Vísir - 12.08.1980, Blaðsíða 8

8
VÍSIR
Þriöjudagur 12. agúst 1980
utgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri: Davíö Guömundsson.
4 .
lRitstjórar: ólafur Ragnarsson og Ellert B. Schrar. -
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elías Snæland Jónsson. Fréttastjóri
erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Blaöamenn: Axel Ammendrup, Fríða
Astvaldsdóttir, Halidór Reynisson, lllugi Jökulsson, Jónina Michaelsdóttir, Kristín
Porsteinsdóttir, AAagdalena Schram, Páll Magnússon, Sigurjón Valdimarsson,
Sæmundur Guðvinsson, Þórunn J. Hafstein. Blaöamaöur á Akureyri: Gísli Sigur-
geirsson. Iþróttir: Gylfi Kristjánsson, Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Bragi
Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. Clflit og hönnun:
Gunnar Trausti Guðb|örnsson og Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjðri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjöri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Slðumúla 14 sími 80611 7 llnur. Auglýsingar og skrifstofur: Síðumúla 8
simar 86611 og 82260. Afgreiðsla: Stakkholti 2-4 simi 86611.
Askriftargjald er kr.5000 á mánuði innanlands og verö I lausasölu 250 krónur ein-
*akiö. Visirer prentaöur i Blaöaprenti h.f. Siðumúla 14.
SMÁNARBLETTUR FÁTÆKTAR
Fátækt er teygjanlegt hugtak
og afstætt. Meðal vanþróaðra
milljónaþjóða blasir fátæktin við
í tötrum klæddu fólki, hungruðu
og húsnæðislausu. Þar getur alls-
leysið orðið svo yf irþyrmandi, að
mannfólk líkist dýrum merkur-
innar í örvæntingu sinni og ör-
birgð.
I velferðarsamfélögum nútím-
ans heyrir það til undantekninga,
ef fólk líður hungur og klæðleysi,
en f átæktin er þar síst þolanlegri,
þótt hún æpi ekki á mann í allri
sinni eymd.
A Islandi er skortur á nauð-
þurftum sennilega fátíður. Lítil
athugun, sem gerð hef ur verið af
blaðamanni Vísis, leiðir þó í Ijós,
að það er langur vegur f rá því, að
fátækt hafi verið útrýmt.
ótrúlega stór hópur fólks býr
við þröng kjör og erfið og hefur
vart til hnífs og skeiðar. Vita-
skuld geta það verið sjálfskapar-
víti.
Iðjuleysi, óregla eða vesaldóm-
ur eiga sér ekki afsökun, enda
verður fólki ekki hjálpað, meðan
það hef ur ekki rænu til að hjálpa
sér sjálft. Sem betur fer eru slík
tilvik undantekningar. Sjálfs-
bjargarviðleitni og manndómur
er Islendingum í blóð borinn og
hef ur reyndar f leytt þessari þjóð
yf ir hörmungar fyrri alda, þegar
fátækt var landlæg og almenn.
En sjálfsbjargarviðleitnin
dugar þó skammt, þegar kaupið
er lágt og húsaleiga, heimilis-
hald, afborganir, skattar og
skyldur vaxa langt yfir höfuð.
Iðnverkakona sem hefur tæplega
300 þús. kr. mánaðarlaun, af-
greiðslustúlka, húsvörður eða
lærlingur, svo að einhver dæmi
séu nefnd, barnmargar fjöl-
skyldur, einstæði r foreldrar eða
venjulegt launafólk lifir ekki í
vellystingum á (slandi. Siíkt fólk
veitir sér ekki munað menning-
arlífs, skemmtana né ferðalaga.
Það dansar enginn á rósum, sem
býr með fjórum börnum i
tveggja herbergja íbúð, eða þarf
aðfleyta fram fimm manna f jöl-
skyldu á 3-400 þús. króna mánað-
arlaunum.
Erfiðleikar þessa fólks eru
ekki bornir á torg. Þeim er safn-
að saman í félagsmálastofnun-
um og bæjarblokkum og eru ein-
angraðir og faldir.
Ytri bágindi slíkra hópa eru þó
smávægileg, miðað við þá and-
legu þjökun, sem efnalegur
skortur hefur á fólk. Fátæktin
fjötrar hugann og þrúgar alla
lifsgleði. Menn verða vansælir til
sálarinnar, verða beiskir og bitr-
ir, og sjá litla von í striti og
sparnaði, þegar erf iðleikarnir
endurtaka sig mánuð eftir mán-
uð, ár eftir ár. Þetta er víta-
hringur, sem hlýtur að vera sál-
arþrekinuofviða, þegartil lengd-
ar lætur.
Félagsráðgjafar, sem rætt er
við í ofannefndri könnun Vísis,
fullyrða að andlegrar fátæktar
gæti meðal barna efnalítilla for-
eldra, og það eru alvarlegustu
tíðindin. Erum við að rótfesta af-
leiðingar fátæktarinnar vegna
þröngs uppeldis og vinnuþrælk-
unar foreldra? Erum við að móta
neikvæð lífsviðhorf eða andlega
fátækt með staðlaðri félags-
málastefnu? Erum við í and-
varaleysi að stuðla að þjóðfé-
lagsvandaniáli, sem hvorki fé-
lagsmálapakkar, sálfræðingar
né stofnanir ráða við?
Þessar spurningar koma okkur
öllum við. íslendingar eru sið-
menntuð þjóð, frjálsborin og efn-
uð. En frjálsræði eins þýðir ekki
afskiptaleysi af öðrum. Góður
efnahagur f jöldans er enginn af-
sökun fyrir skorti hinna fáu.
Efnalítið fólk þarfnast ekki
varanlegrar ölmusu, þótt því sé
búið mannsæmandi líf. Það er
skylda stjórnvalda og samfé-
lagsins að veita bágstöddum að-
stoð og leiða þá til sjálfsbjargar.
Fátækt er smánarblettur, sem
verður að afmá.
i tveim slöustu helgarblööum VIsis hafa birst frásagnir og úttekt á fátækt i Reykjavfk.
Greinar þessar eru tilefni leiöarans I dag.
ÍWKh
I Visi 31. júli sl. ritar Magniis
Bjarnfreösson greinina ,,Er
menning óþarfi” og fjallar jiar
um Sinfóniuhljómsveit Islands.
Magnús segir þar m.a. ,,Nú er
ég i hópi þeirra sem hundleiöist
sinfóniutónleikar og flýti mér
sem mest ég má aö slökkva á
útvarpi, þegar sd fjandi byrjar.
En ég er gallharöur stuönings-
maöur þess aö viö rekum mynd-
arlega sinfóniuhljómsveit”. Ég
ræö af grein Magnúsar aö hon-
um sé líkt fariö og mér aö hafa
ekki tæknilegt vit á sinfóniutón-
list.
Okkur mun einnig vera likt
fariö, aö þvi leyti aö þaö eru
eyrun og andleg og likamleg
velliöan. sem valda skoöunum
okkar varöandi sinfóniutónlist.
Magnús viröist hinsvegar
vera i þeirri aöstööu aö geta oft-
ast siökkt á útvarpinu, þegar
sinfónian byrjar aö sarga þar,
en ég ræö aftur á móti ekki allt-
af útvarpi þar sem ég er staddur
oghef þvioftþurft óveröskuldaö
aö þola sinfóníugargiö i Utvarp-
inu.Stundum gerist þaö einnig á
heimilinu aö þegar lokiö er
hlustun á góöum Dixieland,
harmoniku, dægurlögum, söng-
lögum eöa frásöguþætti i út-
varpinu, aö sinfóniutónleikar
hefjast án þess aö slökkt sé á
tækinu, oftar en ekki gerist þaö
svo aö einhver veröur til þess aö
slökkva á garginu og þá and-
varpa allir, skelfing var þetta
gott.'
Þannig viröist ótimabær
sinfóniutónlist vera gifurlega
andlega þreytandi ekki sist ef
miöaö er viö tónlistarsmekk út-
,,Ég ræö af grein Magnúsar, aö honum sé likt fariö og mér aö hafa
ekki tæknilegt vit á sinfóniutóniist”.
varpsins okkar. Eyrum minum
og sál hefur m.ö.o. veriö svo
misþyrmt af fslenskum
sinfóniutónlistarsmekk aö ég
neita alfariö aö vera aöili aö
rekstri myndarlegrar sinfóniu-
hljómsveitar á Islandi. Magnús
mámin vegna standa I slíku (án
þess aö hlusta á framleiösluna)
en þá á hann aö borga herleg-
heitin, ég vill hætta fjárstuön-
ingi til Sinfóniuhljómsveitar Is-
lands bæöi sem almennur skatt-
greiöandi og ekki siöur sem út-
svarsgreiöandi I Reykjavik.
Sinfóníuhljómsveit
Vinarborgar.
21. apríl sl. var þáttur i sjón-
varpinu, en þar var Sinfónlu-
hljómsveit Vinarborgar aö
minnast tveggja tónskdlda,
Offenbachs og Stolz. Þessi sjón-
varpsþdttur er mér ógleyman-
legur svo mikil var ánægja min
og hrifning.
Jafnframt hefur þáttur þessi
valdiö mér talsveröum heila-
brotum. Hvernig má þaö vera
aö ég sem þjáist venjulega viö
hlustun á sinfóníutónleika I út-
varpinu, skuli hafa haft sllka
ánægju af þættinum i sjónvarp-
inui
Leikur útvarpiö og Sinfóníu-
hljómsveit Islands (þegar i
henni heyrist) aöeins leiöinlega
sinfóniutónlist eöa er svona
mikill munur aö hlusta á tækni-
lega útsendingu sjónvarps og
útvarps: Eöa voru kannske
Offenbach og Stolz bara dægur-
laga höfundar en ekki viröuleg
tónskáld:
Ég og fleiri vildu gjarnan fá
svör viö þessum hugleiöingum
og svari nú þeir, sem tónlistar-
þekkingu hafa. Hversvegna er
neöanmóls
Kristinn
Snæland
sendir Magnúsi Bjarn-
freðssyni kveðju sína
vegna greinar um
Sinfóniuhljómsveit ís-
lands. Magnús segir,
að „Eyrum hans og sál
hafi verið svo mis-
þyrmt af islenskum
sinfóniutónlista r-
smekk”, að ég neita
alfarið að vera aðili að
rekstri myndarlegrar
sinfóniuhljómsveitar á
íslandi”.
sinfónisk tónlist svo óvinsæl 1
landinu okkar,? Er hún illa
flutt, er tækni útvarpsins léleg,
eru höfundamir sem valdir eru
lélegir eöa leiöinlegir, er
sinfóniuhljómsveitin okkar lé-
leg, eru stjórnendur hennar
leiöinlegir fúskarar? Hvemig
getur sinfónisk tóniist þjakaö
svo sálir landsmanna, þegar til
eru samt tónverk slik sem
Sinfóniuhljómsveit Vfnarborgar
lék i sjónvarpinu 21. april sl.
Blessaöir elsku hjartans ráöa-
menn. sendiö til Vinarborgar
framlag mitt sem fara á til
Sinfóniuhljómsveitar Islands.
Davíð borgar.
Nýlega geröistþaö sem valdiö
hefur miklu menningarlegu
fjaörafoki. Davib Oddson borg-
arfulltrúi seinkaöi ákvöröun um
fjárstyrk til Sinfóniuhljómsveit-
ar Islands.
Fjárstyrkinn skyldi nota tii
utanfarar en þar sem ekki mun
hafa legiö ljóst fyrir hvort
hljómsveitin kæmist á honum
heim aftur eöa ekki mun Dávíö
hafa dregiö ákvöröunina á lang-
nn.
Úrslit málsins munu svo hafa
röiö þau aö einhverjir útiend-
ngar sem frétt hafa um tónlist-
irþjáningar Islendinga buöust
il aö greiöa þessa vandræöa-
járhæö.
Þaö versta viö mál þetta allt
r þó, aö svo viröist sem Daviö
)ddson hafi veriö farinn aö
;uggna í málinu vegna árása
nenningarpostula kommúnista
g gullkistuvaröar þeirra.
Þaö er eins og ungu ljónin I
ijálfstæöisflokknum hafi ekki
kiliö Hayjek og þessa snillinga
em segja: Sá sem vill sinfóníu-
ljómsveit.hann á aö borga fyrir
ana; þetta tek ég undir og haföi
onaö aö formaöur einkafram-
aksins i Borgarstjórn Reykja-
ikur geröi líka, en hann lætur
ommana kúga sig og borgar
ða hvaö? Kristinn Snæland.