Morgunblaðið - 11.02.2001, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 11. FEBRÚAR 2001 33
i
d
ð
m
a
a
r
ð
r
i
-
n
a
-
ð
-
r
i
-
m
n
-
r
a
t
-
n
i
-
r
-
r
r
-
r
m
g
-
n
r
ð
-
-
-
u
-
i
r
-
-
r
m
ð
r
-
r
-
ð
-
-
u
r
-
ð
a
-
-
a
p
-
n
-
-
ð
-
g
ð
p
m
áttum, bæði frá Norðurlöndum, þýzkum og
frönskum málsvæðum, Ítalíu, Spáni o.s.frv.
Þegar hugleitt er hvernig bregðast eigi við
nýjum viðhorfum af því tagi, sem hér hefur verið
lýst, að fram hafi komið á Viðskiptaþingi Verzl-
unarráðs Íslands er nærtækt að telja að við-
brögðin eigi að vera eftirfarandi:
Að efla íslenzkukennslu verulega frá því sem
nú er.
Að stuðla að eflingu íslenzkra bókmennta og
lista almennt svo sem kostur er.
Að efla sögukennslu og hlú með því að sterkri
tilfinningu nýrra kynslóða fyrir sögu þjóðarinn-
ar og menningararfleifð.
Að stuðla að stórauknu íslenzku efni í sjón-
varpsstöðvum og veita framleiðslu á íslenzku
myndefni aukinn stuðning.
Að auka kennslu í erlendum tungumálum,
ekki einvörðungu í ensku heldur einnig í öðrum
tungumálum, þannig að þjóðin verði ekki tví-
tyngd heldur fjöltyngd.
Það er tímabært að málefnalegar umræður
fari fram um þetta grundvallarmál. Þær geta
stuðlað að því, að við náum tökum á þessu við-
fangsefni og beint því í uppbyggilegan farveg.
Róttæk endur-
skoðun á
skólakerfi
Á Viðskiptaþingi
Verzlunarráðsins
vakti einnig athygli
hversu ákveðnar
skoðanir voru settar
fram um það að ís-
lenzkt skólakerfi þyrfti á róttækri endurskoðun
að halda. Ræðumenn virtust sammála um
tvennt: að í yngstu bekkjum grunnskóla hefðu
börnin of lítið að gera og að það væri eðlilegt að
stefna að útskrift stúdenta á aldrinum 18–19 ára
en ekki þegar fólk væri orðið tvítugt eins og nú
tíðkast.
Það var áberandi, að þeir, sem lýstu þessum
sjónarmiðum höfðu margir hverjir dvalið lengi í
öðrum löndum við nám eða stundað þar háskóla-
nám og starfað í útlöndum árum saman í kjölfar
þess. Þetta var m.ö.o. fólk, sem talaði af eigin
reynslu.
Fyrir nokkru voru tveir ungir piltar á grunn-
skólaaldri, sem höfðu búið erlendis í nokkur ár
og sótt þar skóla, spurðir hvort mikill munur
væri á íslenzkum skólum og þeim, sem þeir
höfðu kynnzt í tveimur öðrum löndum. Svar
þeirra var: við höfum of lítið að gera og það er of
lítill agi í skólanum.
Svar þessara ungu pilta, sem eru 20–30 árum
yngri en þeir, sem töluðu á Viðskiptaþingi Verzl-
unarráðsins, bendir til þess, að ræðumenn hafi
eitthvað til síns máls.
Ábendingar þeirra, sem kynnzt hafa skóla-
kerfi ýmissa annarra þjóða beggja vegna Atl-
antshafsins um að ýmislegt megi betur fara í
okkar skólakerfi eru orðnar svo háværar að það
er nánast ekki hægt annað en veita þeim athygli
og taka þær til umræðu.
Þær eru settar fram í því samhengi, að fram-
tíðarlífskjör íslenzku þjóðarinnar byggist á mik-
illi og góðri menntun. Hún sé forsenda þess, að
við getum staðið jafnfætis öðrum þjóðum. Nú
hefur okkur að vísu tekizt að ná því marki að
vera í hópi ríkustu þjóða heims, eins og Davíð
Oddsson, forsætisráðherra, benti á í ræðu á Við-
skiptaþingi. Eitthvað höfum við því gert rétt á
þeirri hálfu öld eða rúmlega það, sem liðin er frá
lýðveldisstofnun. En samkeppnin er hörð og það
er aldrei hægt að hægja á.
Undanfarin ár hafa menn haft af því miklar
áhyggjur að launakjör kennara væru svo léleg
að hæfileikafólk fengist ekki til kennarastarfa,
sem væri forsenda fyrir góðum skólum. Nú hef-
ur tekizt að gera samninga við kennara sem
gjörbreyta þessum viðhorfum, þannig að léleg
launakjör standa ekki lengur í vegi fyrir því, að
skólar geti ráðið til sín fólk með mikla hæfileika í
kennslustörfum.
Á Viðskiptaþingi var því haldið fram, að mun
lægra hlutfall af hverjum árgangi Íslendinga
ljúki stúdentaprófi en tíðkist á Norðurlöndum.
Ef þetta er rétt er það alvarlegt umhugsunar-
efni. Fyrir rúmum þremur áratugum fóru fram
miklar umræður um sama mál. Þá var mun
lægra hlutfall af hverjum árgangi, sem lauk
stúdentsprófi, en þá var algengt á Norðurlönd-
um. Hinu svonefnda landsprófi var m.a. kennt
um. Þá var fjölbrautaskólakerfið tekið upp. Hafi
ekki meiri árangur náðst en svo að við séum enn
eftirbátar Norðurlandaþjóða að þessu leyti
hljótum við að spyrja sjálf okkur hvað valdi.
Því var líka haldið fram á Viðskiptaþingi, að
skýrslur OECD sýndu, að eftir 8 ára skólagöngu
væru íslenzkir skólanemendur á eftir jafnöldr-
um sínum í viðmiðunarlöndum, sem ekki voru
nefnd. Getur þetta verið rétt?
Víða um lönd eru menntamál að komast í
brennidepil þjóðmálaumræðna. Umræður á Við-
skiptaþingi benda til að það sé einnig að gerast
hér og það hlýtur að vera fagnaðarefni. Fátt er
mikilvægara fyrir framtíð þjóðarinnar.
Morgunblaðið/Rax
Við Hafnarfjarðarhöfn.
„Viðræður við yngri
kynslóðir forystu-
manna í viðskipta-
lífinu um þetta
sjónarmið Frosta
Bergssonar bentu til
þess, að fáir væru
tilbúnir til að taka
undir þá skoðun, að
við ættum að ganga
svo langt að skil-
greina okkur sem
tvítyngda þjóð. Hins
vegar er það ber-
sýnilega mjög
ákveðin skoðun í
þeim hópum, að við
verðum að horfast í
augu við mikilvægi
góðrar enskukunn-
áttu í alþjóðlegu við-
skiptalífi...“
Laugardagur 10. febrúar