Morgunblaðið - 28.04.2002, Side 8

FRÉTTIR
8 SUNNUDAGUR 28. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Ársfundur Veiðimálastofnunar
Stórlaxi hnign-
að verulega
FYRIR skemmstuvar haldinn árs-fundur Veiðimála-
stofnunar og voru þar
fluttar skýrslur og erindi.
Dr. Sigurður Guðjónsson
framkvæmdastjóri Veiði-
málastofnunar sat fyrir
svörum er Morgunblaðið
leitaði fregna í tilefni fund-
arins.
Segðu okkur fyrst í
fremur stuttu máli frá til-
gangi og starfssviði Veiði-
málastofnunar…
„Meginhlutverk Veiði-
málastofnunar er að vera
til ráðgjafar og rannsaka
lífríki í ám og vötnum. Að-
aláherslur gegnum tíðina
hafa verið á rannsóknir á
fiskistofnum og veiðinýt-
ingu en einnig á umhverf-
isrannsóknir og í fiskeldi.“
Hver voru helstu mál á nýaf-
stöðnum ársfundi?
„Á ársfundinum var farið yfir
starfsemi síðasta árs. Við bentum
sérstaklega á að stórlaxi, það er
lax sem dvelur 2 ár í sjó, hefur
hnignað verulega hér á landi.
Þetta gerðist skyndilega á árun-
um eftir 1980. Breyting sjávar-
skilyrða við Grænland, sem var
þekkt stórlaxaslóð, gætu skýrt
þessa hnignun stórlaxins. Þetta
kemur mun harðar niður á ám á
Norðurlandi, þar sem stórlax var
stór hluti af laxgengdinni. Söguleg
gögn sýna að stórlaxi hefur hnign-
að áður um skemmri tíma. Tíminn
núna þar sem stórlaxinn vantar er
hins vegar langur eða um 20 ár.
Þegar ástand sem þetta varir lax-
akynslóðum saman þá getur mað-
ur átt von á því að erfðir laxins fari
að breytast í átt til skemmri sjáv-
ardvalar. Því tel ég brýnt að hlífa
stórlaxi eins og kostur er í ánum.
Einnig var á ársfundinum
greint frá niðurstöðum rannsókna
sem staðið hafa um nokkurra ára
skeið á sambandi hrygningar og
nýliðunar í tveimur litlum ám,
Vesturdalsá í Vopnafirði og
Krossá á Skarðsströnd. Tilgangur
verkefnisins er að finna þau lág-
marksviðmið sem þarf til að
hrygning sé nægilega mikil í án-
um. Niðurstöðurnar benda til að
við þurfum að fara með gát í minni
ám varðandi veiðinýtingu en einn-
ig þarf að rannsaka fleiri ár og
stærri í þessu tilliti. Á þetta verð-
ur líka að líta í ljósi hnignunar
stórlax, en hrygnur koma fremur
sem stórlaxar.“
Hvernig er ástand helstu stofna
ferskvatnsfiska Íslands svona á
heildina litið?
„Samanborið við aðrar þjóðir þá
hefur hnignun okkar laxastofna
verið lítil svo við megum sæmilega
við una. En við verðum samt að
halda vöku okkar eins og ég benti
á áður. Silungastofnar okkar virð-
ast almennt vera sterkir. En með
þessu þarf að fylgjast mun betur
en gert er í dag.“
Sumir halda fram að ástand
laxastofna sé mjög bágborið, en
vísindamenn segjast þurfa langan
tíma til að fá heildar-
mynd ... er til í dæminu
að það sé enginn tími
aflögu?
„Það er rétt eins og
ég gat um áðan að al-
mennt á Atlantslax í vök að verj-
ast. Ástæðurnar eru fjölmargar,
bæði af náttúrunnar hendi en
einnig vegna breytinga af manna-
völdum. Við þyrftum einhvern
tíma og ekki síst fjármuni til að
skoða ýmsa grunnþætti. En það
má samt fullyrða að almennt þarf
að ganga mun betur um búsvæði
laxins, árnar og svo sjálfa laxa-
stofnana en nú er gert.“
Þú varst með laxveiðispá fyrir
2002 á fundinum, hver er hún og á
hverju byggist hún?
„Þeir seiðaárgangar sem ganga
áttu til sjávar vorið 2001 voru und-
ir meðallagi að stærð í flestum ám
þar sem rannsóknir fara fram.
Meiri breytileika er að finna innan
og milli áa í seiðaástandi hin seinni
ár en áður fyrr. Samkvæmt upp-
lýsingum Hafrannsóknarstofnun-
ar var sjávarhiti fyrir Norðurlandi
hár vorið 2001 líkt og árin þar á
undan. Smálaxagengd sumurin
2000 og 2001 var hins vegar frem-
ur slök þrátt fyrir háan sjávarhita
fyrir Norðurlandi vorin 1999 og
2000 og er það gagnstætt fyrri
reynslu. Þetta kom á óvart og eru
skýringar ekki fundnar. Hár sjáv-
arhiti vorið 2001 ætti samkvæmt
reynslunni að þýða góða smálax-
agengd nú í sumar, en setja verð-
ur ákveðna fyrirvara vegna
reynslu tveggja síðustu ára. Stór-
lax hefur meiri þýðingu norðan-
lands þar sem hærra hlutfall veiði
byggir á honum en á Vesturlandi.
Þar sem smálaxagengd var slök
víðast hvar á landinu sumarið
2001 lítur ekki vel út með stórlax-
agengd á komandi sumri, einkum
ef litið er til dvínandi stórlax-
agengdar síðustu áratugi. Stanga-
veiði á laxi á landinu ætti því að
geta orðið í slöku meðallagi upp í
meðalveiði sumarið 2002.“
Hver verða helstu málefni
stofnunarinnar á þessu ári?
„Eitt mikilvægasta verkefni
stofnunarinnar á þessu ári verður
að undirbúa sjávarrannsóknir á
laxi sem við treystum á að fjár-
magn fáist í. Gönguseiði með
merki sem skrá hita-
ferli á leið laxins verður
vonandi sleppt til hafs
vorið 2003. Með þessu
opnast held ég alveg ný
sýn inn í heim laxins í
hafinu og eykur vonandi til muna
skilning okkar á lífshlaupi laxins í
sjónum.“
Hvernig er samstarfið við veiði-
réttareigendur og veiðimenn?
„Almennt gott. Við eigum dýr-
mæta auðlind sem við viljum öll
viðhalda. Árleg velta í stangaveiði
og kringum hana á Íslandi nemur
meira en 3 milljörðum króna og er
vaxandi.“
Sigurður Guðjónsson

Sigurður Guðjónsson er fædd-
ur 1957. Stúdent frá MK 1977,
B.Sc. próf í líffræði 1980. M.Sc. í
fiskifræði frá Dalhousie Univers-
ity í Kanada 1983 og Ph.D. próf í
fiskifræði frá Oregonháskóla
1990. 1980-81 á Hafrannsókn-
arstofnun og frá 1985 á Veiði-
málastofnun. Forstjóri hennar
frá 1997. Maki er Guðríður Guð-
finnsdóttir sérkennari og eiga
þau fjóra syni, Guðjón Má, Gunn-
ar Val, Arnar og Birki.
...ætti að geta
orðið í slöku
meðallagi
Viljum við nokkuð stöðva skuldasöfnunina, góði minn, eða losna við skítaskattinn, eða
lægri skatta og selja Línu. Net? Viljum við ekki bara hafa Sollu-sukkið áfram?
SKÝRSLA um mat á umhverfisáhrif-
um vegna Norðlingaölduveitu hefur
borist Skipulagsstofnun. Verður hún
auglýst næstkomandi þriðjudag, 30.
apríl. Umsagnaraðilar og almenning-
ur hafa þá sex vikna frest til að leggja
fram skriflegar umsagnir og athuga-
semdir og að því búnu hefur Skipu-
lagsstofnun fjórar vikur til að kveða
upp sinn úrskurð í málinu. Úrskurður
gæti þannig legið fyrir um miðjan júlí
í sumar.
Skýrslan verður send lögbundnum
umsagnaraðilum, eins og sveitar-
félögunum sem í hlut ættu og Nátt-
úruvernd ríkisins. Eftir það hafa um-
sagnaraðilar og almenningur sex
vikur til að koma á framfæri skrif-
legum athugasemdum við skýrsluna.
Að því loknu hefur Skipulagsstofnun
fjórar vikur til þess að kveða upp rök-
studdan úrskurð á grundvelli þeirra
gagna sem auglýst hafa verið, athuga-
semda og umsagna.
Matsskýrsla komin til
Skipulagsstofnunar
Norðlingaölduveita
TVEIR innbrotsþjófar voru staðnir
að verki í Amaro-húsinu á Akureyri í
fyrrinótt, en það er verslunar- og
þjónustuhúsnæði í miðbænum.
Höfðu þeir að sögn lögreglunnar
broið rúðu til að komast inn í húsið
og sömuleiðis skemmt hurðir innan-
húss til að komast inn í einstaka
verslanir. Ekki var þetta þó ferð til
fjár hjá félögunum því lögreglan
greip þá við verknaðinn. Þeir hafa
ekki komið áður við sögu lögreglunn-
ar á Akureyri enda ekki innanbæj-
armenn að sögn lögreglu.
Staðnir að verki
við innbrot
LÖGREGLAN á Selfossi greip bíl-
þjóf um tvöleytið í fyrrinótt en bíln-
um hafði hann stolið á Flúðum
skömmu áður.
Um atvinnutæki var að ræða og
hafði það verið skilið eftir opið og
með lykla í ræsinum. Vakti ökulag
bílþjófsins athygli lögreglu en svo
virtist sem hann kynni ekki fyllilega
að stjórna tækinu.
Gripinn
á stolnum bíl
SEXTÍU og fimm ára gamalt sitka-
greni í einkagarði í Ártúnsbrekku í
Reykjavík hefur náð tuttugu metra
hæð, en það mun vera fyrsta tré
þessarar tegundar sem orðið hefur
svo hátt hér á landi. Þetta er jafn-
framt fyrsta 20 metra háa tréð í
Reykjavík og er það í flokki hæstu
trjáa á Íslandi að því er kemur fram
á vef Skógræktar ríksins, skogur.is.
Tréð var gróðursett árið 1937 og
var meðal fyrstu sitkagrenitrjánna
sem hingað komu frá Alaska. Í heim-
kynnum sínum þar geta tré þessarar
tegundar orðið sextíu metra há og
hafa þau mælst hæst yfir 90 metrar í
Washington fylki í Bandaríkjunum.
Í sama garði er einnig að finna
sverasta sitkagreni landsins, en það
mældist árið 2000 62 sentimetrar í
þvermál og 195 sentimetrar í ummál.
Það tré er hins vegar ekki nema tæp-
lega 16 metra hátt.
20 metra hátt
sitkagreni í
Reykjavík
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦