Morgunblaðið - 27.06.2001, Blaðsíða 34

MINNINGAR
34 MIÐVIKUDAGUR 27. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
menni og afar heill í öllum samskipt-
um. Í stuttu máli sagt; glæsilegur
fulltrúi stéttarinnar.
Fyrir hönd Samtaka verslunar-
innar – Félags íslenskra stórkaup-
manna vil ég að leiðarlokum þakka
Ólafi samfylgdina. Aðstandendum
öllum sendi ég innilegar samúðar-
kveðjur.
Haukur Þór Hauksson
formaður.
Enn erum við minnt á að enginn
fær haggað straumi tímans. Jarð-
neskt mannlíf er oftast nánast óræð
spurning og svör tæpast fáanleg
nema í trúnni. Líf allra er vegur að
sama áfanga, lokum þessa jarðlífs. –
Við vitum að ekkert líf er án dauða,
en jafnframt boðar trúin, að enginn
dauði er án lífs.
Þessar hugleiðingar vakna þegar
vinir kveðja og eru lagðir til hinstu
hvíldar. – Ólafur Ó. Johnson er lát-
inn eftir löng veikindi og er þar enn
höggvið skarð í vinahóp, skarð sem
ekki verður fyllt.
Það var árið 1952 sem kynni okkar
Ólafs hófust. Hann fluttist þá ungur
að árum með fjölskyldu sinni til Ís-
lands eftir langa dvöl í Bandaríkj-
unum. En þar hafði faðir hans starf-
að fyrir íslenska ríkið og að eigin
kaupsýslustörfum. Þessi ár, ung-
lingsár sín, dvaldi Ólafur því í
Bandaríkjunum og þar tók hann út
menntun sína við kunnar mennta-
stofnanir. Við heimkomuna réðst
Ólafur til fyrirtækisins Ó. Johnson &
Kaaber hf. og tók þar við störfum,
sem þróuðust þannig, að hann varð
síðar einn af aðalforstjórum fyrir-
tækisins, sem varð hans ævistarf. Ég
hafði sjálfur starfað um árabil hjá Ó.
Johnson & Kaaber hf. þegar fyrstu
kynni okkar Ólafs tókust við upphaf
starfa hans þar. En upp frá því lágu
leiðir okkar þar saman uns að starfs-
lokum beggja kom vegna aldurs.
Mér er minnisstætt upphaf þeirra
kynna, sem þá tókust með okkur
Ólafi, kynna sem raunar fljótlega
þróuðust í vináttu. Í störfum sínum
varð ljóst, að hér fór ungur maður,
sem að upplagi og skólaþjálfun vann
eftir augljósum grunnreglum, sem í
megindráttum voru ósérhlífni, elju-
semi, agi og heiðarleiki. Að sjálf-
sögðu hefur það varla verið tilviljun
hversu ljós var samlíking þessara
eiginleika Ólafs annars vegar og hins
vegar aðferðafræði þeirrar er ávallt
hafði ríkt innan fyrirtækisins Ó.
Johnson & Kaaber hf., enda rætur
beggja þær sömu.
Stjórnunarstíll Ólafs byggðist
þannig á því, sem að framan er sagt,
en fleira kom til. Í mínum augum var
afstaða hans til samskipta við starfs-
lið fyrirtækisins sú að leiða starfs-
menn sína með sér í daglegum störf-
um, en beita síður því sem nefna
mætti fyrirmælastjórnun, nema
annars væri ekki kostur. Samband
forstjórans og starfsliðsins kom mér
því þannig fyrir sjónir að góðviljuð
handleiðsla væri í megindráttum lík-
legri til góðra afreka en aðrar sam-
skiptaaðferðir. Ýmislegt fleira mætti
nefna í sambandi við samskipti og
tengsl Ólafs við starfsfólk sitt, en ég
læt nægja að nefna eftirfarandi. –
Þegar starfsmenn létu af störfum
vegna aldurs, oft eftir langa þjón-
ustu, var hagur þeirra vegna slíkra
tímamóta jafnan skoðaður með vel-
ferð þeirra í huga og komist að nið-
urstöðu í því efni. Einnig sýnist mér
það ábending um mann þann, sem
Ólafur hafði að geyma, að það virtist
vera þörf hans að hafa nánast reglu-
legt persónulegt samband við þetta
fyrrverandi samstarfsfólk sitt, oft
þegar leið að jólum, og var þá rabbað
um hagi og líðan eins og gengur.
Þessar hliðar á manngerð Ólafs
gleymast okkur ekki, sem fengum að
njóta samvista við hann árum sam-
an.
Síðar, eftir að við Ólafur höfðum
stofnað til heimilis og fjölskyldu,
varð það lán okkar Elísabetar að
fjölskyldutengslin við Ólaf og Guð-
rúnu urðu þess eðlis að seint verður
fullþakkað og koma þá upp í hugann
minningar í hrönnum. – Auk al-
mennra fjölskyldusamskipta eru
framarlega í minni spilakvöldin
góðu, ásamt fleiri góðum vinum.
Einnig mætti nefna ferðalög um
landið, oft á vegum sameiginlegra
félagssamtaka og byggingu og nýt-
ingu veiðikofans við Hítará, aftur í
félagi við aðra góða vini. Þá koma í
hugann ógleymanlegar stundir í
sumarhúsi Guðrúnar og Ólafs í
Mjóanesi við Þingvallavatn í elsku-
legu boði þeirra. Og margt margt
fleira vaknar í minningunni, sem of
langt yrði upp að telja. En eins og
áður sagði eru þakkir okkar Elísa-
betar í þeirra garð einlægar og
óskiptar.
Af því sem að framan hefur verið
sagt tel ég að í margt megi ráða um
persónugerð og manngerð vinar
míns Ólafs Ó. Johnson, en ef til vill
má í því efni ýmsu við bæta. Í mínum
huga var Ólafur óvenju mikið ljúf-
menni, en jafnframt fastur fyrir,
þegar það átti við og fór þá ekki í
manngreinarálit. Hann var íhugull
og tók ákvarðanir sínar að vel athug-
uðu máli og stóð jafnan fast á tekinni
ákvörðun. Fjölskylda hans á að baki
að sjá einstökum heimilisföður. Vinir
hans minnast óvenju staðfasts
trygglyndis og heilinda til orðs og
æðis. – Fleira mætti upp telja og þó
að mikið kunni að hafa verið sagt er
ekkert ofsagt.
Það má því af líkum ráða að Ólafi
voru á lífsleiðinni falin margvísleg
ábyrgðar- og trúnaðarstörf fyrir
stofnanir, fyrirtæki og félagasam-
tök, bæði innanlands og utan, og hef-
ur hann hlotið heiðursviðurkenning-
ar því til staðfestingar, auk verðugs
þakklætis þeirra sem notið hafa.
Hugurinn dvelur nú hjá Guðrúnu,
börnunum og allri fjölskyldu Ólafs
Ó. Johnson. Og nú þegar hann er
kvaddur með söknuði, færum við El-
ísabet þeim öllum samúðarkveðjur
okkar og fjölskyldu okkar.
Jóhann Möller.
Góður og traustur vinur hefur
kvatt og minningarnar hrannast upp
á kveðjustund. Mér finnst leiðarlok
vinar míns, Ólafs Ó. Johnson, ótíma-
bær, því framtíðardraumarnir voru
margir, sem hann hafði þráð að geta
séð rætast.
Kynni okkar Óla eru orðin löng, en
þau má rekja til heimilis foreldra
hans í Esjubergi í stríðsbyrjun. Ég
var þá tíður gestur á þessu fallega
heimili í fylgd Hannesar, bróður Óla,
en við Hannes vorum þá skólafélag-
ar í Verzlunarskólanum og stutt að
fara þaðan yfir í Esjuberg.
Bræðurnir fluttu til New York
með foreldrum sínum 1940, en Ólaf-
ur faðir þeirra rak þar umfangsmikið
fyrirtæki á vegum Ó. Johnson &
Kaaber í sambandi við innflutning á
vörum til Íslands meðan á stríðinu
stóð.
Það leið svo heill áratugur, þar til
við Óli hittumst aftur hér heima á
Fróni, þegar Bandaríkjadvölinni
lauk. Óli hafði þá lokið námi við
nokkra kunna háskóla ytra. Ekki
leið á löngu, þar til gömul kynni upp-
hófust að nýju, og ungi strákurinn
frá árunum í Esjubergi var nú vax-
inn úr grasi og kominn á þrítugsald-
urinn.
Við Óli höfðum báðir áhuga fyrir
útivist og fórum stundum saman á
skíði. Það var í einni skíðaferð okkar
uppi í Hveradölum, þar sem Óli hafði
orð á því við mig, hvað ein ung dama,
sem þarna var að skíða með félögum
sínum, væri glæsileg, og ég var hon-
um alveg sammála. Ólafur var alla
tíð mikill smekkmaður, enda var
ekki um að villast hvað varðaði
smekk hans á ungu skíðadömunni,
sem birtist okkur á fögrum degi í
Hveradölum. Hún Guðrún Gunn-
laugsdóttir átti eftir að verða eigin-
kona Óla og lífsförunautur, sem bjó
honum fagurt og vinalegt heimili
þangað sem vinir og vandamenn
voru ætíð velkomnir og nutu sér-
stakrar gestrisni hjónanna.
Við hjónin áttum því láni að fagna
að njóta vináttu Dúru og Óla, bæði
hér heima og erlendis. Þar er margs
að minnast, allt frá því við vorum
saman með yngstu börnin okkar á
jólafagnaði Lionsklúbbsins Baldurs í
Naustinu forðum daga, og þar til við
hittumst í Flórída og áttum gleðirík-
ar stundir saman, sem seint mun líða
úr minni. Það var sérstök upplifun
og gleðigjafi að vera í návist Dúru og
Óla. Svava saknar þess nú að geta
ekki kvatt Óla við útför hans, þar
sem hún á ekki heimangengt sökum
veikinda sinna.
Ólafur átti mörg áhugamál, og þau
voru fleiri en skíðaferðirnar okkar í
gamla daga. Þar má telja mikinn
áhuga hans fyrir laxveiði. Ég var svo
lánsamur að njóta gestrisni hans í
Laxá í Leirársveit, og á ég ógleym-
anlegar minningar frá þeim tíma. Óli
naut þess svo sannarlega að vera úti
í náttúrunni, og það var mikið
ánægjuefni að fá að njóta hennar
með slíkum félaga.
Ólafur var ungur að árum, eða að-
eins hálf þrítugur, þegar honum var
falið það ábyrgðarstarf að takast á
hendur forstjórastarf hjá Ó. Johnson
& Kaaber, því starfi gegndi hann til
ársins 1991, eða röska þrjá áratugi.
Þrátt fyrir ærið starf hjá stóru fyr-
irtæki, þá voru honum falin marg-
vísleg trúnaðarstörf, sem hann vann
af miklum dugnaði og áhuga meðan
heilsa leyfði.
Óli gerðist félagi í Lionsklúbbnum
Baldri snemma á árum klúbbsins.
Hann tók fljótt virkan þátt í störfum
Baldurs, sérstaklega er varðaði fjár-
öflun til styrktar líknar- og mann-
úðarmála. Þá var hann formaður
klúbbsins um skeið. Eitt af þeim
málum, sem hæst ber og Ólafur á
mestan heiður af, var að hrinda af
stað fjáröflun til styrktar Kumbara-
vogi á Stokkseyri. Á þeim árum var
þar rekið heimili fyrir unglinga, sem
ekki áttu í mörg hús að venda og áttu
erfitt uppdráttar. Var Kumbara-
vogsheimilið rekið af Kristjáni Frið-
bergssyni, en fjárþörf var talsverð til
reksturs slíks heimilis. Það var þá
sem Ólafur kom fram með þá hug-
mynd á fundi hjá Baldursmönnum
að hrinda af stað stuðningi við fjár-
öflun til styrktar Kumbaravogi.
Fékk hann til liðs við sig ýmsa dug-
mikla félaga úr röðum Baldurs.
Fjáröflun var í því fólgin að afla fjár
til að nýta störf unglinganna á
Kumbaravogi. Þeir fjármunir sem
söfnuðust voru nýttir til kaupa á efni
til framleiðslu á pokum, sem ung-
lingarnir síðan framleiddu, en fram-
leiðslan var svo keypt af sunnlensk-
um bændum. Þetta átak heppnaðist
vel, og átti Ólafur stærstan þátt í
miklu og tímafreku verkefni, sem
stóð í mörg ár á vegum Lkl. Baldurs.
Auk Kumbaravogs-verkefnissins,
var Ólafur ávallt framarlega í hópi
Baldursmanna, er stóðu að svo-
nefndri perusölu klúbbsins, sem
hrundið var af stað á fyrstu árum
Baldurs, og er enn við lýði. Ágóða af
perusölunni hefur verið varið til
styrktar fjölmörgum mannúðarmál-
um í tímanna rás.
Þegar kemur að kveðjustund,
þökkum við Baldursfélagar Ólafi fyr-
ir langa og dygga samfylgd, árang-
ursríkt framlag hans til líknar- og
mannúðarmála á vegum Lkl. Bald-
urs að ógleymdum þeim vináttu-
böndum, sem hann skóp meðal félag-
anna með sinni sérstöku prúð-
mennsku. Þín verður sárt saknað af
vinum þínum. Far þú í friði, góði
félagi.
Baldursfélagar og við hjónin send-
um Guðrúnu, börnum þeirra og öðr-
um ættingjum hugheilar samúðar-
kveðjur.
Njáll Símonarson.
Samstarfsmenn og vinir Ólafs Ó.
Johnson hjá Flugleiðum kveðja nú
með söknuði góðan félaga. Ólafur sat
í stjórn og varastjórn Flugleiða um
aldarfjórðungs skeið frá stofnun
félagsins 1973 og allt til ársins 1998.
Áður hafði hann setið í varastjórn
Flugfélags Íslands frá 1970 til 1973.
Því er margt sem þakka ber eftir
trausta samfylgd og leiðsögn hans.
Í stjórnarstörfum hjá Flugleiðum
var Ólafur alla tíð drenglundaður
heiðursmaður, fylgdi sannfæringu
sinni en vildi jafnan ná mönnum
saman um það sem til framfara
horfði. Við sem völdumst til stjórn-
unarstarfa hjá fyrirtækinu fundum
að í honum áttum við hauk í horni.
Hann studdi sína menn dyggilega til
góðra verka.
Ég kynntist Ólafi þegar ég kom til
starfa hjá félaginu rétt eftir stofnun
fyrirtækisins. Stjórnarmenn hins
nýja félags áttu þá ærið verk fyrir
höndum þar sem Flugleiðir urðu til
úr tveimur harla ólíkum fyrirtækj-
um.
Ólafur var mannasættir að eðlis-
fari og lóð hans vó þungt í samein-
ingu félaganna undir merkjum Flug-
leiða og uppbyggingu hins nýja
fyrirtækis á erfiðum tímum.
Eftir að ég tók við rekstri Flug-
leiða árið 1985 átti ég ætíð vísan
stuðning Ólafs og góð ráð. Þá var
miklu verki þegar lokið, tekist hafði
að skapa heilsteypt fyrirtæki á
grunni forveranna og tekist hafði að
sigla fyrirtækinu heilu í gegnum
mikla erfiðleikatíma í alþjóðaflug-
rekstri í upphafi níunda áratugarins.
Nú var komið að mótun nýrrar
stefnu til að takast á við nýja tíma og
jafnframt tugmilljarða króna endur-
nýjun í öllum þáttum rekstrarins.
Ólafur tók þátt í vinnu stjórnar
félagsins við mótun þeirrar stefnu,
sem hefur skilað Flugleiðum inn í
nýja öld, öflugu alþjóðlegu þjónustu-
fyrirtæki með fyrsta flokks búnað og
fyrirtaksmannskap.
Ólafur Ó. Johnson lét af stjórnar-
störfum árið 1998 vegna heilsu-
brests.
Hann vildi ætíð beita sér af fullu
afli og þegar versnandi heilsa dró úr
kraftinum greiddi hann nýju fólki
leið. Alla tíð var hann samt Flug-
leiðamaður, lagði gott til og sýndi
okkur sem störfum hjá félaginu ýms-
an stuðning.
Að leiðarlokum þökkum við Ólafi
giftudrjúg störf og vottum eftirlif-
andi eiginkonu og fjölskyldu djúpa
samúð.
Sigurður Helgason,
forstjóri Flugleiða.
Þótt Morgunblaðið sé og hafi verið
fyrirferðarmikið í þjóðfélagsumræð-
um á Íslandi og stundum reyndar
einnig einstakir blaðamenn þess og
ritstjórar, á það sama ekki við um
eigendur blaðsins og útgáfustjórn
Árvakurs hf.
Þeir hafa unnið sitt starf í kyrrþey
áratugum saman, fjarri sviðsljósi
fjölmiðlanna. Á þeim vettvangi eru
þó teknar lykilákvarðanir um rekst-
ur blaðsins, uppbyggingu og framtíð.
Það á við um húsbyggingar, fjár-
festingar í prentvélum og öðrum
tækjabúnaði, í stuttu máli allt sem til
þarf til þess að gefa út dagblað.
Útgáfustjórn Morgunblaðsins
tekur einnig ákvörðun um ráðningu
ritstjóra blaðsins og veitir þeim um-
boð til þess að marka stefnu þess.
Þar er einnig um lykilákvörðun að
ræða því í vali ritstjóra felst stefnu-
mörkun í grundvallaratriðum.
Einn þeirra manna, sem kom að
þessum mikilvægu þáttum í útgáfu
Morgunblaðsins í áratugi, var Ólafur
Ó. Johnson.
Kynni mín af Ólafi hófust að ráði,
þegar ég var ráðinn aðstoðarritstjóri
blaðsins fyrir rúmum þrjátíu árum.
Mér varð fljótt ljóst, að hann nálg-
aðist ýmis úrlausnarefni í útgáfu
Morgunblaðsins úr annarri átt en
sumir þeirra, sem sátu með honum í
útgáfustjórn blaðsins og ritstjórar
Morgunblaðsins á þeim tíma. Sýn
hans á Morgunblaðið var fyrst og
fremst viðskiptaleg. Þjónusta við
lesendur var mikilvæg í hans huga,
sem m.a. kom fram í endurteknum
tillöguflutningi í stjórn Árvakurs hf.
um útgáfu Morgunblaðsins á mánu-
dögum. Nú þykir þetta sjónarhorn
sjálfsagt en fyrir nokkrum áratug-
um, þegar aðrar pólitískar aðstæður
voru ríkjandi, gátu menn haft og
höfðu aðrar skoðanir á því.
Þeir sem koma að útgáfu Morgun-
blaðsins á einn eða annan veg hafa
stundum veruleg óþægindi af því,
ekki sízt ef blaðið fylgir fast fram
umdeildum sjónarmiðum.
Ólafur Ó. Johnson var umsvifa-
mikill kaupsýslumaður og var aðili
að rekstri margra fyrirtækja. Það
fór ekki hjá því, að skrif Morgun-
blaðsins snertu stundum hagsmuni
þeirra fyrirtækja, sem hann var
þátttakandi í. Hann hafði aldrei orð á
því utan eitt skipti, þegar miklar
sviptingar höfðu orðið á milli blaðs-
ins og fyrirtækja, sem honum voru
hjartfólgin. Þá spurði hann mig einn-
ar spurningar og ætlaðist ekki til að
fá svar. Hann sagði: Er ekki komið
nóg?
Samskipti Morgunblaðsins við
ýmis hagsmunaöfl í samfélagi okkar
geta stundum verið stormasöm. Á
slíkum stundum sýndi Ólafur Ó.
Johnson drengskap, sem ég mun
ekki gleyma.
Styrmir Gunnarsson.
Þetta var veturinn 1970–71. Við
vorum á fyrsta ári í gagnfræðaskóla
og tíðarandinn heimtaði sítt hár og
hispurslausan klæðnað. Forstjórinn,
húsbóndinn á heimilinu, var vanur
því að taka á móti fínum gestum.
Hvernig skyldi honum hafa litist á
drengina sem tóku að venja komur
sínar á Nesveginn (Neshagann) í
fylgd með Gunnlaugi, næstelsta syn-
inum?
Á næstu árum varð heimili Óla og
Dúru fastur punktur í tilveru okkar.
Þar var gott að vera. Ótal sinnum lá
leið okkar þangað til að spjalla og
bralla ýmislegt eða hlusta á tónlist.
Og stundum voru haldin partý. Á
hlýlegu heimilinu lá aristókratískur
andi í loftinu og þótt sumir okkar
væru í orði kveðnu uppreisnargjarn-
ir og róttækir í stjórnmálaskoðunum
nutum við þess að sitja í ríkmann-
legum stofunum innan um málverk
eftir Kjarval og fleiri meistara. Óli
og Dúra tóku ætíð alúðlega á móti
okkur, aldrei fundum við annað en að
við værum velkomnir. Þau sýndu
okkur væntumþykju og virðingu –
og traust. Dyr sumarbústaðarins við
Þingvallavatn stóðu okkur opnar og
þangað fórum við strákarnir á
menntaskólaárunum til að fagna
próflokum á vorin. Ef til vill reynd-
umst við ekki alltaf traustsins verðir.
Eitt sinn endaði ærslaleikur síðla
nætur á verönd sumarbústaðarins
með rúðubroti svo lá við stórslysi.
Umburðarlyndi húsráðenda kom þó í
veg fyrir að æskubrek hefðu áhrif á
framkomu þeirra við okkar. Fyrir
allt þetta erum við þakklátir.
Óli var ákaflega þægilegur í við-
móti, glaðlyndur og skemmtilegur.
Hann var mikill húmoristi og hafði
gaman af því að segja okkur brand-
ara. Hann varðveitti strákinn í sér og
honum fengum við að kynnast, til
dæmis þegar hann lék listir með log-
andi sígarettu sem hann vafði um
tungu sér, í bókstaflegri merkingu
orðanna. Í ófá skipti sat hann með
okkur og ræddi um heima og geima.
Einu gilti hvert umræðuefnið var,
aldrei talaði hann niður til okkar
heldur alltaf eins og maður við menn.
Þetta kunnum við að meta enda bár-
um við mikla virðingu fyrir honum.
Hann fylgdist alla tíð vel með því
hvernig okkur vegnaði, hvatti okkur
til dáða og miðlaði af reynslu sinni.
Svona eiga feður að vera.
Við vottum Dúru, Gulla, Fiffa, Óla,
Helgu Guðrúnu og öðrum aðstand-
endum samúð okkar.
Gunnar Þór Bjarnason,
Hallgrímur Helgi Helgason,
Hilmar Oddsson, Hróðmar
Sigurbjörnsson, Jóhann Haukur
Sigurðsson, Karl Roth Karlsson
og Sigurður Magnússon.
ÓLAFUR Ó.
JOHNSON


 

    

      !!"# 
  $%& '( '(