málsvara
hennar. Þeim er sama þótt hún
tvlstrist aftur og fram um
hundamó eins og segir I kvæö-
inu. Og þaö bætir ekki úr þegar
þunnm jólkin veröur til aö lengja
I þeim llfiö og losa þá viö þembu
hins háa aldurs. Svarthöföi