Morgunblaðið - 01.04.2001, Blaðsíða 39

Morgunblaðið - 01.04.2001, Blaðsíða 39
ins eina. Guð geymi hann og ástvini hans. Helga Mattína Björnsdóttir, Grímsey. „Effervescent“ var eitt af þessum vandmeðförnu ensku orðum sem við Ríkharð Hördal forvörður köstuðum á milli okkar í ærslafullum orðaleikj- um forðum, hann í krafti uppruna síns í Íslendingabyggðunum í Winnipeg, ég í krafti háskólanáms í Bretlandi. „Freyðandi“ segir orðabókin og vísar meðal annars til kampavíns. Nú þeg- ar Ríkharð er allur kemur þetta orð ítrekað upp í huga mér. Nærvera hans var ævinlega á við kampavín af bestu sort. Alls staðar þar sem hann birtist var eins og nær- staddir yrðu kátari, fyndnari og gáf- aðri. Allt virtist mögulegt. „Af hverju ekki?“ var viðkvæðið á þeim samkom- um. Og alls staðar þar sem hann birtist eignaðist Ríkharð vini, jafnvel óafvit- andi. Í hvert sinn sem hann kom „heim“ til Íslands beið hans stærri hópur manna sem vildi hitta hann að máli, ráðfæra sig við hann eða bara vera einhvers staðar í námunda við hann. Stundum íhugaði hann jafnvel að fara huldu höfði til að geta verið í friði með Álfheiði konu sinni og dótt- urinni Láru. Sem var erfitt fyrir há- vaxinn mann með mikla útgeislun. Skýringin á vinsældum Ríkharðs lá að hluta í fordómaleysi hans, viðleitni hans til að skilja fremur en að dæma. Hann hafði fengið í arf áhuga Íslend- ingsins á sérkennilegu fólki og hafði yndi af því að segja af því sögur á sinni eilítið gloppóttu íslensku – ég held að hann hafi aldrei náð fullu valdi á beygingum persónufornafna – en frásagnir hans voru alltaf græsku- lausar og uppfullar með góðlátlega undrun yfir uppátækjum mann- skepnunnar. „Hugsaðu þér bara,“ sagði hann stundum, alveg dolfallinn yfir einhverju sem kaldhæðnari menn hefðu látið sér í léttu rúmi liggja. Ég minnist sprenghlægilegra uppákoma sem snerust um banda- rísku skáldkonuna Geirþrúði Stein, sem var firna sérvitur manneskja og höfundur. Ríkharð og nokkrir vinir hans stofnuðu auðvitað aðdáenda- klúbb um hana og á góðri stund leik- lásu þeir verk eftir hana af hæfilegu alvöruleysi. Mig hefði aldrei órað fyr- ir að hægt væri að gera gömlu klisj- una A rose is a rose is a rose svona óstjórnlega fyndna í flutningi. Ríkharður fékk hugljómun um þrí- tugt, uppgötvaði þá að hann langaði umfram allt að helga sig viðgerðum listaverka. Þar var fagurkeri sannar- lega á réttri hillu. Morkinskinna, fyr- irtæki Ríkharðs og félaga hans, varð brautryðjandi hér á landi í faglegri umönnun myndverka af ýmsu tagi. Þar reyndi á smekkvísi viðgerðar- mannsins, þolgæði og hæfileikann til að umgangast fólk með lasburða lista- verk. Og ekki síst á „gott auga“. Við Ríkharð vorum ekki alltaf sammála um þetta sérstaka líffæri; hann hafði öllu meiri trú á því en ég. En þegar á hólminn kom vorum við ótrúlega sam- mála um eðlisþætti góðrar myndlist- ar. Sjálfur eignaðist hann fjölda lista- verka sem segja talsvert um helstu eðlisþætti hans sjálfs: viðkvæmni, kímnigáfu, skáldlega innsýn og prúð- mennsku. Ríkharð fékk aðra hugljómun á fimmtugsaldri, ákvað þá að taka boði sem hann hafði fengið um að byggja upp forvörslunám á akademískum grunni í Finnlandi. Sem segir sitt um álit sérfróðra á hæfileikum hans. Í Finnlandi tók hann sér bólfestu en vísiteraði Ísland um hver jól. Hann hafði nýlokið einni slíkri heimsókn stuttu áður en hann varð fyrir bíl. Á leiðinni út á flugvöll guðaði hann á glugga hjá þeim sem þetta skrifar. Eins og fyrri daginn var hann upp- örvandi, ráðhollur og brennandi í andanum. Nokkrar skýjaborgir voru byggðar sem snöggvast. „Af hverju ekki?“ sögðum við hvor við annan og hétum því að hittast í Helsinki við fyrsta tækifæri og ræða málin til hlít- ar. Ástvinum Ríkharðs á Íslandi, í Kanada og í Finnlandi sendum við hugheilar samúðarkveðjur. Aðalsteinn Ingólfsson og fjölskylda. Ríkharð Hördal kynntist ég að ráði fyrir rúmum tuttugu árum. Það var í Kaupmannahöfn, við vorum bæði í námi og þurftum að vinna með nám- inu. Það var auðvitað Rikki, eins og vinir hans kölluðu hann, sem benti mér á vinnustað þar sem unnið var ut- an hins venjulega vinnutíma. Þá kynntist ég því hve úrræðagóður hann var og hve sjálfsagt honum þótti að benda öðrum á leiðir í þeim efnum. Það var oft glatt á hjalla hjá okkur í kaffinu á þessum ágæta vinnustað þar sem við hittumst, nokkrir íslensk- ir námsmenn og ræddum um margt sem þá var efst á baugi í danskri um- ræðu. Ekki vorum við Rikki alltaf sammála og hvorugu tókst að sann- færa hitt, en aldrei slettist upp á vin- skapinn. Við höfðum frekar gaman af stífninni í okkur og litum á karpið sem eins konar selskapsleik. Það var ekki síst umburðarlyndi Rikka sem ég kynntist þá og var svo ríkur þáttur í fari hans. Ég held að næm tilfinning hans fyrir fólki, breyskleika þess og styrk, hafi ráðið því að hann gat um- gengist alls konar fólk, enda þekkti hann marga. Og mörgum kynntist maður fyrir hans tilstilli. Ef hann vissi af einhverjum, sem einhver annar hefði gaman af að kynnast, var hann ekki lengi að leiða fólk saman. Það var einhver hreyfanleiki í fari hans sem var bæði hrífandi og örvandi eða jafn- vel ögrandi. Rikki var Vestur-Íslendingur, sem hafði sest hér að, og var því Íslend- ingur og útlendingur í senn. Það kom manni því ekki á óvart, þegar hann fann sér starfsvettvang annars staðar en hér á landi. Hann fluttist til Finn- lands fyrir um það bil átta árum og tók þátt í að byggja upp akademískt nám í forvörslu listaverka við lista- og hönnunarskólann í bænum Vantaa í nágrenni Helsinki. Hann var farinn að sjá árangur af því starfi og framtíð- arhorfur voru góðar. Eftir að hann fluttist til Finnlands sáumst við sjaldnar, en alltaf mátti ég búast við að rekast á hann á förnum vegi, þegar hann skrapp heim í jólafrí. Oft var hann á hraðferð, enda lifði hann hratt og var yfirleitt með mörg járn í eld- inum. Alltaf hitti maður þó gamlan og góðan vin þar sem hann var. Rikki var tryggur vinur vina sinna, þótt hann væri sestur að annars staðar, og þeir eru margir sem notið hafa gestrisni hans og rausnar, jafnt á finnskri grund sem hér heima. Því er ljúft að minnast hans og þakka honum marg- ar góðar og skemmtilegar stundir. Ég sendi ástvinum hans innilegar sam- úðarkveðjur. Júlíana Gottskálksdóttir. Rikki eins og hann var jafnan kall- aður var mikill heiðursmaður. Ég sá hann fyrst fyrir rúmlega tuttugu ár- um í miðbænum svo myndarlegan og glaðlegan með fallegan svip og hann brosti til mín. Hann var greinilega nýtt andlit í miðbænum og fór flestra sinna ferða gangandi. Síðar þegar ég kynntist honum fann ég hversu mikill mannkostamaður hann var, bráð- skemmtilegur, áhugasamur um flesta hluti og smitaði frá sér gleði og hlýju. Hann átti fjölda vina og kunningja og það var alltaf mikið líf í kringum hann og var hann alltaf hrókur alls fagn- aðar. Hann var mjög fjölhæfur fag- urkeri og gerði allt vel sem hann kom nálægt. Að heimsækja hann til Helsinki var stórkostlegt og gaf hann sér alltaf góðan tíma til að sýna okkur alla uppáhaldsstaðina sína sem báru smekk hans gott vitni. Hann fór með okkur til Tallin þar sem við hittum Tano og fleiri vini hans sem fóru með okkur um alla borgina. Í Tallin er fjöldi gamalla og illa viðhaldinna húsa sem smám saman er verið að gera upp og er borgin að breytast í eina fal- legustu borg Evrópu. Rikki hefur alltaf látið sér annt um gömul hús og barðist ötullega á sínum tíma með Torfusamtökunum og því var þessi ferð ógleymanleg í fylgd hans. Síðast þegar ég hitti hann fyrir ári sýndi hann okkur stoltur forvarðar- deild Listaháskólans í Helsinki, sem hann veitti forstöðu. Hann hafði byggt hana upp af mikilli fagmennsku og röggsemi úr því að vera lítil deild í eftirsótta fjölbreytta deild með nem- endum frá öllum heiminum. Hann var mjög kröfuharður og vildi bara það besta frá nemendum sínum sem sýndu honum mikla virðingu. Þetta var mjög fróðleg og lærdómsrík heimsókn sem gaf góða innsýn inn í þetta mikilvæga fag. Hans sérsvið voru málverk og var einn nemenda hans að æfa sig á gömlu mjög illa förnu málverki sem Rikki hafði fund- ið fyrir tilviljun upprúllað á markaði. Manni féllust hendur að sjá alla vinn- una sem beið þessa vesalings nem- anda en Rikki var sannfærður um að þetta tækist þótt það tæki nokkur ár! Rikka á eftir að verða sárt saknað af öllum sem kynntumst honum og votta ég fjöldskyldu hans og aðstand- endum mínu dýpstu samúð. Hann er kvaddur með virðingu og þökk. Anna Geirsdóttir. Á þeim tíma þegar gömul hús þóttu ófín, nánast óværa í borginni við sundin, gekk Rikki til liðs við Torfu- samtökin og gerðist þar öflugur liðs- og síðar stjórnarmaður. Þá var það ekki líklegt til vinsælda eða vænlegt til frama að taka þátt í baráttunni fyr- ir verndun byggingararfs þjóðarinn- ar. Sannfæring hans sagði honum hins vegar að hér væri verk að vinna og hans krafta væri þörf. Fullur af hugmyndum, ráðagóður og velviljaður hellti hann sér út í starfið. Hann átti mjög auðvelt með að ná sambandi við fólk, hrífa það með sér og margan manninn sannfærði hann með rökvísi sinni og glöðu við- móti. Í bók Halldórs Laxness Yfir- skyggðir staðir, útg. 1971, sem er safn ýmissa athugana höfundar um fjöl- breytileg mál, er grein sem ber heitið Brauð Reykjavíkur. Þar er fjallað um húsin á Bernhöftstorfu og veika stöðu þeirra á þessum tíma. Þar segir höf- undur m.a.: „Þegar menn heimta að þessi látlausu hús endurminninganna á Bernhöftstorfu verði afmáð og bera fyrir sig að þau séu úr sér gengin, þá er það ónóg röksemd. Þessi gömlu SJÁ SÍÐU 40 MINNINGAR MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1. APRÍL 2001 39 Inger Steinsson, útfararstjóri, s. 691 0919 Ólafur Ö. Pétursson, útfararstjóri, s. 896 6544 Bárugötu 4, 101 Reykjavík. S. 551 7080 Vönduð og persónuleg þjónusta.                                    !  "#$ %#& % '($)' % '($)' *'  ' +& , - ''  .& % '($)' *'  /  '' % '($)' *' * ( ' ()'&                                             !" #    #   ! $    ! "#       $%& "    & ! ' "#   '   "#    $%    (&)                                 !"! #!"$ %& '(( #!")& $ %& '(( #!" !&'! +& !&'  &   $ %& & , && - .&  '(( .- $ %& '(( ./ -0! 12(! 3 0 (4&  (5& $ %& '((  & $ %& & #!"$ % && #!" !&' '(( $ & $%&  $ & $ & $ &                                         ! "#$% &  ! '()  * $ +$&  ! $$ & )$ % $ %, $ & % $ % $ % $                                                        !"#$  %&  '  &   ") *$'   ' +!   "#$   !" *$  '    ,  - !     "  " - !  
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.