Morgunblaðið - 10.04.2002, Blaðsíða 25

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. APRÍL 2002 25
ÆFINGAR eru nú hafnar af fullum
krafti á Hollendingnum fljúgandi
eftir Richard Wagner. Frumsýning
verður 11. maí á Stóra sviði Þjóð-
leikhússins, á opnunarkvöldi
Listahátíðar í Reykjavík.
Þetta er í fyrsta sinn sem Hol-
lendingurinn fljúgandi er fluttur á
sviði á Íslandi en hann var fluttur í
hljómsveitaruppfærslu árið 1985.
Þessi uppfærsla er samvinnuverk-
efni Íslensku óperunnar, Þjóðleik-
hússins, Sinfóníuhljómsveitar Ís-
lands og Listahátíðar í Reykjavík.
Sérstakur kostunaraðili verkefn-
isins er Landsbanki Íslands.
Með hlutverk Hollendingsins fer
Matthew Best, Elín Ósk Ósk-
arsdóttir og Magnea Tómasdóttir
skipta með sér hlutverki Sentu,
Daland er sunginn af Viðari Gunn-
arssyni, í hlutverki Eriks er Kol-
beinn J. Ketilsson, Mary er sungin
af Önnu Sigríði Helgadóttur, en
hún kemur í stað Alinu Dubik, og
Snorri Wium fer með hlutverk
stýrimannsins. Kór Íslensku óp-
erunnar tekur svo þátt í uppfærsl-
unni en honum stjórnar Garðar
Cortes. Leikstjóri er Saskia Ku-
hlmann en hún hefur starfað við
fjölda óperusýninga, ýmist sem
leikstjóri eða aðstoðarleikstjóri.
Henni til aðstoðar er Randver Þor-
láksson leikari. Höfundur leik-
myndar er Heinz Hauser en hann
hefur hlotið fjölda verðlauna fyrir
leikmyndir sínar, meðal annars
sem besti leikmyndahöfundur
Þýskalands. Um búninga sér Þór-
unn Sigríður Þorgrímsdóttir en
lýsing er í höndum Páls Ragn-
arssonar og Björns Bergsteins
Guðmundssonar. Sinfóníuhljóm-
sveit Íslands stjórnar svo Gregor
Bühl.
Miðasalan á Hollendinginn hefur
farið mjög vel á stað, að sögn
Bjargar Björnsdóttur kynning-
arstjóra Þjóðleikhússins, en upp-
selt er á frumsýninguna, örfá sæti
laus á aðra og fjórðu sýningu og
nokkur sæti laus á þriðju og
fimmtu sýningu.
Morgunblaðið/Golli
Söngvarar og Listrænir stjórnendur Hollendingsins fljúgandi á æfingu í gær.
Hollendingurinn hefur sig til flugs
TÓNLISTARHÓPURINN
Contrasti, ásamt Jóhanni Sig-
urðarsyni leikara, heldur tón-
leika í Tíbrá, Röð 4, í Salnum í
kvöld kl. 20.
Contrasti skipa Marta Guð-
rún Halldórsdóttir, sópran,
Camilla Söderberg, blokk-
flautur, Hildigunnur Hall-
dórsdóttir, fiðla og víóla da
gamba, Ólöf Sesselja Óskars-
dóttir, selló og víóla da
gamba, Snorri Örn Snorra-
son, lúta og gítar, og Steef van
Oosterhout, slagverk.
Yfirskrift tónleikanna er
Melónur og megabite og sam-
anstendur efnisskráin af end-
urreisnar- og nútímatónlist í
bland við ljóðalestur og eru
ljóðin frá sama tímabili. Flutt
verða m.a. tónverk eftir end-
urreisnartónskáldin Clément
Jannequin, Pierre Sandrin,
Thomas Bateson, Philip
Rosseter og Antonio Caprioli.
Jóhann Sigurðarson les ljóð
eftir William Shakespeare,
Hallgrím Pétursson og málarann
kunna Michelangelo Buonarroti.
Þá verða flutt þrjú nútímatónverk
og eru tvö þeirra frumflutt. Eftir
Bandaríkjamanninn David Liptak
verða fluttir þrír þættir úr tónverk-
inu Shadower fyrir fiðlu og slagverk
og inn á milli verða lesin stutt ljóð eft-
ir þá Sigurð Pálsson og Þorgeir
Sveinbjarnarson. Camilla Söderberg
frumflytur verk fyrir blokkflautu eft-
ir Atla Heimi Sveinsson, sem nefnist
Djúp er sorgin, en ljóðið Bæn eftir
Stefan George liggur til grundvallar
tónlistinni. „Verkið er hugleiðing um
upphafshendingu þriðja þáttar ann-
ars strengjakvartetts Arnolds Schön-
bergs. Söngkona bætist við strengja-
fjarkann í tveim seinustu þáttunum;
syngur fyrst Litanei eða Bæn eftir
Stefan George. Í þessum þætti skar-
ast svonefnt atónalítet og hið hefð-
bundna tónalítet. Þetta stef er að
mínu mati eitt hið fegursta og tján-
ingarríkasta í samanlögðum tónbók-
menntum. Formið er tvískipt í hug-
leiðingu minni. Fyrst er fantasía og
kadenza. Svo kemur chanson triste í
lokin. Verkið var samið í maí 2001
handa Camillu Söderberg,“ segir Atli
Heimir um verk sitt.
Jóhann les ljóðið, sem er í þýðingu
Þorsteins Gylfasonar, eins og ljóð
endurreisnarljóðskáldanna.
Að lokum verður frumflutt nýtt
verk eftir Hilmar Þórðarson sem
hann nefnir Hnjúkar.
„Hnjúkar eru samdir að beiðni
Contrasti og tileinkaðir þeim ásamt
meðleikara þeirra Jóhanni Sigurðar-
syni. Samningu lauk fyrir ekki löngu
og má segja að verkið hafi verið að
gerjast í höfði mínu allt fram til dags-
ins í dag. Skýringar á því má sjálfsagt
leita til þess efniviðar sem ég hef að
leiðarljósi, þ.e. samtímans og þeirra
samviskuspurninga sem breytt þjóð-
félag óneitanlega stendur frammi
fyrir. Þjóðfélag sem á skömmum
tíma breyttist úr fátæku bændasam-
félagi í nýríkt alþjóðasamfélag. Þetta
eru hugleiðingar um nútímann, þar
sem leikarinn og söngkonan skipta
með sér hlutverkum. Leikarinn fer
með frasa úr dægurmálaumræðunni,
söngkonan heldur sig við texta úr
ljóðum rómantísku skáldanna frá 19.
öld. Textar leikarans eru annars kon-
ar náttúrulýsingar og tengjast flestar
Kárahnjúkum og fyrirhuguðum
virkjunarframkvæmdum. Ég safnaði
textum hans af Netinu og valdi setn-
ingar úr dagblöðum, en hef stílfært
þessa texta. Andstæðurnar eru mikl-
ar, söngkonan syngur um fegurð
náttúrunnar, meðan leikarinn fer
með texta um arðsemi og fjárhags-
lega hagkvæma hluti. Þetta er póli-
tískt verk, en ég reyni að leggja það
upp þannig að það sé hugleiðing um
það hvernig hugsunarháttur okkar er
orðinn; hvaða verðmiða við ætlum að
setja á landið okkar. Verkið spratt
upp úr umræðunni sem var á döfinni
meðan ég samdi það,“ segir Hilmar.
Pólitísk verk sjaldgæf
Hann segir það orðið sjaldgæft að
tónskáld semji verk með pólitískan
boðskap. „Frá mínum bæjardyrum
séð er það allt of sjaldgæft; menn
hafa fjarlægst þetta – það var meira
um slík verk fyrir 30 árum eða svo, en
kannski er þetta að aukast aftur. En
þetta er í fyrsta sinn sem ég upplifi
eitthvað í samfélagsumræðunni svo
sterkt, að það knýi mig til að semja
verk út frá því.“
Verkið er í einum þætti og samið
fyrir hljóðfæri hópsins, söngvarann
og leikarann, en Hilmar magnar þó
hljóðfærin aðeins upp. „Samsetning
hópsins er svolítið snúin, og það þarf
að hafa töluvert fyrir því að semja
fyrir hann; margt ekki eins gefið og
þegar maður er með hefðbundin
hljóðfæri. Þetta hefur verið mjög
krefjandi, en hvað mig varðar, þá hef
ég mjög gaman af því að semja fyrir
hljóðfæraleikara, svo reyni ég bara
að vinna úr því hve sum hljóðfæri eru
þögul í eðli sínu og stelst í nútíma-
tæknina til að leyfa þeim að njóta sín
betur. Tónlistin er framúrstefnuleg,
en í niðurlagi verksins leita ég aðeins
á önnur mið en ég hef róið á áður. Þar
bregður fyrir mikilli taktfestu og
jafnvel endurtekningastíl. Það er líka
gleðiefni fyrir mig, að ég er að stjórna
þessu sjálfur, komin ár og dagar síð-
an ég gerði það síðast,“ segir Hilmar
Þórðarson um Hnjúka.
Hugleiðingar
um nútímann
Contrasti-hópurinn: Steef van Ooster-
hout, Ólöf Sesselja Óskarsdóttir, Hildi-
gunnur Halldórsdóttir, Marta Guðrún
Halldórsdóttir, Camilla Söderberg og
Snorri Örn Snorrason.
SINFÓNÍUHLJÓM-
SVEIT Norðurlands,
Karlakórinn Heimir,
undir stjórn Stefáns
Gíslasonar, og Óskar
Pétursson, ásamt
bræðrum sínum frá
Álftagerði, alls liðlega
120 manns halda til
Reykjavíkur til tónleika-
halds í Háskólabíói á
sunnudag kl. 16. Þeim til full-
tingis er Sigrún Hjálm-
týsdóttir sópransöng-
kona. Aðalstjórnandi er
Guðmundur Óli Gunn-
arsson, en Sigrún Eð-
valdsdóttir er konsert-
meistari.
Á skírdag hélt þessi
hópur tónleika í Íþrótta-
höllinni á Akureyri.
Forsala aðgöngumiða
er hafin í Háskólabíói.
Tónveisla að norðan
í Háskólabíói
Óskar
Pétursson