Morgunblaðið - 23.08.2001, Síða 19

NEYTENDUR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. ÁGÚST 2001 19
NOKKUR heilræði um meðferð á
grænmeti sem nota á í ferskt salat.
– Þvoið hendur ávallt vandlega
áður en farið er að vinna með mat-
væli.
– Veljið hráefni sem ekki er farið
að skemmast.
– Hreinsið skemmdir frá og skolið
allt grænmeti vandlega.
– Notið sérstakt skurðarbretti
fyrir grænmeti og tryggið að öll
áhöld sem notuð eru séu hrein.
– Skorið grænmeti á að geyma í
lokuðu íláti við 0-4°C en það hefur
takmarkað geymsluþol.
Heilræði
við salat-
gerð
FÁTT bragðast betur en nýupptek-
ið grænmeti úr garðinum en um
þessar mundir eru eflaust margir
að gæða sér á uppskeru sumarsins.
Þegar geyma á grænmeti er ým-
islegt sem hafa ber í huga til að
gæðin haldist sem lengst.
Yfirleitt er best að geyma græn-
meti óþvegið því við þvott tapast
ákveðin vörn sem grænmetið hefur
frá náttúrunnar hendi. Raki sem
verður eftir á grænmetinu við þvott
örvar auk þess vöxt ýmissa
skemmdarörvera og styttir þannig
geymsluþolið, að sögn Helgu Guð-
rúnar Bjarnadóttur, matvælafræð-
ings hjá Heilbrigðiseftirliti Reykja-
víkur. „Fyrir neyslu skal svo þvo
allt grænmeti. Kartöflur og aðra
rótarávexti á að bursta upp úr
köldu eða ylvolgu vatni með sér-
stökum grænmetisbursta.“ Hún
segir að hafa beri í huga að allt
grænmeti hafi verið í snertingu við
mold og beri því með sér jarðvegs-
gerla sem geta valdið usla í eldhús-
inu.
Kuldinn hægir á
þroskun og skemmdum
Heppilegustu geymsluskilyrði
fyrir grænmeti eru mismunandi eft-
ir tegundum en flestallt grænmeti
geymist þó best á köldum stað, að
sögn Helgu. Hún bendir á að vatns-
mikið grænmeti, eins og agúrkur og
tómata, eigi að geyma við 8-13° en
að rótarávextir, eins og kartöflur og
gulrætur, geymist best við 3-6° á
dimmum og loftgóðum stað sem er
hæfilega rakur. „Kuldinn hægir á
þroskun og skemmdum og rakinn
dregur úr útgufun vatns. Ekki er
gott að geyma mikið af kartöflum
lengi í venjulegum kæliskáp því þar
loftar ekki nógu vel um þær.“
Hún segir ekki gott að geyma
tómata með öðru grænmeti. „Þeir
gefa frá sér efni sem flýtir fyrir
þroskun annars grænmetis og
ávaxta en flest annað grænmeti má
geyma saman,“ segir Helga. Hún
bætir við að grænmeti, eins og t.d.
gulrófur, gulrætur, hvítkál og rad-
ísur, sé best að geyma í grænmet-
isskúffunni í ísskápnum en forðast
að geyma í plastpoka því loft þurfi
að leika um það. „Hins vegar á að
geyma grænmeti, eins og grænkál,
spínat, grænt salat og kryddjurtir, í
lokuðum plastpokum og passa að
þeir verði ekki fyrir hnjaski en slíkt
grænmeti er viðkvæmt og hefur
stutt geymsluþol.“ Hún segir að
skorið grænmeti eigi einnig að
geyma í lokuðum plastpokum en
það hafi líka stutt geymsluþol meðal
annars vegna aukins yfirborðs sem
loft og örverur komast að.
Helga bendir á að ef geyma eigi
grænmeti til lengri tíma geti verið
gott að frysta það „Allt grænmeti
nema blaðlauk, graslauk, papriku
og steinselju þarf að forsjóða áður
en það er fryst. Við forsuðuna eyði-
leggjast ensím sem annars valda
skemmdum á grænmetinu þrátt
fyrir frostið.“ Hún segir mikilvægt
er að suðutíminn sé réttur svo að
forsuðan hafi tilætluð áhrif. „Suðu-
tíminn er yfirleitt 1-8 mínútur, allt
eftir því hvaða grænmetistegund er
um að ræða.“
Geymsluskilyrði græn-
metis eru mismunandi
eftir tegundum
Morgunblaðið/Þorkell
Betra er að geyma grænmeti óþvegið því þannig er geymsluþolið meira.
TENGLAR
.....................................................
Helga bendir á að nánari upplýsingar
sé m.a. að finna í bókinni Við mat-
reiðum grænmeti, eftir Önnu Gísla-
dóttur og Bryndísi Steinþórsdóttur,
og á vefsíðunni www.bondi.is.
Súrefnisvörur
Karin Herzog
Vita-A-Kombi olía
textil.is