Morgunblaðið - 22.01.2002, Síða 28

LISTIR
28 ÞRIÐJUDAGUR 22. JANÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Les allar tegundir greiðslukorta
sem notuð eru á Íslandi.
Er með lesara fyrir snjallkort
og segulrandarkort.
Hraðvirkur hljóðlátur prentari.
Tekur einnig Diners og VN kort.NÝTT
Helgarleiga / Langtímaleiga
HJÖRTUR Pálsson átti sigurljóðið í
ljóðasamkeppninni Ljóðstafur Jóns
úr Vör og var honum í gærkvöldi
afhentur til varðveislu í eitt ár
„Ljóðstafur Jóns úr Vör“, sem er
göngustafur skáldsins sleginn
silfri.
Að auki fékk Hjörtur 300.000 kr.
peningaverðlaun og listaverk úr
silfri á blágrýtissteini. Alls bárust
510 ljóð í keppnina frá skáldum af
öllu landinu en það er Lista- og
menningarráð Kópavogs sem
gengst fyrir keppninni. Verðlauna-
afhendingin fór fram í Salnum á af-
mælisdegi Jóns úr Vör, sem var í
gær, 21. janúar.
Nótt stökk í hafið
Verðlaunaljóð Hjartar heitir
Nótt frá Svignaskarði. „Í bókinni
Horfnir góðhestar eftir Árna Jóns-
son frá Gottorp í Húnavatnssýslu er
frásögn af atviki sem gerðist á 19.
öld, þegar þessi hryssa, Nótt, sem
gekk úti með öðrum hrossum uppi
á Mýrum, tók sig allt í einu til og
stökk út úr stóðinu og á haf út,“
sagði Hjörtur Pálsson í samtali við
Morgunblaðið í gær. „Þessi frásögn
varð kveikjan að ljóði mínu, og þess
vegna heitir það þessu nafni, en
Nótt var kennd við Svignaskarð í
Borgarfirði. Ég setti fyrstu lín-
urnar á blað úti í Stokkhólmi haust-
ið 1992, og breytti síðast tveimur
eða þremur orðum sama dag og ég
sendi ljóðið í keppnina í byrjun des-
ember. Það má því segja að kvæðið
hafi verið níu ár á leiðinni. Frá-
sögnin af Nótt hafði sterk áhrif á
mig, en það tók mig þennan tíma að
koma kvæðinu frá mér. Það var svo
ánægjulegt þegar mér var tilkynnt
að ljóðið hefði fengið þessi verð-
laun.“
Lista- og menningarráð ákvað að
veita tvær aukaviðurkenningar og
féllu þær í skaut Kristínar Bjarna-
dóttur og Sveinbjörns I. Baldvins-
sonar, 50.000 kr. hvort auk við-
urkenningarskjals. Í dómnefnd
eiga sæti þau Matthías Johann-
essen, Olga Guðrún Árnadóttir og
Skafti Þ. Halldórsson.
Dagskráin hófst með því að
Guðni Stefánsson, formaður Lista-
og menningarráðs setti samkom-
una. Sigurður Geirdal bæjarstjóri
minntist Jóns úr Vör. Ólöf Kolbrún
Harðardóttir og Jónas Ingimund-
arson fluttu lög við ljóð úr Þorpinu
eftir Jón og einnig fluttu þau lag
Jónasar við ljóðið Sumarnótt eftir
Jón.
Formaður dómnefndar, Matthías
Johannessen, gerði síðan grein fyr-
ir niðurstöðum nefndarinnar og
formaður Lista- og menningarráðs
afhenti verðlaunin og lesin voru
ljóðin sem hlutu verðlaun og við-
urkenningu.
Hjörtur Pálsson tekur við „Ljóðstafnum“ úr hendi
Guðna Stefánssonar, hjá Lista- og menningarráði.
Morgunblaðið/Þorkell
Matthías Johannessen, formaður dómnefndar, gerir
grein fyrir niðurstöðum nefndarinnar í Salnum.
„Ljóðstafur Jóns úr Vör“ afhentur við athöfn í Salnum
Hjörtur Pálsson átti
sigurljóðið í keppninni
GARÐBÆINGAR komust ekki
aðeins í feitt í gær, heldur sýndu
einnig að þeir kynnu að meta það
með nærveru sinni, þegar Vladimir
Ashkenazy lék með og stjórnaði
Kammersveit Reykjavíkur í sal
Fjölbrautaskólans við húsfylli
áheyrenda. Og það voru engir væru-
kærir viðhafnartónleikar. Auðheyrt
var að frægasti tengdasonur Íslands
á tónlistarsviði lá engan veginn á
lárviðum sínum, og Kammersveitin
hefur varla í mínu minni leikið bet-
ur; ef nokkuð frekar „ofar getu“ en
hitt. A.m.k. hvarflaði fljótt að
manni, hvort heimsathyglin væri
innan seilingar, ef næðist að festa
aðra eins samvinnu á hljómdisk.
Það eina sem uppá þessa úrvals-
upplifun vantaði var hljómmeira
húsnæði, því þrátt fyrir nýuppsetta
endurkastshlera á sviðinu kemur
ekkert í stað lágmarksloftmassa.
Eins og helzt kom fram í fyrsta
verki fyrir strengjasveitina eina,
sem hefði illþyrmilega þurft á meiri
endurómi að halda. Píanókonsertun-
um vegnaði heldur betur, og alltjent
varð ekki kvartað undan skorti á
skýrleika, þar sem hver tónn heyrð-
ist skilmerkilega. Við slíkar aðstæð-
ur sakar ekki að leika af snerpu og
nákvæmni, og sem betur fór varð sú
líka reyndin.
Fúgan í c-moll sem Mozart samdi
1783 fyrir fjórhent píanó og umrit-
aði fimm árum síðar fyrir strengja-
kvartett eða strengjasveit að við-
bættum adagio-forleik, hefur líklega
sprottið af auknum áhuga hans fyrir
barokkpólýfóníu frá því er hann
kynntist verkum Bachs og Händels
á heimilistónleikum van Swietens
baróns í Vín. Verkið er meðal svip-
sterkustu framlaga hans í þeim stíl.
Fúgustefið, sem útfært er eftir öll-
um kúnstarinnar reglum, er sér-
kennileg blanda af Bach og Mozart;
með stórum og ábúðarmiklum tón-
bilum, en líka dæmigerðum rísandi
krómatískum „andvörpum“ rókókó-
tímans. Verkið var flutt af glertærri
snerpu með mikilli en fágaðri dýna-
mík, sem vissulega hefði verið gam-
an að heyra í hljómmeiri sal.
Einleikarinn stjórnaði frá píanó-
inu í píanókonsertunum sitt hvorum
megin við hlé og sneri fyrir vikið
baki í áheyrendur. Af sömu ástæðu
var ekkert lok á hljóðfærinu, og því
ekki verra að væri tiltölulega lágt til
lofts endurkastsins vegna, enda
varð jafnvægð milli slaghörpu og
hljómsveitar – þótt vitanlega væri
fleiru en því að þakka – til fyrir-
myndar gott. Hvort Fazioli-flygill-
inn frá safnaðarheimili Víðistaða-
sóknar hafi endilega verið
kjörhljóðfæri sólistans er hins vegar
ekki gott að vita, en undir öllum
kringumstæðum kom ekkert annað
fram af íðiltærum leik hans. Hér var
og heimfærð tilfinning manns um
hvað furðumargir úrvalspíanistar
eiga til að staldra lengur við Mozart
en flesta aðra jöfra í klassík og róm-
antík þegar aldur og þroski fer að
færast yfir. Og í rauninni engin
furða, þar sem Mozart ekki einasta
fullkomnaði píanókonsertgreinina
nánast frá tónsögulegu upphafi
hennar, heldur lærði einnig öllum
tónskáldum betur að láta listina fela
listina – á aðeins 20 ára æviskeiði.
Meistarakonsertar Mozarts má
segja að hefjist með fyrstu þrem
Vínarkonsertunum, K113–115
(1782–83), hvar af leikinn var sá í
miðju í A-dúr fyrir hlé. Hljómsveitin
fór á ljóðrænt svif strax í byrjun I.
þáttar, og nærri ólýsanlegur ball-
ettþokki var yfir Andante-miðþætt-
inum með sínu vaggandi mjúka
„Bebung“-lokafrumi sem einnig
verður tilefni til frekari úrvinnslu í
bæði hljómsveitarspili og einleik.
Lauflétt fjaðurmagn einkenndi Fín-
alinn, sem stjórnað var af innblás-
andi músíkalskri yfirsýn.
Sú löngum horfna en fyrrum
sjálfsagða list að leggja sjálfur til
einleikskadenzur virðist á síðustu
árum sýna nokkra tilburði til að
snúa aftur meðal einleikara. Hvort
Ashkenazy hafi þannig eitthvað lagt
í belg þetta kvöld er að vísu óvíst og
var alla vega ekki tilgreint í tón-
leikaskrá. Bezt hefði maður getað
trúað því í stórglæsilegri kadenzu
hans í I. þætti hins dramatíska d-
moll konserts eftir hlé, en hvað sem
því líður þá lék hann hverja einustu
kadenzu eins og hann hefði a.m.k.
haft sjálfur hönd í bagga með smíði
hennar. Og með þeirri algeru inn-
lifun í gerð og markmiði tónlistar-
innar með minnstu mögulegum
handahreyfingum sem einkennir
hinn sanna virtúós, þar sem heild og
samvinna vega öllu þyngst á metum.
Hér gat að heyra hreint út sagt
makalausa spilamennsku, gjör-
sneydda yfirdrepsskap, þar sem
hver látlaus hending varð að hríf-
andi ljóði eða eftirminnilegu spak-
mæli.
Þetta skynjuðu einbeittir meðlim-
ir Kammersveitarinnar greinilega
til fullnustu. Og flutningurinn var
líka eftir því.
TÓNLIST
Fjölbrautaskólinn í Garðabæ
Mozart: Adagio og fúga í c K546. Píanó-
konsertar í A K414 og d K466. Vladimir
Ashkenazy, píanó og hljómsveitarstjórn;
Kammersveit Reykjavíkur. Mánudaginn
21. janúar kl. 20.
KAMMERSVEITARTÓNLEIKAR
Makalaus Mozart
Morgunblaðið/Þorkell
„Auðheyrt var að frægasti tengdasonur Íslands á tónlistarsviði (Vladimir Ashkenazy) lá engan veginn á lár-
viðum sínum, og Kammersveitin hefur varla í mínu minni leikið betur; ef nokkuð frekar „ofar getu“ en hitt.“
Ríkarður Ö. Pálsson
Gjafavara – matar- og kaffistell .
All ir verðflokkar.
- Gæðavara
Heimsfrægir hönnuðir
m.a. Gianni Versace.
VERSLUNIN
Laugavegi 52, s. 562 4244.