Vísir - 08.10.1980, Blaðsíða 8

8
vism
Miövikudagur 8. október 1980
útgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri: Davfó Guómundsson.
Ritstjórar ólafur Ragnarsson og Ellert B. Schram.
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Blaðamenn: Axel Ammendrup, Arni Sig-
fússon, Asta Björnsdóttir, Frlða Ástvaldsdóttir, lllugi Jökulsson, Kristin Þor-
steinsdóttir, Oskar AAagnússon, Páll Magnússon, Sveinn Guðjónsson og Sæmundur
Guðvinsson. Blaðamaður á Akureyri: Gisli Sigurgeirsson. Iþróttir: Gylfi
Kristjánsson, Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Gunnar V.
Andrésson,
útlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús ólafsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Siðumúla 14 slmi 86611 7 llnur. Auglýsingar og skrifstofur: Siðumúla 8
slmar 86611 og 82260. Afgreiðsla: Stakkholti 2-4 slmi 86611.
Askriftargjald er kr. 5500 á mánuði innanlands og verð r Iausasölu300 krónur ein-
takiö. Visirer prentaöur i Blaðaprenti h.f. Siöumúla 14.
Einokun á undanhaldi
Byggtng jaröstöövarinnar er liöur I sjálfstæöisbaráttu islendinga. Hún er iiöur i þvi aö
létta af okkur einokun Stóra norræna ritsfmafélagsins, og gerir Pósti og sima kleift aö
stórlækka afnota- og þjónustugjöld á talsambandinu viö útlönd.
Sérstök ástæða er til að fagna
jarðstöðinni, sem nú er verið að
taka í notkun. (slendingar geta
framvegis hringt beint í sjálf-
virkum síma til átján annarra
landa. Nú þegar er mögulegt að
lækka að nokkru símagjöldin og
ekki þarf að f ara mörgum orðum
um þá bættu þjónustu og hagræði
sem notkun jarðstöðvarinnar er
samfara.
Af þessu tilef ni er þess virði að
rif ja upp hver tildrög jarðstöðv-
arinnar voru.
I marga áratugi hefur talsam-
band íslendinga við útlönd farið
fram í gegnum sæstreng, sem
hefur verið í eigu Stóra norræna
ritsímafélagsins. Þetta erlenda
fyrirtæki hefur haft það í hendi
sinni hversu símgjöld og önnur
þjónustugjöld hafa verið há, og
svo var komið að afnotagjöld af
sæsíma til Evrópu vegna talsam-
bands voru orðin f immfalt hærri
en alþjóðagjöld miðað við sömu
vegalengd. Telexgjöldin eru ní-
föld.
Með vaxandi eftirspurn eftir
símrásum og auknum samskipt-
um við útlönd hafði Stóra nor-
ræna hug á því að leggja annan
sæstreng á milli Islands og Fær-
eyja. Var svo að heyra að íslensk
stjórnvöld teldu hyggilegast að
samþykkja þær tillögur. Sú f jár-
festing hefði staðfest og innsigl-
að einokun þessa erlenda fyrir-
tækis yfir talsambandi Islend-
inga við útlönd. Hún hefði jafn-
framt þýtt það að bygging jarð-
stöðvar. hefði dregist um heilan
áratug.
Við þessu slysi tókst að forða.
Jarðstöðin hef ur kostað mikið fé,
en sú f járfesting á eftir að borga
sig bæði í f jármagni og forræði.
Stóra norræna ritsímafélagið
hefur lagt fram fé í stofnkostnað
jarðstöðvarinnar en eignarhlutur
þess, samkvæmt sérstökum
samningi, er 37,5%.
Hins vegar gerir samningurinn
ráð fyrir að íslendingar geti
keypt hlutStóra norræha innan
f imm ára, en ef það er ekki gert,
þá verður hlutur Stóra norræna
sjálfkrafa og endurgjaldslaust
eign Islendinga árið 1991.
Deila má um ágæti þessa
samnings, en hann er þó ólikt
skaplegri en sú einokun sem
blasti við ef samið hefði verið um
lagningu nýs sæstrengs, eins og
til stóð fyrir aðeins nokkrum ár-
um.
Jarðstöðin opnar nýja mögu-
leika til sambands við umheim-
inn. Mögulegt verður að bæta við
fleiri rásum eftir þörfum, hún
getur sinnt allri telexþjónustu í
f ramtíðinni, og síðast en ekki síst
gerir stöðin það kleift að taka á
móti og senda frá sér sjónvarps-
myndir. Verður þá hægt að sjón-
varpa beint atburðum utan úr
heimi.
Slíkar útsendingar munu vera
mjög kostnaðarsamar eins og á
stendur, en möguleikinn er fyrir
hendi og vissulega telst það stór
áfangi fyrir þjóð í afskekktu
landi.
Á þeim tíma, þegar umræðan
stóð sem hæst um kosti og galla
jarðstöðvar, héldu talsmenn
stöðvarinnar því fram, að þjón-
ustu- og afnotagjöld m'yndu stór
lega lækka, þegar einokun Stóra
norræna væri afnumin af tal-
sambandi okkar við útlönd. Sú
lækkun hefur ekki enn séð dags-
ins Ijós nema að takmörkuðu og
óverulegu leyti. Rétt er að virða
Pósti og síma það til afsökunar,
að enginn reynsla er ennþá kom-
in á notkun jarðstöðvarinnar og
enn er það háð samþykki Stóra
norræna ritsímafélagsins hver
upphæð gjaldanna er. Engu að
síður verður hiklaust að setja
fram þá kröfu, að í næstu fram-
tíð verði gjöldin tekin til endur-
skoðunar. Bygging jarðstöðvar-
innar á að koma viðskiptavinum
Pósts og síma til góða í lægri
gjöldum, og hún á ekki að vera
féþúfa fyrir þá ágætu opinberu
stofnun. Með verður fylgst.
Afríkusdfnunin 1980:
Fyrsta hvatningin, sem lifn-
® aöi foröum i sama mund og
I Rauöi krossinn varö til á vig-
■ völlum Heljarslóöar, var: „Viö
■ erum allir bræöur;tutti fratelli”.
■ Hinn rauöi kross á auövitaö ræt-
■ ur aö rekja til hins helga tákns
■ kristinna manna, en þær hug-
| myndir bræöralags, sem eru
Skveikja Rauöa kross hreyfing-
arinnar og afl, eru algild og ná
út fyrir kristna trú og veröa
þannig einnig einkunnarorö hins
Rauöa hálfmána, bræörafélaga
okkar innan hreyfingarinnar,
sem eru annarrar trúar. Fyrir
okkur eru þaö fánýt hugöarefni
aö bollaleggja um þaö, hvort
einn ibúa þess staöar, sem
nefndur hefur veriö geimskipiö
jörö, sé bróöir okkar, en aörir
mismunandi nánir frændur (og
misjafnlega veröir bræöralags-
ins?). Og nú fréttist enn af ógn-
um og hörmungum, sem dynja
yfir milljónir manna i öörum
hluta heims og eru ægilegri en
orö og upphrópanir fá lýst. Enn
er knuiö á okkar dyr og spurt,
hvort viö séum reiöubúin aö
rétta fram hjálparhönd. Ein-
hverjum kann aö virpast, aö oft
sé nú knúiö. En er þaö ekki ein-
ungis endurspeglun á þeirri tál-
sýn, aö heimurinn okkar eigi aö
vera oröinn aö sælireit vegna
þess aö viö sjálf höfum búiö viö
vaxandi gnótt og velmegun? Hiö
gagnstæöa viröist þó vera raun-
in, þegar litiö er út yfir lóöa-
mörk iönaöar- og velmegunar-
þjóöa. Sumir telja jafnvel, aö
annaö leiöi af hinu og þá kemur
þaö okkur öllum viö.
Vissulega eigum viö sjálf eftir
aö taka rækilega til i ýmsum
skúmaskotum okkar, þar sem
blasa viö mannleg neyö, þján-
ing, heilsubrestur og yfirleitt
skortur á mannúð. En þaö mætti
hreinlega kalla þaö lúxus aö
geta beint kröftum sinum aö
slikum viöfangsefnum, ef við-
miöunin er sú ólýsanlega eymd,
sem um ræöir nú t.d. i
Austur-Afriku.
Nú kann e.t. v. einhver aö
spyrja, eins og móöir Teresa
varspuröiblaðaviötali: Erekki
einungis veriö aö draga neyö
þessa fólk á langinn og fresta
örlögum þess meö þvi aö gefa
þvi aö boröa I staö þess aö efla
sjálfsbjörg þess? Þvi svaraöi
friðarverðlaunahafinn eitthvaö
ina. Fyrsti sendifulltrúi okkar á
þessar slóðir,Pálmi Hlööveirs-
son, fær einmitt það hlutverk i
hendur aö aöstoöa viö þá tvö-
földu framkvæmd.
Reynt veröur á þessum tima
meö ýmsum aögerðum og kynn-
ingu, meö hjálp ýmissa aöilja
eins og félagssamtakanna Lif og
land, kennara, skólabarna og
fyrirtækja, aö vekja til þekk-
ingar, umhugsunar og umræöu
um hungur i heimi og þær
raunir, sem meöbræöur okkar
veröa fyrir rétt handan viö lim-
gerðið okkar. Hugsun hvers og
eins er hans fyrsta framlag. En
meira þarf til. Móöir Teresa
var ekki aö skafa utan af hlut-
unum varöandi þá skyldu okkar
allra aö hjálpa nauðstöddum,
þegar hún sagöist vænta þess af
góðviljuöufólki.aöþað gefi þar
til undan sviði.
Sagt er, aö á svæöum
Amazonfljóts sé eftirfarandi
liking dregin upp af mismuni
heljar og himins: Þú ert leiddur
i sal þar sem fólk situr við fulla
kjötkatla. Fólkið þjáist og
engist sundur og saman af
hungri og vansæld vegna þess
aö þaö hefur i höndum svo
langa gaffla, aö þaö getur ekki
stungiö upp I sig fæðunni. Þetta
er helviti. 1 öörum sal eru
lika kjötkatlar. Viö þá situr lika
fólk meö jafnlanga gaffla og i
fyrra skiptiö. En þaö er glatt og
vel nært. Þetta er himnariki.
Vegna þess aö fólkiö hefur lært
að mata hvert annað.
Hugsum um þetta.
Ólafur Mixa, formaður RKt
neðanmáls
ólafur Mixa# formaður
Rauða kross islands,
skrifar í tilefni af Afriku-
söfnuninni, sem hefst
formlega í dag.
á þá leiö, aö sá sem er orðinn
sljór og kraftlaus af hungri
þarfnist fyrst og fremst fisks til
aö borða til aö ná nægilegum
þróttiog hugarelju. Seinna geti
hann mundaö veiöistöng sem
þá gæti vissulega oröið aö
gagni.
Rauöi krossinn hefur i
dag formlega söfnun til hjálpar
hungrandi þjóöum Afriku. 011
Rauöa kross félög Norðurlanda
hafa sameinast um þetta átak.
Alþjóða hreyfing Rauða kross-
ins leggur sérstaka áherslu á að
skipuleggja jöfnum höndum að
gefa fisk og búa til veiðistöng-
Af fisKi oo veiDistöno