Vísir - 07.03.1980, Page 22
vism Föstudagur 7. mars 1980
26
! Fyrlrtækin
! vilja láta
j verkin tala
I - meðan Raunvislndaslotnun er með
árðður i fjölmlðlum.segla
■ forráðamenn Púlslns h.f. á fsallrðl
„Ætli munurinn sé ekki frekar sá að Raunvis-
indastofnun hefur rekið harðan áróður fyrir þvi i
fjölmiðlum að þeir séu að smiða rafeindabúnað
sem muni bjarga fiskiðnaði landsmanna frá
gjaldþroti, á meðan fyrirtækin hafa viljað láta
verkin tala” segir i greinargerð frá vestfirska
fyrirtækinu Póllinn á ísafirði sem er ósammála
þeirri fullyrðingu Raunvisindadeildar að hún hafi
átt frumkvæði i hönnun rafeinda-og tölvuút-
| búnaðar til að bæta nýtingu og eftirlit i frystihús-
■ um.
Fram kemur að rafeinda-
tækjaframleiðsla Pólsins hf. á
sér ellefu ára sögu og hefur
áherslan frá upphafi verið lögö
á ýmis tæki fyrir fiskiskip og
fiskvinnslu fyrirtæki.
Árið 1976 var komið á fót
hönnunar- og tilraunadeild viö
fyrirtækið og var fyrsta verk-
efni hennar að hanna hráefnis-
vog fyrir frystihús ásamt þvi aö
vinna að endurbótum á eldri
framleiösluvörum. Fyrsta vog-
in var tekin i notkun 1978 i Hrað-
frystihúsinu Norðurtanga hf. og
mun það jafnframt vera fyrsta
islenska rafeindavogin. Þessi
vog er algerlega sjálfvirk og
þarfnast þvi ekki viðbótar-
vinnuafls vegna vigtunar og
skráningar. Hún hefur reynst
mjög vei þessi tvö ár.
Kerfið fór að átta sig á að hér
væri þjóðþrifamál á ferðinni.
Rannsóknaráð rikisins boðaði
alla framleiðendur rafeinda-
tækja i landinu á fund ásamt
fulltrúum Raunvisindastofnun-
ar, fulltrúa frá Sölumiöstöð
hraðfrystihúsanna og SIS og
nokkrum öörum í þeim tilgangi
að koma á samstarfi þessara
aðila.
Þáttur Rannsóknaráðs
rikisins
1 greinargerðinni segir svo:
Strax á fyrsta fundinum, sem
boðað var til af Rannsóknaráöi,
lá ljóst fyrir að tvö fyrirtæki,
þ.e. Völundur hf. i Vestmanna-
eyjum og Póllinn hf. á Isafiröi,
voru þegar komin nokkuð
Póls-flakaflokkunarvél. Myndin sýnir frumgerð af flakafiokkunarvél f einu frystihúsanna við tsa-
fjarðardjúp. Notkun flakaflokkunarvéia gerir mögulegt að beina hagkvæmustu stærð flaka I hverja
pakkningu fyrir sig. Jafnframt safnar tölva vélarinnar saman vegnum þunga i hvern stærðarfiokk fyrir
sig og getur jafnframt skammtað ákveðinn þunga t.d. 20 kg f bakka. Véiin er algjörlega sjálfvirk og get-
ur sent upplýsingar um veginn þunga, fjölda flaka fhverjum flokkio.fi., tii hvaða tölvukerfis sem er.
áleiðis i framleiðslu rafeinda-
og tölvubúnaöar til að bæta
nýtingu og eftirlit i frystihúsum.
Póllinn hf. meö framleiðslu
tölvuvoga og Völundur hf. með
framleiðslu fiskflokkunarvélar
og þróun tölvukerfis til
nýtingareftirlits. bróunarvinna
þessara tveggja fyrirtækja var
þvi algjörlega innan þess
ramma sem samstarfinu var
ætlaður, og þvi eðlilegt að hún
yrði sá grunnur, sem frekari
þróunarvinna með þátttöku
Raunvisindadeildar og annara
aðila samstarfsins yrði byggö á.
Virtust allir aðilar sammála
um þetta atriði, og var niður-
staða samstarfsfundar þann 24.
október 1978 sú, að þátttaka
Raunvisindadeildar yrði meö
þeim hætti að komið yrði á fót
þróunarstofu, sem öll fyrirtæki i
þessari iðngrein gætu leitað til
með einstök verkefni þróunar-
vinnunnar, jafnframt þvi sem
stjórn þróunarvinnunnar og
iðnaöinum i landinu, til fram-
dráttar aö þurfa að standa i
samkeppni upp á lif og dauða
viö rikisstofnun, á sama tima og
þessi fyrirtæki eru að reyna að
koma undir sig fótunum.
Hér að neðan er lauslegt yfir-
lit um þróunarkostnað fyrir-
tækisins og fjármögnun hans á
árunum 1977-1979.
Ar Þróunar- kostnaður Styrkir Ahættu- lán Eigið framlag
1977 5,7 Mkr. 5,7 Mkr.
1978 13,7 Mkr. 2,0 Mkr. 11,7 Mkr.
1979 19,1 Mkr. 9,5 Mkr. 7,0 Mkr. 2,6 Mkr.
Alls 38,5 Mkr. 11,5 Mkr. 7,0 Mkr. 20,0 Mkr.
Póls-pakkningavog. Vogin er mjög einföld I notkun, laus við takka og stillingar, með sjálfvirka törun,
sjálfvirka skiptingu milli pakkningastærða og möguleika til tengingar viö hvaða tölvukerfi sem er. Til-
raunir hafa sýnt að notkun Póls-pakkningavoga eykur nákvæmni I vigtun margfaldlega.
fjármögnun yrði á hendi sér-
stakrar verkefnisnefndar, sem
samstarfsaðilarnir ættu aðild
að. Þegar hér var komið sögu
var ekki annaö vitað en Raun-
vísindastofnun mætti enn um
frjálst höfuð strjúka varðandi
ákvarðanir um þetta verkefni.
Það var þvi eins og kippt hefði
verið I ósýnilegan spotta, þegar
fulltrúar Raunvisindastofnunar
skiptu skyndilega um skoðun,
og töldu nú algjörlega óaðgengi-
legt fyrir sig aö ganga að þvi
samkomulagi, sem þeir höfðu
áður lýst sig samþykka.
Eftir nokkrar árangurslausar
tilraunir Rannsóknaráðs rikis-
ins til að sætta aöila samstarfs-
ins, var frekari samstarfstil-
raunum hætt. Stóðu fyrirtækin
tvö þá nánast i sömu sporum og
þegar samningaumleitanir hóf-
ust, nema hvaö þau höfðu nú
eignast nýjan keppinaut
Póllinn hf. gerði samning við
BEÍS sem er Hagræðingafélag
frystihúsanna við ísafjarðar-
djúp um hönnun og smiöi tölvu-
voga. Hafa 26 þegar verið fram-
leiddar en 25 óafgreiddar
pantanir liggja fyrir.
Fjármögnun þróunar-
kostnaðar
Það er einkennandi fyrir
framleiöslu flókinna tækja, að
smiði fyrsta tækisins þ.e. frum-
gerðarinnar, er mjög
kostnaðarsöm. Til að fjár-
magna slika smiði er þvi oftast
þörf verulegs fjármagns strax i
upphafi. Það getur þvi ráðið úr-
slitum um það hvort ráðist er i
þróun nýrra tækja, hvort
nægjanlegt fjármagn er fyrir
hendi. Það er þvi illþolanlegt
þegar æðsta menntastofnun
landsmanna tekur upp á þvi aö
haga sér eins og einkafyrirtæki,
og vandséð að það geti oröið
þessari ungu iðngrein, rafeinda-
Þeir hjá Pólnum hf. vitna I
samtal I Dagblaðinu þar sem
örn Helgason forstöðumaður
Raunvisindastofnunar Háskól-
ans segir að fyrirtækinu hafi
verið boðið að taka við fram-
leiöslu voga með sama hætti og
Framleiðni sf. og sé það rétt.
Þeim hafi verið boðin fram-
leiðsluréttur á borðvog sem ekki
var búið að hanna, en þeirra
eigin hönnun á borðvog hefði
verið komin langt áleiðis. Þeir
hefðu þvi aö sjálfsögðu hafnað
þessu rausnarlega boði.
Loks er varpað fram eftirfar-
andi spurningum til forstöðu- .
‘manna Raunvisindastofnunar
Háskóla Islands:
Hver er heildarkostnaður
Raunvisindadeildar vegna
þróunarvinnu i sambandi við
rafeindavæðingu i fiskiðnaöi,
þ.m.t. nauðsynleg tækjakaup,
svo sem þróunarkerfi o.fl.?
Hvernig hefur þessi kostnaður
verið fjármagnaður?
Þegar niðurstöður útboðs
Sölumiöstöðvar Hraðfrystihús-
anna á 10 hráefnisvogum voru
birtar, sbr. bréf S.H. 7. ágúst
1979, kom I ljós að Raunvisinda-
stofnun Háskóla Islands, var
meðal tilboðsaðila. Þó að ég sé
út af fyrir sig ánægður með að
tilboöi Pólsins hf. var tekið,
langar mig samt að fá þvi svar-
að, hvernig slik sölustarfsemi á
frjálsum markaði, samrýmist
visindastörfum stofnunarinnar?
Var stjórn Raunvisindastofn-
unar á sínum tima andvig hug-
myndinni um þróunarstofu og
sterka verkefnisnefnd, eða voru
það starfsmenn stofnunarinnar
sem ákváðu að koma I veg fyrir
að af samstarfi yrði á sinum
tima?
A hvaða verði og hvaða kjör-
um var Framleiðni sf. seldur
framleiöslurétturinn á vogum
Raunvisindastofnunar? — JM _
IHBHHRI BBI ■■ RS