Morgunblaðið - 01.02.2002, Blaðsíða 27

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 1. FEBRÚAR 2002 27
GENGIÐ á reka nefnist sýning Lúk-
asar Kárasonar sem opnuð verður í
Ráðhúsi Reykjavíkur í dag kl. 17.
Þar sýnir hann trélistaverk úr reka-
viði af Ströndum. Þetta er í annað
sinn sem Lúkas sýnir myndverk sín
opinberlega. Þau eru unnin á síðustu
4–5 árum úr rekavið af æskuslóðum
Lúkasar á Ströndum.
Lúkas Kárason er fæddur á
Neðstalandi í Öxnadal hinn 29. ágúst
1931. Útþráin dró hann til framandi
landa og bjó hann erlendis í fjölda-
mörg ár. Starfsvettvangurinn var
ýmist Afríka, Asía eða jafnvel Suður-
Ameríka. Vann hann fyrir þróunar-
hjálp Norðmanna og Svía í ýmsum
vanþróuðum löndum og kenndi þar
sjómennsku.
„Rekaviðurinn og Lúkas eiga það
sameiginlegt að hafa víða farið um
heimsins höf, en að lokum liggja leið-
ir þeirra saman í fjörunni heima á
Ströndum,“ segir m.a. í fréttatil-
kynningu.
Nú fyrir jól kom út bókin Syndir
sæfara eftir Lúkas Kárason þar sem
hann greinir frá eftirminnilegum at-
burðum úr viðburðaríkri ævi.
Úr fjörunni á
Ströndum til
Ráðhússins
♦ ♦ ♦
AÐ skrifa fyrir leikhús nefnist nám-
skeið sem hefst hjá Endurmenntun-
arstofnun Háskóla Íslands á þriðju-
dag. Námskeiðið er haldið í
samstarfi við Þjóðleikhúsið og er
ætlað öllum sem hafa áhuga á því að
skrifa fyrir leikhús. Aðalkennari er
Karl Ágúst Úlfsson leikari og með
honum kenna Stefán Baldursson
þjóðleikhússtjóri, Melkorka Tekla
Ólafsdóttir leiklistarráðunautur,
Þórhallur Sigurðsson leikstjóri og
Hlín Agnarsdóttir leikskáld og leik-
stjóri. Þá munu leikarar Þjóðleik-
hússins í samvinnu við höfunda og
kennara túlka þá leiktexta sem verða
til í verklegum æfingum. Einnig fá
þátttakendur tækifæri til að vera
viðstaddir æfingar í Þjóðleikhúsinu
og ræða við ýmsa þá sem koma að
uppsetningu leiksýningar.
Kennt verður tíu kvöld og lýkur
námskeiðinu 9. apríl.
Námskeið um
leikritun
ÞAÐ er ekki á hverjum degi að
haldnir eru einleikstónleikar á enskt
horn en sl. þriðjudag héldu Peter
Tompkins og Guðríður St. Sigurðar-
dóttir tónleika í Salnum og fluttu um-
ritanir og tónverk sérstaklega rituð
fyrir enskt horn. Saga enska hornsins
hefst í raun með því að smíðað var
eins konar tenor horn, sem rekur
sögu sína til hinna ævafornu Shawn
(skálmpípu) hljóðfæra og eftir því
sem tíminn leið, gengu þessar gerðir
hljóðfæri undir ýmsum nöfnum, eins
t.d. „vox humana“, „oboe da caccia“
en var fyrst nefnt „Englisches Horn“
í kantötu, eftir Tobias Volckmar,
1723. Hér á landi hefur þetta hljóð-
færi verið nefnt „englahorn“ en orðið
„anglais“ í nafninu „cor anglais“ gæti
upphaflega verið komið af orðinu
„angulus“, vegna þess að nokkrar
gerðir slíkra hljóðfæra voru bognar
(oboe da caccia) og jafnvel með krók-
boga (krumhorn) í annan endann.
Tónleikarnir hófust á umritun á
hinu fræga Pavane, eftir Ravel. Þetta
angurværa verk hljómaði fallega á
enska hornið og var sérlega vel flutt.
Tomkins frumflutti einleiksverk eftir
Oliver Kentish, sem hann nefnir „Án
titils“ (2000). Verkið er í einum kafla
er innbirðis skiptist í þrjá kafla,
tregaljóð, glettu og sálm, sem voru
skýrlega mótaðir og vel fluttir. Þriðja
verkið var sónatína, eftir franska tón-
skáldið Pierre-Max Dubois (1930–95),
líflegt verk, þar sem rithátturinn og
meginefni tónverksins var útfært í
enska horninu en hlutverk píanósins
var aðallega mótað sem undirleikur,
þó skemmtilega hljómandi. Flutning-
urinn var í alla staði mjög vel mótaður
og sérlega líflegur, bæði hjá Peter og
ekki síður hjá Guðríði, í snjöllum og
vel útfærðum hljóma og hryns-
mynstrum fyrir píanóið.
Sónate für Englisch Horn und
Klavier, eftir Hindemith, er eins og öll
verk meistarans sambland nýrra og
gamalla gilda, þar sem saman er
blandað tematískum vinnubrögðum
og ómstríðri tónskipan. Á tímabili til-
raunamennskunnar, eftir seinni
heimsstyrjöldina, þótti þessi sátt milli
þess hefðbunda og nýja, sem Hind-
emith stóð fyrir, ekki áhugaverð og
því ríkti um stund nokkur þögn um
verk hans. Nú hefur tónlistarfólk sótt
meira til þessa ágæta tónskálds og
var flutningurinn á sónötunni eftir
Hindemith hápunktur tónleikanna,
sérstaklega vegna innihalds tón-
verksins en þó mest fyrir sérlega góð-
an flutning og frábært samspil Peters
og Guðríðar. Eftir Charles Koechlin
(1867–1950) var flutt smáverkið Au
loin (Í fjarlægð), einfalt laglínuverk
með undirleik fyrir píanó, að franskri
fyrirmynd, er var sérlega vel flutt.
Tónleikunum lauk með Concertino,
æskuverki eftir Donizetti, tilbrigða-
verki, sem ber öll merki „vitúósa-arí-
unnar“, sem síðar varð sérgrein Doni-
zettis.
Peter Tompkins er frábær óbóisti
og náði hann oft sérlega skemmtilegu
flugi, eins og t.d. í sónatínunni eftir
Dubois, sónötunni eftir Hindemith og
þá ekki síst í Concertino, eftir Doni-
zetti. Syngjandi fallegur tónninn naut
sín sérlega vel í hægferðugri tónlín-
unum, eins t.d. í sálminun, í verkinu
eftir Kentish. Guðríður St. Sigurðar-
dóttir lék sérstaklega vel og fékk
nokkur mjög skemmtileg tóntilþrif,
sérstaklega í sónatínunni eftir Dubois
og í margslunginni tónsmíð Hindem-
iths, sem var í raun besta verk tón-
leikanna, hvað varðar samspil tón-
hugmyndanna, sem miðlað var
hljóðfærunum að jöfnu og þar fór
Guðríður á kostum. Samspil Peters
og Guðríðar var mjög gott og í heild
voru þetta bæði skemmtilegir og góð-
ir tónleikar.
Skemmtilegir og
góðir tónleikar
TÓNLIST
Salurinn
Peter Tompkins og Guðríður St. Sigurð-
ardóttir fluttu verk eftir Ravel, Dubois,
Hindemith, Koechlin, Donizetti og frum-
fluttu verk eftir Oliver Kentish. Þriðjudag-
urinn 29. janúar 2002.
SAMLEIKUR Á ENSKT HORN OG PÍANÓ
Jón Ásgeirsson
„ÞÖGLAR konur“ er yfirskrift
sýningar sem opnuð verður í
Safnahúsi Borgarfjarðar á
morgun, laugardag, kl. 14. Þar
eru sýnd um tuttugu olíu-
málverk af konum. „Konurnar
eru gripnar á andartaki og
frystar í olíulitum og segja því
ekki neitt með orðum. Þær
verða því að tjá sig með öðrum
hætti,“ segir í fréttatilkynn-
ingu.
Höfundur er Borgnesingur
en vill ekki láta nafns síns getið.
Allar myndirnar eru unnar á
árunum 2001 og 2002.
Sýningin er opin virka daga
frá kl. 13–18 og þriðjudags- og
fimmtudagskvöld til kl. 20. Sýn-
ingin stendur til 27. febrúar.
Verk á sýningunni Þöglar konur.
Þöglar kon-
ur í Borg-
arnesi
Goethe-Zentrum, Laugavegi 18
Myndlistarmaðurinn Tolli heldur er-
indi í fyrirlestrarröðinni „Sýn mín á
Þýskaland“ kl. 20. Tolli er nýlega
kominn frá Berlín þar sem hann hélt
sýningu en hann sýnir verk sín
reglulega í Þýskalandi. Í erindinu
sem haldið er á íslensku mun Tolli
miðla persónulegri reynslu sinni og
hughrifum.
Í DAG
LISTASAFN Sigurjóns Ólafssonar
verður opnað á ný, eftir tveggja
mánaða hlé, nk. laugardag kl. 14.
Sýning vetrarins ber heitið Kyn-
legir kvistir og þar gefur að líta
annars vegar nokkur tímamótaverk
Sigurjóns með klassísku yfirbragði
og hins vegar frjáls verk úr viði, þar
sem listamaðurinn gaf ímyndunar-
aflinu lausan tauminn og lífsgleði og
kímni eru allsráðandi. Mörg þess-
ara verka hafa oft verið á sýningum,
bæði innanlands og erlendis, og eru
dæmi um skemmtilegar hugmyndir
og hugdettur, sem listamaðurinn
útfærði í efni sem hendi var næst:
trjáboli, greinar, rekavið eða harð-
við. Hið prímitíviska myndmál er
áberandi og má rekja það til fyrstu
formtilrauna Sigurjóns á fjórða ára-
tugnum, en þær voru liður í leit
framúrstefnulistamanna að nýju
myndmáli.
Opið er bæði í safnið og kaffistof-
una laugardaga og sunnudaga kl.
14–17.
Vetrarsýning í Listasafni
Sigurjóns Ólafssonar
Verk eftir Sigurjón Ólafsson.
HÖNNUNARVERÐLAUN Félags
íslenskra teiknara voru afhent í
Ásmundarsafni við Sigtún á dög-
unum. FÍT er tæplega 50 ára
gamalt fagfélag grafískra hönn-
uða og myndskreyta og þetta var
í annað sinn sem verðlaunin eru
afhent. Að þessu sinni voru veitt
verðlaun og viðurkenningar í átta
flokkum. Í flokknum bókakápur/
bókahönnun fékk Halla Helga-
dóttir viðurkenningu fyrir bókina
Seiðandi saltfiskur og þorskréttir
þjóðanna. Í flokknun bréfagögn
fékk Halla Helgadóttir verðlaun
fyrir „bréfagögn Þjóðminjasafns-
ins“ og Hilmar Þorsteinn og Jón
Ágúst Pálmason fengu við-
urkenningu fyrir „bréfagögn
Bankastrætis“.
Í flokknum prentað kynning-
arefni fékk Örn Smári Gíslason
verðlaun fyrir „boðskort Sím-
ans“. Snæfríð Þorsteins og Hildi-
gunnur Gunnarsdóttir fengu við-
urkenningu fyrir „Arkir og
umslög“ – kynningarefni fyrir
Gunnar Eggertsson hf. og Stefán
Snær Grétarsson fékk viðurkenn-
ingu fyrir kynningarbækling Sin-
fóníuhljómsveitar Íslands.
Í flokknum plötuumslög fengu
Halla Helgadóttir og Jón Ari
Helgason verðlaun fyrir „Marg-
miðlunardisk Fítons“; Haraldur
Agnar Civelek, Trausti Trausta-
son og Sveinbjörn Pálsson fengu
viðurkenningu fyrir „Stormurinn
á eftir logninu – Sesar A“ og
Guðmundur Oddur Magnússon
fyrir „Minn heimur og þinn – Ás-
gerður Júníusdóttir“.
Í flokknum myndskreytingar
fékk Halldór Baldursson verð-
laun fyrir „trú, von og ríkidæmi“
og Sverrir Björnsson fékk við-
urkenningu fyrir „Aukablaðið“. Í
flokknum umbúðir fékk Jón Örn
Þorsteinsson verðlaun fyrir
„Minta“; Jón Ari Helgason fékk
viðurkenningu fyrir „nýjar Hlun-
kaumbúðir fyrir Kjörís“ og
Kristín María Ingimarsdóttir
fékk viðurkenningu fyrir „MS-
Plús“. Í flokknum veggspjöld
fengu Líba Ásgeirsdóttir og Arn-
dís L. Guðmundsdóttir við-
urkenningu fyrir „Ímynd Borg-
arleikhússins“. Í flokknum vöru-
og firmamerki fékk Einar Gylfa-
son verðlaun fyrir merkið „Opinn
skógur“. Örn Smári Gíslason
fékk viðurkenningu fyrir merki
Lindaskóla og Halla Guðrún Mixa
fékk viðurkenningu fyrir merki
Seven Seas.
Markmiðið með verðlaununum
er, auk þess að heiðra þá hönnuði
sem þykja hafa skarað fram úr á
síðasta ári, að vekja athygli á
gildi og mikilvægi grafískrar
hönnunar í umhverfinu.
Hönnunarverðlaun FÍT
Halldór Baldursson, Einar Gylfason, Jón Ari Helgason, Örn Smári Gísla-
son, Halla Helgadóttir og Jón Örn Þorsteinsson.