Vísir - 28.06.1980, Blaðsíða 9

Laugardagur 28. júnf 1980,
FORSETAKJOR OG
SKOÐAN AKANN ANIR
Kosningabaráttan fyrir for-
setakosningar er nú loks á enda,
og morgun er gengiö aö sjálfu
kjörboröinu, þar sem þjóöin
kveöur upp sinn endanlega
dóm um þá frambjóöendur,
sem i kjöri eru. Þetta
hefur veriö löng kosninga-
barátta, alltof löng. Vita-
skuld er þaö nauösynlegt,
aö þjóöin fái sem gleggstar upp-
lýsingar um alla frambjóöend-
ur, og þeir hafi góöan tima til aö
kynna sig, starf sitt og hugsjón-
ir. En þaö er vafasamur ávinn-
ingur f þvf, aö hafa þá kynningu
svo langvinna, sem hún hefur nú
veriö, enda veröur alla jafna aö
gera ráö fyrir, aö þeir menn
sem gefa kost á sér til forseta-
framboös, séu þegar svo vel
kynntir og þekktir, aö þar þurfi
ekki mjög viö aö bæta.
Þvi er ekki aö neita, aö kosn-
ingabarátta, sem bundin er viö
persónur, og f þeim stil, sem
hún hefur veriö rekin nú, gangi
á stundum út í öfgar, bæöi i
ákafa og hégómaskap.
I þeim efnúm er ekki viö
frambjóðendur sjálfa aö sakast.
Þetta þróast óbeint, ekki sist i
langrikosningabaráttu. Þaö er i
rauninni aödáunarvert, hversu
frambjóöendum sjálfum hefur
tekst aö „halda höföi”, og rekið
drengilega og heiöarlega
baráttu. Og ennþá aödáunar-'
veröara er hve mikiö þeir hafa
lagt á sig i fundahöldum, feröa-
lögum og öörum framboösat-
höfnum. Þaö hlýtur bæöi aö
hafa verið þrekraun og lifs-
reynsla fyrir þá persönulega,
hver svo sem úrslitin kunna aö
veröa.
Hæfir frambjóðendur
Af skiljanlegum ástæöum
þykirhverjum sinn fugl fegurst-
ur, og höröustu talsmenn hvers
frambjóöanda og margir fleiri,
eiga erfitt meö aö hugsa sér
aöra frambjóöendur sem sigur-
vegara. Þess^hefur oröiö vart.
1 þvi sambandi er rétt aö rifja
upp, aö svipaöar meiningar
voru uppi um frambjóöendur
1968, þá Kristján Eldjárn og
Gunnar Thoroddsen. Stórir hóp-
ar stuöningsmanna beggja
máttu ekki til þess hugsa, aö
hinn yröi kjörinn. Nú, 12 árum
siöar er þaö samdóma álit þjóö-
arinnar aö Kristján Eldjárn hafi
veriö glæsilegur og veröugur
forseti og þar falli enginn blett-
ur á.
Astæðulaust, og raunar frá-
leitt, er aö efast um aö sérhver
hinna fjögurra frambjóöenda
nú muni sóma sér vel á Bessa-
stööum og veröa landi og þjóð
viröulegur og veröugur þjóö-
höföingi.
Ómakleg aðdróttun
Visir hefur lagt sig fram um
aö gera frambjóöendum jafn
hátt undir höföi og gæta þess, aö
ekki hallist á einn umfram ann-
an. Þannig hafnaöi blaðiö hvaö
eftir annaö aösendum greinum,
þar sem fariö var neikvæöum
ummælum um einstaka fram-
bjóöendur. Blaöiö hefur kynnt
frambjóðendur itarlega, og
reynt aö hafa sem mest jafnræöi
I birtingu greina, mynda og
annarra frásagna.
Þaö er þvl heldur betur óvænt
og staölaus aödróttun, sem
minn gamli vinur og lagsbróöir,
Jón Asgeirsson, beinir til Visis I
blaöinu 29. júni, blaöi stuönings-
manna Péturs Thorsteinssonar.
Þar segir: „Þaö hefur nú
komiö I ljós, svo ekki veröur um
villst, aö siödegisblööin, Visir og
Dagblaöiö, hafa allt frá upphafi
kosningabaráttunnar, ætlaö sér
aö hafa eins mikil áhrif á úrslit
forsetakosninganna og þeim
frekast er unnt, og vila ekki fyr-
ir sér aö beita til þess öllum
brögðum, meira aö segja óheiö-
arlegum”.
Og hvert er nú tilefni þessarar
atlögu? Þaö mun . vera þær
skoðanakannanir, sem blaöiö
hefur efnt tvisvar sinnum til.
Blaöið hefur i þessum kosning-
um, sem og öörum á undanförn-
um árum gert tilraun til aö
kanna hugi kjósenda til þeirra
manna eöa flokka, sem i fram-
boöi eru, og gert þaö eftir viöur-
kenndum reglum.
Skoöanakannanir eru orönar
fastir fylgifiskar kosninga, og
þaö er eins og hver önnur fjar-
stæöa, aö halda þvi fram, aö
þær séu af óheiöarlegum toga
spunnar. Blaöiö sjálft tekur
enga afstööu, niöurstööur eru
engir dómar, og I þeim felst
engin visbending tif kjósenda,
hvern skuli kjósa á kjördegi.
Frjáls fjölmiðlun
Vinnubrögö Visis eru sam-
kvæmt visindalegum aöferöum.
Fulltrúum frambjóöenda var
gefinn kostur á aö kynna sér
framkvæmd skoöanakannanna,
og frá þeim var skýrt meö hlut-
lausum og heiöarlegum hætti.
Þeir sem i ööru oröinu berjast
fyrir frjálsri fjölmiölun, geta
ekki I hinu orðinu sakaö frjáls
blöö fyrir óheiöarleg vinnu-
ritstjórnar
pistill
Ellert B. Schram
ritstióri skrifpr
brögö, þegar þau reyna aö
upplýsa lesendur sina um svör
viö áleitnum og forvitnilegum
spurningum. Þaö er eöli og hlut-
verk frjálsra fjölmiöla.
Þetta er sagt vegna ómak-
legra skrifa Jóns Asgeirssonar,
en gæti raunar veriö svar viö
þeim ásökunum sem fram hafa
komiö hjá fleirum um óvönduö
vinnubrögö, persónunjósnir og
annaö i þeim dúr. Þvi miöur
hafa of margir falliö i þá gryfju,
aö gera skoöanakannanir
tortryggilegar, af þeirri ein-
földu ástæöu, aö þeim likar ekki
niöurstööur þeirra. Auðvitaö
geta þær veriö umdeilanlegar,
og veröa aö takast meö öllum
fyrirvörum, en þaö veröur aö
vona i lengstu lög, aö fylgis-
menn einstakra frambjóöenda,
grlpi ekki til þess örþrifaráös,
aö kenna eöa þakka siðdegis-
blöðunum meira eöa minna
fylgi frambjóöenda. Þaö eru
kjósendur i landinu, sem kveöa
upp dóminn og velja sér forseta,
en ekki skoöanakannanir eöa
einstök dagblöö.
Tiðindi i samningamál-
um
Eftir tiltölulega tiöindalitiö
timabil, hefur loks heyrst frá
aöilum vinnumarkaöarins,
varöandi kjarasamninga.
Vinnuveitendasamband Islands
sendi frá sér yfirlýsingu á miö-
vikudaginn, þar sem þess var
krafist aö Alþýöusambandiö
samþykkti aö ganga út frá hlut-
fallslegum veröbótum, en
vinnuveitendur telja þaö for-
sendu fyrir frekari viðræöum
um launastiga.
Þessu svaraöi blaöafulltrúi
ASl á þá leiö, aö „annar eins
ruddaskapur” hafi ekki áöur
veriö sýndur i samningamálum.
Samninganefnd ASI hefur siöan
haldiö lokaöa fundi, og ræöir
viöbrögö viö yfirlýsingu vinnu-
veitenda. Þegar þetta er skrif-
aö, er enn óvist um framhaldiö,
en ekki getur veriö langt i aö til
frekari tiöinda dragi.
Alþýöusambandiö stendur
frammi fyrir miklum vanda.
Þegar eru komnir brestir i
þeirra fylkingar.
Einstök aöiidarsambönd
hugsa sér til eigin hreyfings.og
hinn almenni launþegi undrast
mjög seinagang og langlundar-
geö forystumanna ASI.
Hér er ekki aöeins um þaö aö
ræöa, aö taka afstööu til verö-
bótaútreikninga heldur um
grunnkaupskröfur og launa-
stiga. Rikisstjórnin hefur
hafnaö almennum grunn-
kaupshækkunum og yfirvofandi
er á einhverju stigi málsins, aö
afnema eöa skeröa veröbætur,
ef ætlunin er aö afstýra nýrri
holskeflu 1. september n.k. Til
þeirra aögeröa veröur þó
pólitiskt erfitt aö gripa fyrr en
kjarasamningar hafa verið
geröir. Þaö hefur þvi veriö
áhugamál rikisstjórnarinnar ab
aðilar vinnumarkaöarins kæm-
ust aö einhverju samkomulagi
og þaö fyrr en seinna. Ljóst er
einnig, aö samningar rikisins
viö opinbera starfsmenn veröa
mun erfiöari, meöan hvorki
gengur né rekur i almennu
kjarasamningunum.
Vandinn magnast
A sama tima og þetta gerist,
eykst vandi frystihúsanna enn,
með þeim afleiöingum að rikis-
stjórnin lætur gengiö siga jafnt
og þétt, og hugmyndir um niö-
urtalningu verölags eru roknar
út I veður og vind.
Nú má vera, aö tilkynning
rikisstjórnarinnar i vikunni um
ráöstafanir I gengismálum og
frystihúsamálum séu til bráöa-
brigða, en óneitanlega bera þær
þess keim, aö rikisstjórnin
standi uppi ráöþrota.stefnulaus.
Almennar ráöagerðir um skrá-
setningu geymslurýmis, frekari
markaöskönnun og skipulagt
gengissig eru yfirklór og flótti
undan aösteöjandi vanda, sem
auövitaö magnast meö hverjum
deginum.
Forsetakosningar og sumar-
bliöa hafa valdiö þvi, að rlkis-
stjórnin hefur veriö „stikkfri”
siöustu vikurnar. En enginn flýr
vandann, meö þvi aö takast ekki
á viö hann eöa ýta honum á und-
an sér. Skuldadagarnir renna
upp og þaö fyrr en seinna.
íþróttahátið
Um þessa helgi er efnt til
Iþróttahátiöar og þaö var til-
komumikil sjón aö sjá 8000 ung-
menni og iþróttamenn fylkja liöi
glæsilegri skrúögöngu I fegursta
veöri á fimmtudaginn. Hin friöa
fylking Iþróttaæskunnar bar
vott um þróttmikiö starf og víb-
tækan áhuga innan þessarar al-
mannahreyfingar og var öllum
til sóma sem að framkvæmd
iþróttahátiöarinnar standa.
Jafnframt sjálfri hátiöinni fer
fram Iþróttaþing I Reykjavik og
ber þar helst til tiöinda aö Gisli
Halldórsson lætur nú af störfum
sem forseti iþróttasamtakanna.
Gisla veröur seint fullþakkaö
fórnfúst og frábært forystustarf,
og þaö verður sannarlega stjón-
arsviptir aö þessum duglega og
félagsvana manni.