Vísir - 29.08.1979, Page 13

vísm
Miövikudaeur 29. áeúst 1979.
12
vísm
MilSvikudaeur 29. áeúst 1979.
13
HROLLUR
TEITUR
AGCI
VarskólastiórinnreiöurYEkiti eftir aö
vegna þess aö viö
byggöum sænskt
MIKKI

Birgðageymsla, dælistöð og ollugeymar Norðmanna upp af Engelskbugta á Jan Mayen. I fjörunni eru bátur og prammi, sem notaðir eru viðað ferja vörur, fólk og farartæki milli skips og lands.
Ekki er hægt að segja, að mikið sé um skipa-
komur til Jan Mayen, og svo sem ekki við þvi að
búast þvi að þar er engin höfn. Eftir að flugbraut-
in þar kom til sögunnar fara vistir, póstur og
varahlutir flugleiðis milli eyjarinnar og Noregs,
og eina árvissa skipsferðin til þessarar ishafs-
eyjar er ferð oliuskipsins frá Noregi. Það kemur
til Jan Mayen einu sinni á ári, og 1979-ferðin er
núna um heigina. Þá verður olíu dælt i land stöð-
ugt i 36 klukkustundir og eftir að áhöfn oliuskips-
ins hefur kvatt verður ekki von á slikri heimsókn
aftur til Jan Mayen fyrr en I ágúst 1980.
Tækjabúnaöur lóranstöðvar
og veöurathugunarstöðvar
ásamt öðrum tækjabúnaði, sem
nauðsynlegur er í rúmlega
þrjátlu manna samfélagi á Jan
Mayen þarf talsvert af raf-
magni. Það er ekki hægt aö
framleiða meö vatnsafli því að
ekki er vitaö um nema einn læk
á eynni og yfirleitt þornar hann
upp yfir sumariö.
011 raforkuframleiðsla fer þvl
fram með díselvélum og er nú
verið að ljúka við að setja upp
nýja og fullkomna diselvéla-
samstæðu á Jan Mayen, sem
annast rafmagnsframleiðsluna.
Til þessarar diselvélakeyrslu
allan sólarhringinn þarf gletti-
lega mikiö af diselollu og hefur
þvi reynst óhjákvæmilegt að
koma upp allstórum oliugeym-
um i birgðastöö Norömanna,
sem er um það bil sjö kllómetra
frá Olonkinbyen, bækistöðvum
hersins.
Landslagið islenskt
Birgðastöðin er i Engelsk-
bukta, Enskuvik, sem er
vestanmegin á eynni. Þetta er
skjólgóð vik og gott skipalægi,
raunar hiö besta við Jan Mayen.
Þarna var fyrr á öldum aösetur
hvalveiðimanna frá Hollandi og
meðal þess, sem minnir komu-
menn á veru þeirra þarna eru
grafir við fjallsrætur upp af
vikinni, þar sem hugulsamir
Norðmenn hafa komið upp ein-
földum trékrossum og skorið I
þá óljósar upplýsingar um að
þar undir hvili menn af hol-
lensku bergi brotnir.
Þeir, sem tóku á móti leið-
angri Visis á Jan Mayen töldu
rétt að koma við I EsJnkuvík I
skoðunarferðinni, sem fárin var
um eyna. Þangað liggur vegur,
sem varla er nema jeppafær á
köflum, og minnti þvi ekki siður
á Island en landslagiö, sem
blasti við okkur, hvert sem litiö
var. Þingmennirnir fjórir voru
sammála um aö svipmót eyjar-
innar væri mun likara þvi, sem
geröist á Islandi en þeir hefðu
átt von á og töldu þeir þvi aö við
gætum lagt meiri áherslu á þaö
gagnvart Norömönnum, en gert
heföi veriö, að Jan Mayen væri
hluti af islenska landgrunninu.
Við hafnlausa strönd
Rekaviður er allmikill á fjör-
um við Jan Mayen og ekki siður
á sendinni ströndinni við Ensku-
vik en annars staðar.
Uppi á sjávarkambinum þar
eru tveir allstórir oliugeymar,
dæluhús og birgðaskemma og I
nánd viö þessi mannvirki eru
farartæki og íleytur, sem koma
að góðum notum viö aö flytja
varning og vörur milli skips og
lands.
Meðal annars gat þarna að
lita stóran álfleka, með viða-
miklum flotbúnaði, sem notaöur
hefur verið til þess aö selflytja
bila og vinnuvélar frá skipshliö
til lands og stálbát, sem helst
minnti á nótabát frá sildarár-
unum, en hann hefur komið að
góöum notum við vöruflutning-
ana.
Norðmennirnir, sem fóru með
okkur um svæðiö, sögöu aö
báturinn hefði einnig verið
notaður til þess aö koma I land
slösuöum sjómanni frá norskum
loðnubáti á dögunum, en hann
var siðan sóttur til eyjarinnar
með björgunarflugvél frá
Kefla vikurflug velli.
Henni tókst ekki að lenda fyrr
en eftir að hún hafði sveimaö I
rúma klukkustund yfir eynni
vegna þess hve mikil þoka var á
þessum slóðum, eins og oft er
yfir sumarið.
Norski sjómaðurinn komst
þvi loks til tslands og hefur legið
á sjúkrahúsi i Reykjavik siðustu
daga. Hann reyndist hafa fengið
slæmt botnlangakast og mun
væntanlega fá aö fara heim til
Noregs seinni hluta vikunnar.
Hugmyndir voru uppi um
hafnargerð á Jan Mayen bæði af
hálfu Norðmanna og Islendinga
um og eftir siöari heimsstyrj-
öldina, en þær áætlanir hafa enn
ekki orðið að veruleika. Ef af
hafnargerö verður á eynni er
talið liklegast, aö grafiö veröi
sundur mjótt teiði milli sjávar
og stöðuvatnsins Nordlaguna,
sem er nokkrum kilómetrum
norðar á vesturströnd eyjar-
innar en Enskavikin. Þar telja
menn að hægt yröi að gera góöa
höfn, en alveg er óvist, hvort af
þvi verður I náinni framtið.
Á kortinu af Jan Mayen er strikað undir tvö nöfn: Olonkinbyen, er þar eru aðalstöðvar
norska hersins á eynni og Kvalrossen, en I vikinni við þann höfða er olfu dælt f birgða-
geyma og varningur, sem kemur sjóleiðis fluttur Iland.
' v-r ■ yi
tslendingar höfðu á orði, þegar ekið var um eyjuna, að landslagi
svipaði mjög til þess, sem gerðist á islandi.
Hér eru Islensku leiðangursmennlrnir ásamt yfirmanni norsku
bækistöðvanna á Jan Mayen . i baksýn er vikin.þar sem olia er tekin
Hand og birgðageymar Norðmanna standa. í baksýn er hofðl', sem
kallaður er Kvalrossen.
i fjallshllðinni upp af Enskuvik er þessi kross á ieiði nokkurra Hollendinga, sem þarna
voru grafnir á sautjándu öld. ólafur Ragnar Grimsson, Ingvar Gislason og Helgi Jóns-
son sjást hér við krossinn.
0