Vísir - 28.09.1979, Blaðsíða 8

8
VlSIR
Föstudagur
28. september 1979
e. ' *
utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Davifi Guðmundsson
Ritstjórar: ólafur Ragnarsson
fförfiur Einarsson
Ritstjórnarfulltruar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaöamenn: Axel Ammendrup, Halldór Reynisson, Jónina Michaelsdóttir, Katrin
Pálsdóttir, Kjartan Stefánsson, Oli Tynes, Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guð-
vinsson.
Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Gunnar V.
Andrésson, Jens Alexandersson. útlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson,
Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson
Dreifingarstjóri: Sigurfiur R. Pétursson.
Auglýsingar og skrifstofur:
Siðumúla 8. Simar 88811 og 82280.
Afgreiösla: Stakkholti 2-4. simi 88811.
Ritstjórn: Síöumúla 14, simi 88811 7 linur.
Askrift er kr. 4.000 á mánuöi
innanlands. Verð I lausasölu
200. kr. eintakiö.
Prentun Blaöaprent h/f
BURT MEB FORMULURNAR!
A6 sjálfsögbu verftur aft greifta sanngjarnt endurgjald fyrlr afnot fjármagnsins. Þaft er I
samræmi vift hugmyndir um raunvexti. En er sú vaxtastefna, sem nú er rekin sam-
kvæmt reikniformúlu ólafslaga, raunvaxtastefna?
Á síðustu misserum hefur
þeirri stefnu i vaxtamálum, sem
kennd hefur verið við raunvexti,
vaxið fylgi, en hún felst í því að
lántakendur greiði eðlilegt
endurgjald fyrir afnot peninga.
Eða með öðrum orðum, að
peningalán sé ekki að verulegu
leyti gjöf, eins og raunin hefur
vbrið hér um langt skeið.
Allir aðrir en hreinræktaðir
verðbólguspekúlantar og
pólitíkusar, sem telja sig eiga
fylgi sitt undir þvi að geta út-
hlutað ódýru f jármagni, hljóta að
viðurkenna, að slík vaxtastefna
er eðlilegri heldur en sú vaxta-
stefna, sem lengi hefur verið
fylgt í íslenska f jármálakerfinu.
Gamla vaxtastefnan hefur ýtt
undir þjóðhagslega óarðbærar
fjárfestingar, hún hefur kynt
undir verðbólgunni, hún hefur
brennt upp sparifé, og hún hef ur
þar með grafið undan gjaldmiðli
okkar. Frá þessari vaxtastefnu
varð því að hverfa og taka upp
raunvexti.
En hvað eru raunvextir?
Hingað til hafa margir talsmenn
svokallaðrar raunvaxtastefnu
lagt á það megináherslu, að
vaxtafótur verði helst að fara
fram úr verðbólgustigi. En eru
það endilega „raunvextir"? Er
víst, að „raunvextir" séu þeir
vextir, sem „elta" verðbólguna?
Er víst, að „raunvextir" verði
reiknaðir út eftir einhverri
formúlu, einsog t.d. formúlunni í
Ólafslögum?
Vísir er þeirrar skoðunar, að í
vaxtamálunum sem flestum
öðrum þáttum efnahagsmálanna
sé trúin á sjálfvirka formúlu
stórhættuleg og aðeins til trafala.
Sjálfvirkar kauphækkanir á
nokkurra mánaða fresti, sem
enginn grundvöllur er fyrir, eru
til stórskaða í efnahagslífinu,
þótt þær séu eftir einhverri lög-
bundinni formúlu. Sjálfvirkar
verðhækkanir, eins og t.d. bú-
vöruverðshækkanir, gera líka illt
verra, þótt samkvæmt formúlu
séu. Sjálfvirkar kauphækkanir
eru ekki raunverulegar kjara-
bætur og sjálfvirkar verð-
hækkanir eiga sér heldur ekki
stoð í neinum raunveruleika. Á
sama hátt er vaxtafótur, sem
reiknaður er út samkvæmt töf ra-
formúlu Olafslaga, ekki raun-
vextir.
En hvað eru þá raunvextir? Að
sjálfsögðu eru raunvextir ekkert
annað en þeir vextir, sem um
væri samið á frjálsum fjár-
magnsmarkaðb ef slíkt væri
leyfiiegt. En slíkir samningar
eru bannaðir, eins og svo margt
annað hér á landi. Sú vaxta-
stefna, sem nú er rekin hér á
landi, á ekkert skylt við raun-
vaxtastefnu og er í rauninni að-
eins til þess fallin að koma óorði
á heilbrigða vaxtastefnu. Núver-
andi vaxtastefna er í fram-
kvæmd ekkert annað en hávaxta-
stefna, sem í sjálfu sér er alveg
jafnvitlaus og lágvaxtastefna.Þó
aðfyrirtæki og einstaklingar taki
lán á þeim vaxtakjörum, sem nú
eru fyrirskipuð, er það alls ekki
sönnun þess, að vaxtastefnan sé
raunhæf. Það er aðeins sönnun
þess, að fjárhag fyrirtækja og
einstaklinga er svo illa komið, að
þessir aðilar telja sig ekki geta
annað en keypt f jármagnið á því
verði, sem hinir opinberu aðilar
setja upp.
Fylgismenn raunvaxtastefnu
hafa því miður margir hverjir
einblínt um of á þá hugmynd
sína, að vextirnir verði að elta
verðbólguna, og hafa í ákafa
sínum gleymt því, að í baráttunni
við verðbólguna verður að leggja
áherslu á ótalmarga aðra þætti,
svo sem aðhald í peningamálum
og ríkisf jármálum. Sjálfvirku
formúlurnar eru allar með tölu
jafngagnslausar í baráttunni við
verðbólguna. ( vaxtamálunum
þarf að taka upp raunverulega
raunvaxtastefnu, henda for-
múlunum og innleiða frelsið. (
þessu efni sem mörgum öðrum
er það sú leið, sem eftir er að
reyna, en líklegust er til
árangurs.
Laun opinberra starfsmanna:
Tóll prðsenl lægrl en
samnlngar segla til um
Laun opinberra starfsmanna
voru 12% lægri 1. september s.l.
en þau hefftu átt aft vera sam-
kvæml kjarasamningi vift ríkis-
valdift 1. júli 1977. A sama tlma
hefur kaupmáttur launanna
rýrnaft um 2% þrátt fyrir aft
grunnkaup hafi hækkaft 5 sinn-
um á samningstlmanum.
Þessar upplýsingar koma
fram i nýjasta hefti af Asgarði,
blafti Bandalags starfsmanna
rikis og bæja, og i Félagstiftind-
um Starfsmannafélags rlkis-
stofnanna.
Birt er linurit yfir launaþró-
unina frá árinu 1977. Fundin eru
ilt meftallaun opinberra starfs-
manna og þeim gefin viftmiftun-
artalan 100 1. júli 1977.
Samningarnir voru i fullu
gildi fyrstu mánuftina „en 1.
mars (1978) gripur rikisvaldift
til fyrstu skerftingarráftstafana
þannig aft þá eru launin afteins
95,19% af þvi sem þau hefftu átt
aft vera”, segir i Asgaröi.
„Enn sigur á ógæfuhliftina og
1. júni og 1. september eru hlift-
stæftar tölur komnar niftur I
91,70og 91,69.1 þvi sambandi er
rétt aft geta þess aft september-
Kjarasamningur rlklsstarfsmanna undirritaftur árift 1977. Nú
vantar 12% á aft launagreiftglur séu Isamræmi vift hann.
aögerftir nuverandi rikis-
stjórnar koma ekki til fram-
kvæmda fyrr en 11. september
1978 og sjást þvl ekki áhrif
þeirra fyrr en 1. desember en þá
hækkar hlutfallift upp i 92.08 og
aftur upp I 94,64 þann 1. mars
1979.
Siftan sigur enn á ógæfuhlift-
ina þannig aft 1. júnl 1979 eru
launin afteins 90,62% af þvi sem
þau hefftu átt aft vera og nú 1.
september afteins 87,85%.”
Kaupmáttarþróunin hefur
veriö meö nokkrum öftrum
hætti. „Ef vift setjum kaupmátt-
inn -100 þann 1. júli 1977 þá
eykst hann 1. september upp i
100,91 og 1. desember upp i
101,32 vegna grunnkaupshækk-
ana samkvæmt samningi BSRB
og óskertrar kaupgjaldsvisitölu.
1. mars fellur kaupmátturinn
hins vegar niftur i 96,83og 1. júli
niftur i 91,26.
Þann 1. september 1978 eykst
hann fyrst upp i 100,17, heldur
sér í 100,38 þann 1. desember og '
lika i 100,10 þann 1. mars.
En nU sigur einnig þarna á
ógæfuhliöina þvi aft 1. júni fellur
kaupmátturinn niftur I 99,27 og
1. september s.l. niftur i 97,74
miftaft vift 100 i upphafi samn-
ingstimans.” — KS
A þessu linuriti sést hvernig iaunaþróunin hefur verift hjá opinber-
um starfsmönnum siftan 1. júli 1977. Brotna linan sýnir kaupmáttinn
en óbrotna linan sýnir skerftingu launa frá samningi. Linuritift birt-
ist I Félastiftindum Starfsmannafélags rikisstofnana og fylgdi þvi
fyrirsögnin: „Kaupmátturinn sem kom upp úr kjörkössunum”!